κινέω-ῶ (f. ήσω, ao. ἐκίνησα, pf. κεκίνηκα) [ῑ]
   I tr.
      1 mouvoir, mettre en mouvement, remuer, agiter : μέλεα, OD. 8, 298 ; κάρη, IL. 17, 442 ; ὄμμα, SOPH. Ph. 866 ; πόδα, EUR. Bacch. 764, etc. mouvoir les membres, la tête, les yeux, le pied ; τὰς χεῖράς τε καὶ τὴν κεφαλήν, PLAT. Rsp. 436 c, remuer les mains et la tête ; δόρυ, EUR. Andr. 607 ; ὅπλα, THC. 1, 82, mettre en mouvement, càd. prendre sa lance, ses armes ; proverb. πᾶν χρῆμα, HDT. 5, 96 ; πάντα κάλων (v. κάλως) ; πάντα λόγον, PLAT. Conv. 198 e, mettre en mouvement tous les moyens, tous les câbles, toutes les raisons, càd. remuer ciel et terre ; de même, κ. τὰ ἀκίνητα, HDT. 6, 134 ; PLAT. Leg. 684 d, remuer ce qu’il ne faut pas remuer, càd. employer tous les moyens ou faire l’impossible ;
      2 déplacer, changer de place, acc. : ἀνδριάντα, HDT. 1, 183, une statue ; γῆς ὅρια, PLAT. Leg. 842 e, des frontières ; κινεῖν τὸ στρατόπεδον, XÉN. An. 6, 4, 27, déplacer, càd. lever le camp ; fig. τὰ χρήματα ἐς ἄλλο τι, THC. 2, 24, employer de l’argent à qqe autre entreprise ; avec le gén. κινεῖν τῶν χρημάτων, THC. 1, 143 ; 6, 70, emporter une partie de l’argent (d’Olympie, etc.) ;
      3 avec idée de violence, mouvoir ou déplacer violemment, agiter, troubler : σφῆκας, IL. 16, 264, des guêpes ; τινα ἐξ ὕπνου, EUR. Bacch. 690, qqn de son sommeil ; t. de méd. remuer, faire évacuer, en parl. de purgations, HPC. Aph. 1, 22, etc. ; ARSTT. Pol. 3, 11 ; fig. φόϐος κινεῖ, ESCHL. Ch. 289, la crainte trouble ; p. suite, presser, poursuivre : κ. φυγάδα, SOPH. Ant. 109, poursuivre un fugitif, presser sa fuite ; κ. ἐπιρρόθοις κακοῖσιν, SOPH. Ant. 413, assaillir de maux ;
      4 sans idée de violence, pousser légèrement, toucher du doigt : καὶ εἶπον κινήσας αὐτόν· Σώκρατες, καθεύδεις ; PLAT. Conv. 218 c, et l’ayant poussé légèrement, je lui dis : Socrate, dors-tu ? cf. LUC. Somn. 11 ;
      5 p. suite, exciter, stimuler, acc. κακά, SOPH. O.R. 636, causer des maux ; χόλον, EUR. Med. 99, exciter la colère ; avec un acc. de pers. DÉM. 537 fin ; ARR. Epict. 2, 12, 2 ; 3, 22, 8 ; κ. τινα πρὸς φιλοσοφίαν, ARR. Epict. 3, 24, 15, exciter qqn à la philosophie ;
      6 c. βινέω, AR. Ran. 148, etc. ; οἱ κινούμενοι, AR. Eq. 877, etc. c. κίναιδοι ;
      7 mettre en mouvement, d’où produire au dehors : λόγῳ κ. ἐξάγιστα, SOPH. O.C. 1526, révéler des mystères sacrés ;
