GRC

καταβάλλω

download
JSON

Bailly

'κατα·ϐάλλω (f. ϐαλῶ, ao.2 κατέϐαλον) propr. jeter de haut en bas, d’où :
      1 abattre, renverser, jeter à bas, abs. PLAT. Hipp. mi. 374 a ; PLUT. Per. 8, etc. ; avec un acc. : οἰκήματα, HDT. 1, 17, détruire des habitations ; τῶν θεῶν τὰ ἀγάλματα, HDT. 8, 109, renverser les statues des dieux ; τὰ δένδρα, ARSTT. H.A. 9, 9, abattre les arbres ; avec un rég. de pers. : τινὰ ἀπὸ τοῦ ἵππου, XÉN. Hell. 5, 2, 41, renverser qqn de cheval ; ἐπ' ἀκτῆς, IL. 23, 125 ; ἐπὶ χθονί, HÉS. Sc. 462 ; ἐνὶ πόντῳ, HÉS. Th. 189, jeter sur le rivage, à terre, dans la mer ; fig. ἀπ' ἐλπίδος PLAT. Euthyd. 15 e, précipiter d’une espérance ;
      2 baisser, abaisser : οὔατα, OD. 17, 302, baisser les oreilles ; ὀφρῦς, EUR. Cycl. 167, les sourcils ; τὰ κέρατα, ARSTT. H.A. 8, 2, les cornes ; ἀπὸ ἕο κάϐϐαλεν υἱόν, IL. 5, 343, elle laissa retomber son fils ; ἴουλον ἀπὸ κροτάφων, THCR. Idyl. 15, 85, laisser pendre de ses tempes des boucles frisées ; ἱστία, THGN. 671, baisser les voiles ; fig. κ. ἑαυτόν, PLUT. Cæs. 38, s’abandonner, se dégrader (lat. se abjicere) ; οἱ καταϐεϐλημένοι, ISOCR. 254, les gens de rien ;
      3 enfoncer, jeter dans ; fig. τινὰ εἰς φόϐον, PLAT. Ep. 333 c ; εἰς ἀπορίαν, PLAT. Phil. 15 e ; εἰς ἀπιστίαν, PLAT. Phæd. 88 c, jeter qqn dans la crainte, dans l’incertitude, dans la défiance ; particul. jeter dans la foule, répandre : φάτιν, HDT. 1, 122, un bruit ;
      4 déposer : κρεῖον ἐν πυρὸς αὐγῇ, IL. 9, 206, dresser une table à découper à la lueur du foyer ; cf. AR. Ach. 165, Vesp. 727 ; fig. γεγραμμένα, PLAT. Soph. 232 d, déposer des documents écrits ; particul. déposer une somme d’argent, payer, acc. HDT. 2, 159 ; PLUT. Them. 24, etc. ; LUC. Cat. 18, etc. ; ζημίας, DÉM. 727, 4, acquitter des amendes ; κ. τιμήν τινι ὑπέρ τινος, PLAT. Leg. 932 d, payer une amende à qqn pour qqe ch. ; d’où rapporter, produire : ἡ λίμνη καταϐάλλει ἐς τὸ βασιλήϊον ἐπ' ἡμέρην ἑκάστην τάλαντον ἐκ τῶν ἰχθύων, HDT. 2, 149, le lac rapporte chaque jour au palais un revenu d’un talent de la vente des poissons ;
      5 rejeter, mettre de côté, XÉN. Cyr. 2, 2, 4 ; fig. en parl. d’un projet de résolution, d’une loi, etc. DÉM. 260 ; joint à ἀμελεῖν, PLUT. Cæs. 38 ; abs. laisser tomber de sa mémoire, oublier, EL. (SUID. Μάρκος Ἀπίκιος) ;

