κατα·κλίνω [ῑ] déposer en abaissant ou en couchant, d’où :
      1 déposer : δόρυ ἐπὶ γαίῃ, OD. 10, 165, une javeline à terre ; τὸ παιδίον ἐπὶ τῇ βασιλικῇ χώρᾳ, PLUT. Lyc. 3, poser l’enfant sur le trône ;
      2 étendre sur un lit, AR. Lys. 18 ; XÉN. Cyr. 6, 4, 11 ; particul. εἰς Ἀσκληπιοῦ τινα, AR. Pl. 411, 662, etc. déposer un malade sur un lit dans le temple d’Asklèpios ;
      3 faire coucher ou faire s’asseoir à terre (pour manger) HDT. 1, 126 ;
      4 t. de balist. pointer, prendre la hausse, HÉRON ;
      5 renverser : φοίνικας, ARSTT. H.A. 9, 1, 30, des palmiers ; fig. déposer : τύραννον, THGN. 1182, un roi ;

Pass. (fut.2 -κλινήσομαι ; ao.2 κατεκλίνην, postér. ao.1 κατεκλίθην ; pf. κατακέκλιμαι) et Moy. (f.2 -κλινοῦμαι, ao. κατεκλινάμην) :
      1 s’incliner, s’affaisser : εἰς γόνατα, ARSTT. H.A. 2, 1, sur les genoux ;
      2 se coucher, PLAT. Conv. 203 c ; AR. Vesp. 1040, etc. ; particul. sur un lit de table, AR. Vesp. 1208 ; XÉN. Cyr. 5, 2, 15 ; PLAT. Conv. 176 a, etc. ;
      3 s’incliner de côté, se diriger obliquement, A.RH. 2, 734.

➳ Ao. moy. part. κατακλινάμενος, PLUT. M. 149 f.

lay down, [δόρυ] κατακλίνας ἐπὶ γαίῃ Od. 10.165; κ. τοὺς Πέρσας ἐς λειμῶνα having made them recline (for dinner) in a meadow, Hdt. 1.126, cf. Pl. R. 363c, 420e, Ev. Luc. 9.14, Milet. 1(9).368; κ. παιδίον put it to bed, Ar. Lys. 19, cf. Plu. Lyc. 3; κ. τινὰ ἐν ἁρμαμάξῃ X. Cyr. 6.4.11; also, cause one to take to his bed, i.e.
strike with disease, PMagPar. 1.2075; of animals, X. Cyn. 9.3; κ. τινὰ εἰς Ἀσκληπιοῦ lay a sick person in the temple of Asclepios, Ar. Pl. 411, V. 123; ταύταν ὀβολῶ κ. (sens. obsc.) Cerc. 5.31; — Pass. (with aor.2 Att. -εκλίνην, aor.1 -εκλίθην Att. and in other dialects), lie at table, κατακλιθέντας πίνειν Hdt. 2.121. δ’ ; κατακλινήσομαι Ar. Eq. 98, cf. V. 1208; generally, lie down, κατακλινεὶς δευρί Id. Nu. 694; κατακλίνεσθαι παρά τινα lie at table next him, Pl. Smp. 175a; but, παρά τινι lie with him sexually, ib. 203c; κατακλίνηθι μετ’ ἐμοῦ Ar. Lys. 904; κ. ἐπὶ ταῖς κοίταις, ἐπὶ στιβάδος, Ar. V. 1040, X. Cyr. 5.2.15; of a sick man, take to one΄s bed, Hp. Epid. 1.2; simply, lie in bed, Id. Prog. 3, Diocl. Fr. 141; κατακλιθέντα ἐς τὸ ἱερόν Hyp. Eux. 18; κατεκλίθη ὕπτιος Pl. Phd. 117e codd. ; κατακεκλιμένος, of a corpse, Plb. 6.53.1.
cause to incline, bend downwards, ἕως ἂν κατακλίνῃ [ὁ ἐλέφας τοὺς φοίνικας] Arist. HA 610a23; metaph, lay prostrate, overthrow, τύραννον Thgn. 1181. Pass., of ground, slope, ἤπειρόνδε A.R. 2.734. of the sun, set, Poll. 4.157. of crabs’ eyes, turn sideways, Arist. HA 529b28.
kneel, ὅταν κατακλιθῇ εἰς γόνατα [κάμηλος] ib. 499a17. c. dat., to be set under, made subject to, ὅταν κατακλιθῇ τὸ θητικὸν τῷ προπολεμοῦντι Herm. in Phdr. p. 157 A.

(κλίνω), niederlegen, -lehnen, -biegen ; δόρυ ἐπὶ γαίῃ Od. 10.165 ; sich hinlegen lassen, τοὺς Πέρσας εἰς λειμῶνα Her. 1.126 ; Plat. Rep. II.363c ; Xen. Cyr. 6.4.11 u. Sp.; von Kranken, die man zur Heilung in Tempel des Asklepios u. anderer Götter legte, um sie durch magischen Tempelschlaf heilen zu lassen, κατακλίνειν αὐτὸν εἰς Ἀσκληπιοῦ κράτιστόν ἐστι Ar. Plut. 411, vgl. 661 ; übh. hinlegen, zum Schlaf, παιδίον Lys. 18 ; aber κατακλίνει τὸ παιδίον ἐν τῇ βασιλικῇ χώρᾳ ist = auf den Thron setzen, Plut. Lyc. 3.
Med. mit aor. I. u. II. u. fut. II. pass., sich niederlegen zu Tische, Ar. Vesp. 1208 ff., κατακλινείς u. κατακλιθῆναι, σὺ δ' οὐ κατακλινεῖ, zu Bett, sich hinlegen, Lys. 910, κατακλίθητι u. κατεκλίνης, 904, 906, ἐπὶ ταῖς κοίταις Vesp. 1040, κατακλινήσομαι Eq. 98, wie Plat. Symp. 222e ; κατακλίνεται παρ' αὐτῷ 203c ; παρά τινα, neben einem, am Tische, 175a ; κατεκλίθη ὕπτιος Phaed. 117e ; κατακλινέντες ἐπὶ στιβάδων Rep. II.372b, wie Xen. Cyr. 5.2.15 ; – von Kranken, κατεκλίθη Andoc. 1.125 ; – κατακλίνεσθαι εἰς γόνατα, auf die Knie fallen, Arist. H.A. 2.1. – Von der untergehenden Sonne, Poll. 4.157 ; – abwärts gehen, sich senken, νάπη κατακέκλιται Ap.Rh. 2.734. – Aor. med. bei Plut. sept. sap. conv. 4.

κατα-κλίνω
[in LXX: Exo.21:18 (נָפַל), Num.24:9, Jdg.5:27, 1Ki.16:11 (כָּרַע), Jdth.12:15, 3Ma.1:3 * ;]
to lay down, make to lie down, esp. for meals: with accusative of person(s), Luk.9:14-15; mid., to recline at meals: Luk.7:36 24:30; before εἰς, Luk.14:8 (cf. Jth, Lc.).†
(AS)