      8 remuer, bouleverser, changer : νόμαια πάτρια, HDT. 3, 80 ; τοὺς πατρίους νόμους, ARSTT. Pol. 2, 8, les coutumes des ancêtres ; τὰ καθεστῶτα, ISOCR. 347 e ; POL. 2, 21, 3, etc. les coutumes, les institutions, le gouvernement établi ;
   II intr. (s.-e. στρατόπεδον, v. ci-dessus, ou στρατόν) POL. 2, 54, 2 ; PLUT. Cæs. 26, lever le camp, marcher en avant ;

Pass.-moy. (f. κινήσομαι, ou κινηθήσομαι, et ao. ἐκινήθην au sens moy.) se mouvoir, càd. :
      1 se mettre en mouvement, s’ébranler, en parl. d’une assemblée, de troupes, IL. 2, 144 ; 16, 280 ; en parl. de soldats : κ. ἐκ τῆς τάξεως, XÉN. Hell. 2, 1, 22, se déplacer de son rang, quitter son rang ; en gén. aller, marcher, IL. 1, 47 ; πρὸς ἄστυ, SOPH. O.C. 1371, vers la ville ; en parl. de troupes : ἐκ ποδὸς κινεῖν, POL. 2, 54, 2, se mettre en marche ; abs. partir, DC. 35, 4 ; 53, 25, etc., t. de méc. pivoter, HÉRON ;
      2 se donner du mouvement, se démener, en parl. de danse, PLAT. Leg. 800 a, 816 a ; κ. τὰ τοιαῦτα, PLAT. Leg. 656 a, se démener en faisant de tels mouvements ; fig. περί τι, PLAT. Leg. 908 d, s’occuper activement (litt. s’agiter autour) de qqe ch. ;
      3 se remuer, s’agiter, en parl. de soulèvements, DC. 35, 14 ; 40, 17 ; 42, 15, etc.

➳ Act. prés. impér. éol. 2 sg. κίνη, SAPPH. 114. — Pass. part. prés. dor. κινωμένα, T. LOCR. 95. Ao. 3 pl. épq. ἐκίνηθεν, IL. 16, 280. Pf. 3 pl. ion. κεκινέαται, HIPPON. fr. 62. Fut. moy. au sens pass. κινήσομαι, HPC. 7, 90 Littré ; XÉN. Cyr. 1, 4, 19 ; PLAT. Theæt. 182 ; ARSTT. Metaph. 10, 6, 9, etc. — Moy. prés. impér. 2 sg. dor. κινεῦ, THCR. Idyl. 15, 29.

Étym. R. indo-europ. *ḱeih₂-, mettre en mouvement ; cf. κίω.

aor. ἐκίνησα, Ep. κίνησα Il. 23.730, etc. ; — Med. and Pass., fut. κινήσομαι (in pass. sense) Pl. Tht. 182c, D. 9.51, -ηθήσομαι Ar. Ra. 796, Pl. R. 545d, etc. ; aor. Med. (Ep.) κινήσαντο Opp. C. 2.582; aor. Pass. ἐκινήθην, Ep. 3 pl. ἐκίνηθεν Il. 16.280; (cf. κίω): — set in motion, ἄγε κινήσας, of Hermes leading the souls, Od. 24.5; simply, move, οὐδέ τι κινῆσαι μελέων ἦν 8.298; κ. θύρην 22.394; κ. κάρη Il. 17.442, etc. ; Ζέφυρος κ. λήϊον 2.147; κ. ὄμμα S. Ph. 866; ναῦς ἐκίνησεν πόδα E. Hec. 940 (lyr.), etc. ; σκληρὰ ἡ γῆ ἔσταικινεῖν, i.e. plough, X. Oec. 16.11; κ. δόρυ, of a warrior about to attack, E. Andr. 607; κ. στρατιάν Id. Rh. 18 (anap.); κ. ὅπλα Th. 1.82; κ. σκάφην rock a cradle, Phylarch. 36 J. in later Gr., set in motion a process of law, etc., PKlein. Form. 405, etc.