Moy. :
   I intr. se jeter, se lancer : fig. εἰς φθόνον, PLAT. Ep. 344 c, se laisser aller à la jalousie ;
   II tr.
      1
déposer pour soi : εἰς τὰ δημόσια γράμματα, DÉM. 243, 25, déposer dans les registres publics ;
      2 particul. déposer une semence, un germe, PLUT. M. 905 ;
      3 poser les fondements de, fonder, établir, acc. SOSIPATER (ATH. 378 d) ; fig. EUR. H.f. 1261 ; DS. 12, 20 ; DH. 1, 1 ; ἀρχήν, PLAT. Leg. 803 a, un pouvoir ; φιλοσοφίαν, STR. 837 ; αἵρεσιν, PLUT. M. 329 a, une doctrine, une école de philosophie ;
      4 faire déposer, acc. DÉM. 731, 7.

Ao.2 poét. avec sync. 3 sg. κάϐϐαλε, OD. 6, 172 ; HÉS. Sc. 462, Th. 189 ; κάϐϐαλεν, IL. 5, 343, etc.

'
Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »

LSJ

fut. -βαλῶ ; aor. κατέβαλον ; Ep. 3 sg. κάββαλε Od. 6.172, Hes. Th. 189, etc. ; imper. καββαλόντων Foed. Delph. Pell. 1 B 14: — throw down, overthrow, κατὰ πρηνὲς βαλέειν Πριάμοιο μέλαθρον Il. 2.414; ἐς μέσσον κ. τι 15.357; ἐνὶ πόντῳ Hes. Th. 189; ἐπ’ ἀκτῆς Il. 23.125 (tm.); ἐπὶ χθονί Hes. Sc. 462, etc. ; κ. [τινὰ] ἐνθάδε Od. 6.172; κ. τὰ οἰκήματα, τὰ ἀγάλματα, Hdt. 1.17, 8.109; τεῖχος Th. 7.24; κ. τινὰ ἀπὸ τοῦ ἵππου X. HG 5.2.41; ἀπ’ ἐλπίδος Pl. Euthphr. 15e; κ. ἐς τὸ μηδέν to bring down to nothing, opp. ἐξᾶραι ὑψοῦ, Hdt. 9.79; κάββαλλε τὸν χείμωνα confound, defy the storm, Alc. 34.3. κ. ἑαυτόν throw oneself down to sleep, Plu. Caes. 38.
strike down with a weapon, slay, Il. 2.692 (tm.), Hdt. 4.64, etc. ; by a blow, κ. πατάξας Lys. 13.71; esp. of slaying victims, E. Or. 1603, Isoc. 2.20; κ. θῦμα δαίμοσιν E. Ba. 1246. Pass., to be stricken, νόσῳ POxy. 1121.9 (iii AD).
throw into prison, κ. τινὰ ἐς ἐρκτήν Hdt. 4.146; generally, throw, bring into a certain state, κ. [τινὰ] ἐς ξυμφοράς E. IT 606, Antipho Soph. 58; εἰς ἀπορίαν, εἰς ἀπιστίαν, Pl. Phlb. 15e, Phd. 88c, etc.
overthrow, refute, οἱ βάλλοντες (sc. λόγοι), title of work by Protagoras; κ. τινά Democr. 125; δόξαν Gal. UP 6.20.
abuse, bully, Phld. Rh. 2.164S.
cast down or away, cast off, reject, Isoc. 12.24; metaph, forget, Ael. Fr. 111; κ. εἴς τι throw away upon a thing, Pl. Lg. 960e; — Pass., οἱ καταβεβλημένοι despicable fellows, Isoc. 12.8; cf. καταβεβλημένως.
let fall, drop, ἀπὸ ἕο κάββαλεν υἱόν Il. 5.343; κάββαλε νεβρόν, of an eagle, 8.249; of a fawning dog, οὔατα κάββαλεν ἄμφω Od. 17.302; ἴουλον ἀπὸ κροτάφων κ. Theoc. 15.85; of sails, καθ’ ἱστία λευκὰ βαλόντες Thgn. 671; τἀκάτια Epicr. 10; κατ’ ὀφθαλμοὺς βαλεῖ A. Ch. 574; τὰς ὀφρῦς κ. E. Cyc. 167; κ. τὰ κέρατα droop their feelers, Arist. HA 590b26; in Politics, abandon a measure, καταβάλλοντ’ ἐᾶν ἐν ὑπωμοσίᾳ D. 18.103.
