α, ον [ῐδ]
      1 uni par mariage : κ. πόσις, IL. 5, 414 ; OD. 11, 430, époux légitime ; κ. ἄλοχος, IL. 1, 114 ; κ. ἄκοιτις, A.RH. 3, 243 ; κ. γυνή, ATH. 619 e, femme légitime ; p. opp. à παλλακή ou παλλακίς, HDT. 1, 135 ; 5, 18 ; 6, 138 ; subst. κουρίδιος φίλος, OD. 15, 22, époux chéri ; ἡ κουριδίη, Q. SM. 5, 445, etc. épouse ;
      2 qui concerne des époux légitimes : λέχος κουρίδιον, IL. 15, 40, lit conjugal ; κ. δῶμα, OD. 19, 580 ; 21, 78, maison conjugale ; κ. γάμοι, ARCHIL. 16, hymen légitime ; κ. θάλαμοι, A.RH. 3, 1128, chambre conjugale ;
      3 p. suite, de jeune époux : κ. χιτῶνες, ANTH. 9, 602, robe nuptiale.

Étym. κοῦρος, κούρη.

α, ον, (κοῦρος, κούρη, cf. κουρίζω¹ ΙΙΙ) wedded, Ion. and poet. Adj., used sts. of the husband, κουρίδιον ποθέουσα πόσιν Il. 5.414; κουριδίῳ τεύξασα πόσει φόνον Od. 11.430; κουριδίοιο φίλοιο οὐκέτι μέμνηται 15.22; more freq. of the woman, lawful, wedded wife, κουριδίης ἀλόχου Il. 1.114; ἀλλά μ’ ἔφασκες Ἀχιλλῆος θείοιο κ. ἄλοχον θήσειν (Briseis to Patroclus) 19.298; κ. ἄκοιτις, ἀκοίτης, A.R. 3.243, 4.1072; κ. γυναῖκες, opp. παλλακαί, Hdt. 1.135, 5.18, cf. 6.138, Aristox. Fr. Hist. 72; in poet. epitaphs, μνῆμ’ ἀλόχῳ… θήκατο κουριδίῃ IG 3.1376.10, cf. 7.2539.9 (Thebes); ἀνὴρ κ. in prose epitaphs, CIG 3827l (Cotiaeum), 4176 (Amasia), cf. Parth. 27.2, Jul. Or. 3.110c; as Subst., κ., ἡ, wedded wife, Q.S. 5.445. of things, νωΐτερον λέχος αὐτῶν κουρίδιον our own lawful marriage bed, Il. 15.40, cf. Ar. Pax 844; δῶμα κ. house of my wedlock, Od. 19.580; κ. γάμοι Archil. 18; κ. τέκνα born in wedlock, CIG 3333 (Smyrna).
nuptial, bridal, κ. χιτῶνες AP 9.602 (Even.); θάλαμοι A.R. 3.1128. epith. of Apollo in Laconia, Hsch.

(κοῦρος, also eigtl. jugendlich, welche Bdtg aber bei Hom. nicht vorkommt, vgl. Buttmann Lexil. I p. 32 ff.), ehelich ; von der rechtmäßigen Ehe ; πόσις Il. 5.414, Od. 11.429 u. öfter ; κουριδίη ἄλοχος Il. 13.626 ; ἀλλ' ἔμ' ἔφασκες Ἀχιλλῆος θείοιο κουριδίην ἄλοχον θήσειν sagt die Briseis Il. 19.297 zum Patroclos, du sagtest, du werdest mich zur ehelichen Gemahlin des Achilles machen, nicht als Sklavin zur Beischläferin ; auch κουρίδιος φίλος, der liebe Ehegemahl, Od. 15.22 ; Her. 1.135, 5.18, 6.138 setzt die κουρίδιαι γυναῖκες den παλλακαῖς entgegen, den Kebsweibern ; κουρίδιον λέχος, das Ehebett, Il. 15.40, wie Ar. Pax 844 ; Od. 19.580, 21.78 nennt Penelope κουρίδιον δῶμα das Haus ihres rechtmäßigen Ehemannes im Ggstz zu dem Hause, in welches sie einem der Freier folgen soll ; vgl. noch Stesichor. bei Ath. XIV.619e, οὐκ ἐκ παντὸς τρόπου θελούσης συγγενέσθαι τῷ νεανίσκῳ, ἀλλ' εὐχομένης γυνὴ γενέσθαι κουριδία ; auch κουρίδιος γάμος, Archil. 72 ; auch sp.D.; κουρίδιοι θάλαμοι, Ap.Rh. 3.1128 ; ἀκοίτης, 4.1072 ; ἄκοιτις, 3.243, öfter ; κουριδίους ἤδη θαλάμῳ λύσασα χιτῶνας, bräutlich, Euen. 12 (IX.602). – Die Erkl. »in erster Jugend vermählt« paßt wohl nicht auf alle Stellen.