ά, όν [ᾰᾰ] pur, càd. :
      1 sans tache, sans souillure, propre : εἵματα, OD. 6, 61, etc. vêtements sans tache ; au sens mor. pur de toute souillure, en parl. de pers. : καθ. κατὰ τὸ σῶμα καὶ κατὰ τὴν ψυχήν, PLAT. Crat. 405 b, pur de corps et d’âme ; particul. en parl. de suppliants, ESCHL. Eum. 474, SOPH. O.C. 548, etc. ; en parl. de choses (autel, demeure, etc.) ESCHL. Suppl. 655 ; EUR. I.T. 1163, etc. ; καθ. τινος (ἀδικίας, φόνου, etc.) ATT. ou ἀπό τινος, DC. 37, 24, pur de souillure (injustice, meurtre, etc.) ; καθαραὶ ἡμέραι, PLAT. Leg. 800 d, jours purs (lat. dies fasti) p. opp. à ἀποφράδες ;
      2 pur de tout mélange : ἄρτος, HDT. 2, 40, pain de bonne qualité, pur ; χρυσός, HDT. 2, 166, or pur ; particul. limpide, en parl. de l’eau, HDT. 4, 53 ; p. opp. à θολερός, EUR. Hipp. 210 ; à βορϐορώδης, PLAT. Phæd. 111 e ; joint à διαφανής, PLAT. Phædr. 229 b ; en parl. de son, net, pur, ARSTT. Aud. 25 ; en parl. du langage, du style, DH. Lys. 2 ; en parl. de prosodie, DRAC. 22, 25, etc. voyelle pure, càd. précédée d’une autre ; en parl. de la naissance : καθ. σπέρμα θεοῦ, PD. P. 6, 14, pur rejeton d’un dieu ; τῶν Ἀθηναίων ὅπερ ἐστράτευε καθαρὸν ἐξῆλθε, THC. 5, 8, tous ceux des Athéniens qui faisaient partie de l’expédition étaient purement des citoyens, càd. des citoyens sans mélange d’étrangers ; en parl. de l’intelligence : κ. νοῦς, XÉN. Cyr. 8, 7, 30, esprit net ; δοῦλος, ANTIPH. (Bkk. 105, 5) pur esclave, véritable esclave ; κ. Τίμων, AR. Av. 1549, un Timon pur et simple ; κ. ζημία, ALCIPHR. 3, 21, pur fléau ;
      3 pur de toute fraude, DÉM. 303, 22 ;
      4 exempt d’infirmité : τὸ καθαρὸν τοῦ στρατοῦ, HDT. 1, 211 ; 4, 135, la partie valide de l’armée ;
      5 p. suite, nettoyé, débarrassé de tout obstacle, d’où vide : ἐν καθαρῷ, IL. 8, 491, etc. dans un espace libre : ἐν καθαρῷ βῆναι, SOPH. O.C. 1575, s’avancer librement ; ἐν καθαρῷ οἰκεῖν, PLAT. Rsp. 520 d, habiter dans la région de la pure lumière ; cf. HDT. 1, 202.

• Cp. -ώτερος, PLAT. Phæd. 111 e ; sup. -ώτατος, DC. 41, 55 ; 43, 25.

Étym. pré-grec.