remove a thing from its place, ἀνδριάντα Hdt. 1.183; γῆς ὅρια Pl. Lg. 842e; κ. τι τῶν ἀκινήτων meddle with things sacred, Hdt. 6.134, cf. S. Ant. 1061, Th. 4.98; κ. τὰ χρήματα ἐς ἄλλο τι apply them to an alien purpose, Id. 2.24; κ. τῶν χρημάτων Id. 1.143, 6.70; κ. τὸ στρατόπεδον X. An. 6.4.27, etc. (κινεῖν alone, Plb. 2.54.2, cf. LXX Ge. 20.1, Plu. Dio 27); change, innovate, νόμαια Hdt. 3.80; τοὺς πατρίους νόμους Arist. Pol. 1268b28; τῶν κειμένων νόμων Zaleuc. ap. Stob. 4.2.19; — Pass., νόμιμα κινούμενα Pl. Lg. 797b; ἰατρικὴ κινηθεῖσα παρὰ τὰ πάτρια Arist. Pol. 1268b35; so abs. in Act., change treatment, ib. 1286a13. Gramm., inflect, τὰ ῥήματα ἐκίνει τὸ τέλος A.D. Pron. 104.15; — more usu. in Pass., κατὰ τὸ τέλος κινεῖσθαι ib. 104.10.
alter a manuscript reading, Str. 7.3.4.
disturb, of a wasps΄nest, τοὺς δ’ εἴ πέρ τις… κινήσῃ ἀέκων Il. 16.264; arouse, κ. τινὰ ἐξ ὕπνου E. Ba. 690; urge on, φόβος κ. τινά A. Ch. 289; φυγάδα πρόδρομον κινήσασα having driven him in headlong flight, S. Ant. 109 (lyr.); κ. ἐπιρρόθοις κακοῖσιν attack, assail, ib. 413; μήτηρ κ. κραδίαν, κ. δὲ χόλον E. Med. 99 (anap.); ἐάν με κινῇς καὶ ποιήσῃς τὴν χολὴν… ζέσαι Anaxipp. 2; κ. τινά incite or stir one up to speak, Pl. R. 329e, Ly. 223a, X. Mem. 4.2.2; κ. τὰ πολλὰ καὶ ἄτοπα stir up… questions, Pl. Tht. 163a; call in question an assumption, τὰ μέγιστα κ. τῶν μαθηματικῶν Arist. Cael. 271b11, cf. Phld. Sign. 27; κ. τὸ τὰ ἄκρα… ἀνταίρειν Str. 2.1.12, cf. Plot. 2.1.6; ὁ κινῶν [τὰ φαινόμενα] λόγος S.E. M. 8.360; — Pass., S. OC 1526; κινεῖται γὰρ εὐθύς μοι χολή my bile is stirred, Pherecr. 69.5; κεκινῆσθαι πρός τι X. Oec. 8.1.
set going, cause, call forth, φθέγματα S. El. 18; πατρὸς στόμα Id. OC 1276; μῦθον E. El. 302; λόγον περί τινος Pl. R. 450a; πάντα κ. λόγον Id. Phlb. 15e; κ. ὀδύνην S. Tr. 974 (anap.); κακά Id. OT 636; πάθος Phld. Mus. p. 4 K. ; πόλεμον, πολέμους, Th. 6.34, Pl. R. 566e; Ἐμπεδοκλέα… πρῶτον ῥητορικὴν κεκινηκέναι Arist. Fr. 65. Medic., κ. οὔρησιν, οὖρα, Dsc. 2.109, 127; κοιλίαν ib. 6. sens. obsc., κ. γυναῖκα Eup. 233.3 (nisi leg. ἐβίνουν), cf. Ar. Ach. 1052 (v.l.), Eq. 364, Nu. 1103 (lyr., Pass.), al., AP 11.7 (Nicander); κ. τὰ σκέλεα Herod. 