lay down, set down, κρεῖον μέγα κάββαλεν ἐν πυρὸς αὐγῇ Il. 9.206, cf. Ar. Ach. 165, V. 727, etc.
lay down, lay in stores, κ. σιτία Hdt. 7.25; — Pass., κὰτ ἄσπιδες βεβλήμεναι stored up, Alc. 15.5.
pay down, yield, bring in, ἡ λίμνη καταβάλλει ἐπ’ ἡμέρην ἑκάστην τάλαντον ἐκ τῶν ἰχθύων Hdt. 2.149; τὰς ἐπικαρπίας τῇ πόλει And. 1.92, cf. Lexib. 93.
pay, τἀργύριον Th. 1.27; τριώβολον Amips. 13; ἀρραβῶνα Men. 743, cf. PRev. Laws 48.10 (iii BC), etc. ; τιμήν τινι ὑπέρ τινος Pl. Lg. 932d, Luc. Vit. Auct. 25; τέλη GDI 5018a17 (Gortyn), PHib. 29.6 (iii BC); λύτρα GDI 5151.8 (Cret., found at Delphi); καταβαλών σοι δραχμὴν τῶν βοτρύων for them, Philostr. Her. Praef. 1; κ. ζημίαν pay up, discharge a fine, D. 24.83, cf. 59.27; — later in Med., μισθὸν καταβαλέσθαι Alciphr. 1.12.
put in, deposit, in Pass., εἰ ἡ μαρτυρία κατεβάλλετο ἐνταῦθα D. 34.46; — but usu. in Med., deposit, γράμματα εἰς κιβωτόν BCH 25.100 (Tlos), cf. IG 12(1).3.15 (Rhodes); ψευδεῖς γραφὰς εἰς τὰ δημόσια γράμματα Docum. ap. D. 18.55; λόγους IG 7.2850 (Haliartus); δόγμα GDI 5182.10 (Cret., found at Teos).
throw down seed, sow, Men. Georg. 37, cf. καταβλητέον· κ. τὸ σπέρμα, of the male, Epicur. Nat. 908.1; — Pass., Placit. 5.7.4, Sor. 1.33, Ocell. 4.14; metaph, σπέρμα κ. τοιούτων πραγμάτων D. 24.154; κ. φάτιν ὡς.
spread abroad a rumour, Hdt. 1.122, cf. E. HF 758 (lyr.).
lay down as a foundation, mostly in Med., τὴν τῆς ναυπηγίας ἀρχὴν καταβαλλόμενος Pl. Lg. 803a; esp. metaph, -βαλλομένα μέγαν οἶκτον beginning a lament (cf. infr. 8), E. Hel. 164 (lyr.); Ἀρίστιππος τὴν Κυρηναϊκὴν φιλοσοφίαν κατεβάλετο Str. 17.3.22; καταβαλέσθαι τοὐπτάνιον Sosip. 1.39; ἐξ ἀρχῆς καινὴν νομοθεσίαν D.S. 12.20; τὴν Στωϊκῶν αἵρεσιν Plu. 2.329a; hence generally, to be the author of, commit to writing, ἱστορικὰς καταβαλόμενοι πραγματείας D.H. 1.1; λόγον Darius ap. D.L. 9.13; φλυαρίας Gal. 7.476; — Pass., ὅταν δὲ κρηπὶς μὴ καταβληθῇ… ὀρθῶς E. HF 1261; freq. metaph, δεδημοσιωμένα που καταβέβληται Pl. Sph. 232d; πολλοὶ λόγοι πρὸς αὐτὰ βέβληνται Arist. EN 1096a10; καταβεβλημέναι μαθήσεις fundamental, established, Arist. Pol. 1337b21; τὰ κ. παιδεύματα ib. 1338a36, cf. Phld. Rh. 1.27S. c. inf., γάμον καταβάλλομ’ ἀείδειν I begin my song of, Call. Fr. 196. Pass., lie down, εἰς εὐνάν Theoc. 18.11. like καταβαίνω ΙΙ. 1, arrive at in a course of lectures, εἰς Γοργίαν Dam. Isid. 54. intr., fall, εἰς φθόνον καὶ ἀπορίαν Pl. Ep. 344c.
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)

