οῦ (ὁ) [ῐ] propr. qui décide, d’où :
   I juge ; particul. :
      1 juge arbitre, HDT. 3, 160 ; ESCHL. Suppl. 397 ; SOPH. Aj. 1243 ; EUR. Andr. 1163, etc. ; THC. 3, 37 ; PLAT. Phil. 65 a, etc. ;
      2 juge d’un concours, d’une lutte, AR. Nub. 1115, Av. 445 ; PLAT. Leg. 659 a, 949 a, etc. ;
      3 rar. juge d’un tribunal, DÉMAD. 179, 1 ; ESCHN. 87, 4 ;
   II qui interprète, qui explique : ἐνυπνίων, ESCHL. Pers. 226, des songes.

➳ Voc. κριτή, HIPPON. fr. 118.

Étym. κρίνω.

οῦ, ὁ, voc. κριτή Hippon. 118; (< κρίνω): — judge, umpire, A. Supp. 397, Hdt. 3.160, etc. ; ἐν πέντε κριτῶν γούνασι κεῖται Epich. 229; κ. τῶν ἀληθῶν, opp. δοξαστής, Antipho 5.94; κριταὶ ἀπὸ τοῦ ἴσου, opp. ἀγωνισταί, Th. 3.37; τῶν… λεγομένων μὴ κακοὺς κ. Id. 1.120; κ. περί τινος Lys. 16.21, Pl. Phlb. 65a; at Athens, usu. of the judges in the poetic contests, Ar. Ach. 1224, Nu. 1115, Av. 445, cf. And. 4.21; rarely, = δικαστής, Demad. 3; so metaph in Aeschin. 3.232; πάντα τὰ στοιχεῖα κριτὴν εἴληφε, i.e. each element has found favour with some philosopher, Arist. de An. 405b8, cf. Pol. 1337a42; of the Judges of Israel, LXX Jd. 2.16, al. ; κ. δοθείς, = Lat. judex datus, POxy. 1195.1 (ii AD); ἐπίλεκτος κ., = judex selectus, OGI 567.10 (Attalia, ii AD). κ. ἐνυπνίων interpreter of dreams, A. Pers. 226. κριτάς· ὀδόντας, Hsch. ; cf. κραντήρ.

ὁ, der Beurteiler, der Entscheidende, der Richter ; von δικαστής, der streng nach dem Gesetze richtet, unterschieden. – Bes. der Kampfrichter in den szenischen Spielen, der den Dichtern, Choregen usw. den Preis zuerkennt ; Ar. Ran. 738 u. öfter ; Plat. Legg. II.659b, wie κριτὴς χορῶν καὶ πάσης μουσικῆς XII.949a ; vgl. Schol. ad Aesch. 3.233. – Allgemeiner, οὐκ εὔκριτον τὸ κρῖμα· μή μ' αἱροῦ κριτήν Aesch. Suppl. 397 ; εἴκειν, ἃ τοῖς πολλοῖσιν ἤρεσκεν κριταῖς Soph. Aj. 1222 ; ἱκανὸς κριτὴς ἡδονῆς τε πέρι καὶ φρονήσεως Plat. Phil. 65a, öfter, ἀπὸ τοῦ ἴσου Thuc. 3.37, wie ἴσος κριτής Pol. 17.6.1. – Selten von andern Richtern, wie den Heliasten, Demads. frg. 3, Aesch. 3.233, wo der Schol. bemerkt καταχρηστικῶς λέγει τὸν δικαστήν. κριτὴς γὰρ ὁ κρίνων τοὺς τραγῳδοὺς καὶ τοὐς ἄλλους ἐπὶ σκηνῆς ; vgl. noch Isocr. 15.27 u. Arist. Probl. 29.13.
Bei Aesch. Pers. 222, τῶν ἐνυπνίων, Ausleger der Träume. – S. κρίνω.

κριτής, -οῦ, ὁ
(< κρίνω), [in LXX chiefly for שָׁפַט ;]
a judge: Mat.5:25, Luk.12:14, 58 18:2; τ. ἀδικίας, Luk.18:6; with gem of thing(s) (obj.), Act.18:15, Jas.4:11; (qual.), διαλογισμῶν πονηρῶν, Jas.2:4; of a Roman procurator, Act.24:10; of God, Heb.12:23, Jas.4:12; Christ, Act.10:42, 2Ti.4:8, Jas.5:9; of those whose conduct is made a standard for judging, Mat.12:27, Luk.11:19; in the OT sense (Jdg.2:16, Rut.1:1, al), of a ruler in Israel, Act.13:20.†
SYN.: δικάστης, q.v (AS)