5.2. phrases; κ. πᾶν χρῆμα turn every stone, try every way, Hdt. 5.96; μὴ κ. εὖ κείμενον ΄let sleeping dogs lie΄, Pl. Phlb. 15c; μὴ κίνει Καμάριναν, ἀκίνητος γὰρ ἀμείνων Orac. ap. St.Byz. ; κινεῦντα μηδὲ κάρφος ΄not stirring a finger΄, Herod. 3.67, cf. 1.55; μηδ’ ὀδόντα κινῆσαι Id. 3.49; κ. τὸν ἀπ’ ἴρας πύματον λίθον ΄play the last card΄, Alc. 82 (s.v.l.). in Law, πολιτικῶς κ. κατά τινος employ civil action against, Cod.Just. 4.20.13.1. Pass., to be put in motion, go, Il. 1.47; <κι>νηθεὶς ἐπῄει dub. in Pi. Fr. 101; generally, to be moved, stir, κινήθη ἀγορή, ἐκίνηθεν φάλαγγες, Il. 2.144, 16.280; of an earthquake, Δῆλος ἐκινήθη Hdt. 6.98, Th. 2.8; θύελλα κινηθεῖσα S. OC 1660; τί κεκίνηται ; what motion is this? E. Andr. 1226 (anap.); κινεῖσθαι, opp. ἑστάναι, motion, opp. rest, Pl. Sph. 250b, etc. ; ὥσπερ χορδαὶ ἐν λύρᾳ συμπαθῶς κινηθεῖσαι vibrating in unison, Plot. 4.4.8. of persons, to be moved, stirred, ὁ κεκινημένος one who is agitated, excited, Pl. Phdr. 245b, cf. Vett.Val. 45.25, al. ; κ. παθητικῶς Phld. Rh. 1.193 S. of dancing, κ. τῷ σώματι Pl. Lg. 656a.
move forward, of soldiers, S. OC 1371, E. Rh. 139, Ph. 107; but κ. ἐκ τῆς τάξεως leave the ranks, X. HG 2.1.22.
to be disturbed or in rebellion, D.C. 39.54, 42.15, al. κεκινημένος περί τι, Lat. versatus in…, Pl. Lg. 908d.

[ῑ], (vgl. κίω), gehen machen, in Bewegung setzen, Od. 24.5, bewegen ; οὐδέ τι κινῆσαι μελέων ἦν οὐδ' ἀναεῖραι Od. 8.298 ; öfter κάρη κινεῖν, das Haupt bewegen, schütteln, als Zeichen des Unwillens u. Zorns ; κινηθεὶς ἐπῄει Pind. frg. 70 ; φόβος κινεῖ, ταράσσει καὶ διώκεται δέμας Aesch. Ch. 287 ; κινεῖ γὰρ ἁνὴρ ὄμμα Soph. Phil. 854 ; τὸν λεύκασπιν ἄνδρα ὀξυτέρῳ κινήσασα χαλινῷ Ant. 109, in die Flucht treiben ; pass., θύελλα κινηθεῖσα O.C. 1656 ; μόλις γεραιὰ κινοῦσαι μέλη Eur. Suppl. 172 ; πόδα Bacch. 764 ; δόρυ Andr. 607 (wie ὅπλα, eigtl. die Waffen in Bewegung setzen, Thuc. 1.82 ; vgl. Dem. 17.16) u. öfter ; im med., τάχ' ἂν στρατὸς κινοῖτο ἀκούσας νυκτέρους ἐκκλησίας Rhes. 139 ; in Prosa, in mancherlei Verbindungen ; von der Stelle rücken, ἀνδριάντα Her. 1.183 ; γῆς ὅρια Plat. Legg. VIII.842e ; im med. oder pass. sich bewegen, im Ggstz von ἑστάναι, Rep. IV.436c, wie κινούμενα καὶ ἑστῶτα Theaet. 