ατος (τὸ) litt. ce qui s’enfle, d’où :
A flot, vague :
   I au pr. IL. 2, 209, etc. ; ESCHL. Pr. 1050 ; Sept. 192 ; EUR. Hipp. 735 ; p. anal. trouble violent de l’air agité comme les vagues, PLUT. Pomp. 25 ;
   II fig. :
      1 en parl. de pers. : κ. χερσαῖον στρατοῦ, ESCHL. Sept. 64, le flot d’une armée de terre ;
      2 particul. avec idée de malheur : ἄτης, ESCHL. Pr. 886 ; συμφορᾶς, EUR. Ion 927, etc. flot du malheur, des calamités ; Ἀΐδα, PD. N. 7, 31, le flot d’Hadès, càd. la mort ; κελαινὸν κῦμα, ESCHL. Eum. 832, le flot noir, càd. la colère ;
      3 p. anal. t. d’archit. cimaise, renflement servant de bordure, ESCHL. fr. 73 Nauck ;
B toute production :
      1 fœtus, ESCHL. Eum. 659 ; ANTH. 6, 200, etc. ;
      2 fruit ou production de la terre, ESCHL. Ch. 128 ; p. suite, jeune pousse, TH. H.P. 1, 6, 9 ; particul. tige de chou (lat. cyma) GAL. 6, 365.

Étym. R. indo-europ. *ḱuh₁-, enfler ; v. κυέω.

ατος, τό, (< κύω) anything swollen (as if pregnant); hence, wave, billow, of rivers as well as the sea, in sg. and pl. ; κ. θαλάσσης Il. 2.209, al. ; κ. ῥόοιο 21.263; κ. διϊπετέος ποταμοῖο ib. 268, 326; κύματ’ ἐπ’ ἠϊόνος κλύζεσκον 23.61; κύματ’ εὐρέϊ πόντῳ βάντ’ ἐπιόντα τε S. Tr. 114 (lyr.); less freq. in Prose, κύματος ἐπαναχώρησις Th. 3.89; collectively, ὡς τὸ κ. ἔστρωτο when the swell abated, Hdt. 7.193, cf. Arist. Mete. 344b35, al. metaph, flood of men, κ. χερσαῖον στρατοῦ A. Th. 64, cf. 114 (lyr.), 1083 (anap.). of the waves of adversity, etc., κ. ἄτης, κακῶν, Id. Pr. 886 (anap.), Th. 758 (lyr.), E. Ion 927; συμφορᾶς Id. Hipp. 824; κελαινοῦ κ. μένος, of passion, A. Eu. 832; κ. κατακλυσμὸν φέρον νόσων Pl. Lg. 740e. phrases; μάτην με κῦμ’ ὅπως παρηγορῶν A. Pr. 1001; πρὸς κῦμα λακτίζειν E. IT 1396; ἐκ κυμάτων… γαλήν’ ὁρῶ Id. Or. 279; ἐπ’ ῃόνι κύματα μετρεῖν Theoc. 16.60; ἀριθμεῖν τὰ κύματα Luc. Herm. 84. Archit., waved moulding, cyma, Λέσβιον κ. A. Fr. 78. from κύω (as κύημα from κυέω), foetus, embryo, νεόσπορον Id. Eu. 659; γέμουσαν κύματος θεοσπόρου E. Fr. 106; of the earth, κ. λαμβάνειν A. Ch. 128; δισσὸν κῦμ’ ἐλόχευσε τέκνων AP 6.200 (Leon.).
young sprout of plants, Thphr. HP 1.6.9; esp. of a cabbage, Gal. 6.642.

τό, von κύω, das Angeschwellte ;
   1) die Welle, Woge ; oft bei Hom. von dem bewegten Meere u. von der Brandung ; κύματ' ἐπ' ἠϊονος κλύζεσκον Il. 23.61 ; ἐπῶρσ' ἄνεμόν τε κακὸν καὶ κύματα μακρά Od. 5.109, öfter, wie bei Pind. u. Tragg.; νεὼς καμούσης ποντίῳ πρὸς κύματι Aesch. Spt. 192 ; κύματ' ἐν εὐρέϊ πόντῳ βάντ' ἐπιόντα τε Soph. Trach. 113 ; ἐκ κυμάτων γὰρ αὖθις αὖ γαλήν' ὁρῶ Eur. Or. 279 ; in Prosa ; ὡς τὸ κῦμα ἔστρωτο Her. 7.193 ; κῦμα διαφεύγειν, sprichwörtlich, Plat. Rep. V.457b. – Auch ἀριθμεῖν τὰ κύματα, Luc. Hermot. 84. – Von Luftwellen, Plut. Pomp. 25. – Oft übertr., βοᾷ γὰρ κῦμα χερσαίου στρατοῦ Aesch. Spt. 64, die Heereswogen, wie 108, 1069 ; bes. von heranwogendem Unglück, στυγνῆς πρὸς κύμασιν ἄτης Prom. 888, vgl. Eum. 796, Suppl. 120 ; ἴδεσθέ μ' οἷον ἄρτι κῦμα φοινίας ὑπὸ ζάλης ἀμφίδρομον κυκλεῖται Soph. Aj. 344 ; κακῶν, συμφορᾶς κῦμα, Eur. Ion 927, Hipp. 824. Aehnl. auch Plat., ἐὰν ἐπέλθῃ ποτὲ κῦμα κατακλυσμὸν φέρον νόσων Legg. V.740e.
   2) wie κύημα, die Frucht im Mutterleibe, die Geburt ; τροφὸς δὲ κύματος νεοσπόρου Aesch. Eum. 629, wie αὖθις τῶνδε κῦμα λαμβάνει Ch. 126, den Keim empfangen ; sp.D., δισσὸν κῦμα τέκνων Leon.Tar. 3 (VI.200); θεοῦ βαρὺ κῦμα φέρουσαν Ap.Rh. 4.1492. Auch bei Theophr. – Nach Galen. der Keim, junger Schoß des Kohls, der wie Spargel gegessen wurde. – In der Architektonik eine Verzierung, Hohlleiste, Aesch. fr. 70. S. κυμάτιον.

κῦμα, -τος, τό
(< κύω, to be pregnant, to swell) [in LXX chiefly for גַּל ;]
a wave: pl., Mat.8:24 14:24, Mrk.4:37; κ. θαλάσσης, figuratively, Ju 13.†
SYN.: κλύδων, q.v (AS)