Pape

(βάλλω),
1) herabwerfen, herunterwerfen, zu Bodenstürzen ; in tmesi, πρίν με κατὰ πρηνὲς βαλέειν Πριάμοιο μέλαθρον Il. 2.414 ; ἡ δὲ μέγα ἰάχουσα ἀπὸ ἕο κάββαλεν υἱόν 5.343, sie ließ den Sohn zur Erde fallen ; vom Adler, πὰρ δὲ Διὸς βωμῷ κάββαλε νεβρόν 8.249 ; κάββαλ' ἐπ' ἠπείροιο Hes. Th. 189 ; κατ' ἀγρίῳ ἐν πυρὶ βάλλω Theocr. 2.54 ; von den schmeichelnden Hunden, οὔατα κάββαλεν, er ließ die Ohren hangen, senkte sie, Od. 17.302 ; vgl. Eur. καταβαλὼν τὰς ὀφρῦς Cycl. 167 ; vom Hirsch, καταβάλλειν τὰ κέρατα, das Geweih abwerfen, Arist. H.A. 6.18 u. öfter ; p. πρᾶτον ἴουλον ἀπὸ κροτάφων, den ersten Bart herabwallen lassen, Theocr. 15.85 ; Ggstz ἀναστῆσαι, Plat. Charm. 155b ; αἴσχιον ἐν πάλῃ τὸ πίπτειν ἢ τὸ καταβάλλειν Hipp. min. 374a ; vgl. Plut. Pericl. 8 ; καταβάλλειν ἀπὸ τοῦ ἵππου, vom Pferde herunterwerfen, Xen. Hell. 5.2.41 ; übertr., ἀπ' ἐλπίδος Plat. Euthyphr. 15e ; zerstören, τὰ οἰκήματα οὐ κατέβαλλε Her. 1.17 ; τὰ θεῶν ἀγάλματα, umstürzen, 8.109 ; πολλοὺς Λακεδαιμονίων, niederstrecken, 9.63, wie Lys. πατάξας τινά 13.87 ; ἔνθεν καὶ ἔνθεν ἠκόντιζον καὶ πολλοὺς αὐτῶν κατέβαλλον Xen. Hell. 3.2.3, vgl. Cyr. 1.3.14 ; πατάξαι καὶ καταβαλεῖν τὴν παρθένον Plut. Cim. 6 ; Pol. 5.17.4 u. a.Sp. – So ist auch vielleicht ἱερεῖα καταβάλλειν Isocr. 2.20 zu nehmen, wenn es nicht wie unten 3) »die gesetzmäßigen Opfer abtragen, erlegen« ist ; vgl. Eur. καλὸν τὸ θῦμα καταβαλοῦσα δαίμοσιν Bacch. 1244 u. σφάγια Or. 1603.
2) in einen Zustand hineinversetzen, mit Heftigkeit oder plötzlich, εἰς συμφοράς Eur. I.T. 606, εἰς ἀπορίαν Plat. Phil. 15e, Hipp. mai. 286c ; εἰς ἀπιστίαν Phaed. 88c ; εἰς φόβον epist. VII.333c ; εἰς φθόνον ib. 344c ; εἶς δόξαν Rep. VII.538d. Auch med., sich stürzen, εἰς φθόνον καὶ ἀπορίαν Plat. Ep. VII.344c ; vgl. ἐξάρας με ὑψοῦ ἐς τὸ μηδὲν κατέβαλες, du stießest mich von der Höhe in das Nichts hinab, Her. 9.79. – Aehnlich im eigtl. Sinne εἰς γῆν φυτὸν καὶ σπέρμα Plat. Theaet. 149e, aussäen ; übertr., οὐδὲ σπέρμα δεῖ καταβάλλειν ἐν τῇ πόλει οὐδένα τοιούτων πραγμάτων Dem. 24.154. – Ueberhaupt verbreiten, καταβάλλειν φάτιν, das Gerücht verbreiten, Her. 1.122 ; δεδημοσιωμένα που καταβέβληται γεγραμμένα Plat. Soph. 232b ; πολλοὶ λόγοι πρὸς αὐτὰ καταβέβληνται Arist. Eth. 1.3 (s. unten 4).