181e ; bes. von Tanzbewegungen, vgl. Legg. VII.800a ; c. accus., αἰσχύνονται τοιαῦτα τῷ σώματι κινεῖσθαι, so Etwas zu tanzen, II.656a ; übh. gehen, Il. 1.47 u. öfter ; ὡς μηδεὶς κινήσοιτο ἐκ τῆς τάξεως Xen. Hell. 2.1.22 ; – κινεῖν τὰ χρήματα ἐς ἄλλο τι, das deponierte Geld zu etwas Anderem verwenden, Thuc. 2.24, wie τῶν χρημάτων κινεῖν, das Geld angreifen, 1.143, vgl. 6.70 ; χρήματα κινεῖν ἱερά Dem. 24.179 ; App. B.C. 2.41 ; – γῆ κεκινημένη, umgeackert, Xen. Cyn. 5.18 ; – πᾶν χρῆμα κινεῖν, ὅπως –, Alles in Bewegung setzen, Her. 5.96 ; πάντα λόγον κινεῖν Plat. Phileb. 15e, Symp. 198e ; vgl. ὅσον λόγον πάλιν κινεῖτε περὶ τῆς πολιτείας Rep. V.540a ; – μὴ κινήσῃς ἀγρίαν ὀδύνην πατρός, rege nicht auf, Soph. Trach. 974 ; ἴδια κινοῦντες κακά O.R. 636 ; ἐγερτὶ κινῶν ἄνδρ' ἀνὴρ ἐπιρρόθοις κακοῖσι, aufregen durch Schmähungen, Ant. 409 ; – ἃ δ' ἐξάγιστα μηδὲ κινεῖται λόγῳ, was nicht durch die Rede bewegt, wovon nicht gesprochen wird, τὰ ἀπόρρητα, O.C. 1523, vgl. Ant. 1061 ; so bes. τὰ ἀκίνητα κινεῖν, sprichwörtlich, Her. 6.134 ; Plat. Legg. III.684d ; – beunruhigen, stören, καὶ δάκνειν Rep. V.474d ; αὐτὸν ἐκίνουν, ich ließ ihn nicht in Ruhe, 329d ; aufregen, Xen. Mem. 4.2.2 ; ταῦτα κινεῖ, ταῦτα ἐξίστησιν ἀνθρώπους ἑαυτῶν Dem. 21.72 ; öfter Plut. u. a.Sp. Dah. pass. aufrührerisch sein, οἱ Γαλάται ἐκινήθησαν αὖθις DC. 40.17, öfter ; τὰ καθεστῶτα κινεῖν Pol. 2.21.3. Aehnl. πάντα κινεῖται, es kommt Alles in Aufruhr, wird aufgeregt, Dem. 2.21, von alten Schäden, die aufbrechen, wie 18.198. – Νόμαια κινέει πάτρια, verändern, Her. 3.80 ; νόμους Plat. u. A. Auch = untersuchen, durchforschen, Ἐμπεδοκλέα πρῶτον τὴν ῥητορικὴν κεκινηκέναι Sext.Emp. adv. math. 7.6, anregen, u. oft ; auch τραγῳδίαν, Plut. Sol. 29. – Κεκινημένος περὶ πᾶσαν τὴν μαγγανείαν, wie versari in, Plat. Legg. X.908d. – In obszönem Sinne, = βινέω, Ar. Nub. 1371 u. öfter ; vgl. Luc. parasit. 10 ; Ep.adesp. 86 (XI.202); οἱ κινούμενοι = κίναιδοι. – Scheinbar intr. steht es mit Auslassung von στρατόν, Pol. 2.52.2, αὖθις ἐκ ποδὸς ἐκίνει, wie im lat. movere ; vgl. Plut. Caes. 26.

κινέω, -ῶ
[in LXX for נוּעַ hi., רָמַשׂ, etc. ;]
__1. to set in motion, move: Mat.23:4; τ. κεφαλήν (Psa.22:8, al.), Mat.27:39, Mrk.15:29; pass. (cf. Gen.7:21), Act.17:28.
__2. to remove: Rev.2:5 6:14.
__3. to excite, stir up: Act.24:5; pass., Act.21:30 (cf. μετα-, συν-κινέω).†
(AS)