3) niederlegen, hinlegen, Ar. Ach. 165, Ran. 1124. – Besonders Geld erlegen, zu dessen Bezahlung man verpflichtet ist, u. überhaupt Geld einbringen, abwerfen, ἡλίμνη ἐς τὸ βασιλεῖον καταβάλλει ἐπ' ἡμέρην ἑκάστην τάλαντον ἐκ τῶν ἰχθύων Her. 2.149 ; τὰ νόμιμα Plat. Legg. V.742b, XI.932d ; χρήματα Andoc. 1.73 ; entrichten, Thuc. 1.27 ; τέλη ὠνούμενος μὴ καταβάλλειν Dem. 24.144 ; ζημίας ib. 83 ; τὰς καταβολάς 59.27 ; Sp., wie Plut. Them. 24 ; bezahlen, Strab. V.224 ; λύτρα πολεμίοις Dion.Hal. 2.10 ; ὑπέρ τινος, Luc. vit.auct. 25. – Ein Zeugnis ablegen, ἡ μαρτυρία κατεβάλλετο ἐνταῦθα Dem. 34.46.
4) verwerfen, Sp., bes. pass., αἱ καταβεβλημέναι ὑποθέσεις Arist. Pol. 8.2, wenn dies nicht zu 2) gehört, die allgemein verbreiteten, gewöhnlichen, u. deshalb nicht besonders zu achtenden ; Isocr. aber vrbdt τοῦ μὴ τῶν καταβεβλημένων εἷς εἶναι μηδὲ τῶν κατημελημένων, 12.8, wobei an den zu Boden gestreckten Ringer zu denken ist.
Med. für sich niederlegen, bes. den Grund zu Etwas, οἷον δή τις ναυπηγὸς τὴν τῆς ναυπηγίας ἀρχὴν καταβαλλόμενος Plat. Legg. VII.803a ; übh. begründen, anfangen, ὦ μεγάλων ἀχέων καταβαλλομένα μέγαν οἶτον Eur. Hel. 164, vgl. pass. ὅταν δὲ κρηπὶς μὴ καταβληθῇ γένους ὀρθῶς, ἀνάγκη δυστυχεῖν τοὺς ἐκγόνους Herc.Fur. 1261 ; τοὐπτάνιον, einrichten, Sosip. Ath. IX.318d ; Sp. häufiger, Ἀρίστιππος τὴν Κυρηναϊκὴν φιλοσοφίαν κατεβάλετο Strab. XVII.837, er gründete die kyrenäische Schule, wie ὁ Στωϊκῶν αἵρεσιν καταβαλόμενος Plut. de Alex. fort. 1.6 ; ἐξ ἀρχῆς καινὴν νομοθεσίαν καταβαλόμενος DS. 12.20 ; ἱστορικὰς πραγματείας Dion.Hal. 1.1. Von der Weltschöpfung, K.S. Vgl. καταβολή.
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)

TBESG

κατα-βάλλω
[in LXX chiefly for נָפַל hi. ;]
__1. to cast down, prostrate: metaph., pass., 2Co.4:9.
__2. to put down, lay down: metaph., mid., with accusative, θεμέλιον, Heb.6:1.†
(AS)
Translators Brief lexicon of Extended Strongs for Greek based on Abbot-Smith, A Manual Greek Lexicon of the New Testament (1922) (=AS), with corrections and adapted by Tyndale Scholars
memory