ά, όν, Dor. κοθαρός Tab.Heracl. 1.103, Orph. Fr. 32c. 1, Aeol. κόθαρος Alc. Supp. 7.3; cf. ἀνακαθαίρω, κάθαρσις ; physically clean, spotless (not in Il.), εἵματα Od. 6.61, Archil. 12, cf. E. Cyc. 35, 562, etc. ; of persons, cleanly, κ. περὶ ἐσθῆτα Arist. VV 1250b28, cf. Rh. 1416a23 (nisi leg. καθάριος).
clear of admixture, clear, pure, esp. of water, Βορυσθένης ῥέει καθαρὸς παρὰ θολεροῖσι Hdt. 4.53; κ. ὕδατα E. Hipp. 209 (anap.); ὕδωρ κ. ζῶν LXX Nu. 5.17; δρόσοι E. Ion 96 (anap.); κ. καὶ διαφανῆ ὑδάτια Pl. Phdr. 229b; οὖρον Hp. Epid. 1.3; διαχώρημα Id. Coac. 640; κ. φάος, φέγγος, Pi. P. 6.14, 9.90; πνεῦμα κ. οὐρανοῦ E. Hel. 867; κ. ἄρτος Hdt. 2.40; of white bread, Wilcken Chr. 30i17 (iii/ii BC), LXX Ju. 10.5, Gal. 6.482, 19.137; ἄλευρον κ. Diocl. Fr. 139; χρυσίον, ἀργύριον καθαρώτατον, Hdt. 4.166, cf. Theoc. 15.36, Ph. 1.190, etc. ; σῖτος X. Oec. 18.8; σῖτος κ. ἀπὸ πάντων PHib. 1.84 (a).6 (iv/iii BC); freq. of grain, winnowed, πυρὸς κ. ἄδολος POxy. 1124.11 (i AD), cf. PTeb. 93.36 (ii BC), etc. ; of metals, etc., σίδηρος Sammelb. 4481.13 (v AD), etc. ; ἀρωμάτων, καθαρῶν, λαχάνων, dub.sens. in PLond. 2.429.6 (iv AD); ἄκρατος καὶ κ. νοῦς X. Cyr. 8.7.30; χρόαι Arist. Sens. 440a5; φωναί Id. Aud. 801b28; of feelings, unmixed, μῖσος τῆς ἀλλοτρίας φύσεως Pl. Mx. 245d, cf. Thgn. 89; serene, φρήν E. Hipp. 1120 (lyr.).
clear of objects, free, ἐν καθαρῷ (sc. τόπῳ) in an open space, ἐν κ., ὅθι δὴ νεκύων διεφαίνετο χῶρος Il. 8.491; ἐν κ., ὅθι κύματ’ ἐπ’ ἠϊόνος κλύζεσκον 23.61, cf. Ph. 2.535 (Sup.); πάξαις Ἄλτιν ἐν κ. in a clearing, Pi. O. 10 (11).45; ἐν κ. βῆναι to leave the way clear, S. OC 1575 (lyr.); ἐν τῷ κ. οἰκεῖν live in the clear sunshine, Pl. R. 520d; διὰ καθαροῦ ῥέειν, of a river whose course is clear and open, Hdt. 1.202; with Subst., κελεύθῳ ἐν κ. Pi. O. 6.23; χῶρος κ. Hdt. 1.132; ἐν κ. λειμῶνι Theoc. 26.5; ἐν ἡλίῳ κ. in the open sun, opp. σκιά, Pl. Phdr. 239c; ὥς σφι τὸ ἐμποδὼν ἐγεγόνεε κ. was cleared away, Hdt. 7.183; κ. ποιεῖσθαι τὰς ἀρκυστασίας set up the nets in open ground, X. Cyn. 6.6; freq. of land, free from weeds, etc., παραδώσω τὸν κλῆρον κ. ἀπὸ θρύου καλάμου ἀγρώστεως κτλ. PTeb. 105.59 (ii BC); παραδώσω τὰς ἀρούρας κ. ὡς ἔλαβον BGU 1018.25 (iii AD); c. gen., γλῶσσα καθαρὴ τῶν σημηΐων clear of the marks, Hdt. 2.38; καθαρὸν τῶν προβόλων, of a fort, Arr. An. 2.21.7; of documents, free from mistakes, POxy. 1277.13 (iii AD); χειρόγραφον κ. ἀπὸ ἐπιγραφῆς καὶ ἀλείφαδος free from interlineation and erasure, PLond. 2.178.13 (ii AD). metaph, free, clear of debt, liability, etc., κ. ἀπὸ δημοσίων καὶ παντὸς εἴδους BGU 197.14 (i AD); κ. ἀπό τε ὀφειλῆς καὶ ὑποθήκης καὶ παντὸς διεγγυήματος ib. 112.11 (i AD); γῆ κ. ἀπὸ γεωργίας βασιλικῆς POxy. 633 (ii AD); καθαρὰ ποιῆσαι to give a discharge, PAvrom. 1 A 22; in moral sense, free from pollution, καθαρῷ θανάτῳ an honourable death, Od. 22.462; θάνατον οὐ κ., τὸν δι’ ἀγχόνης Ph. 2.491; ψυχαὶ ἀρηΐφατοι καθαρώτεραι ἢ ἐνὶ νούσοις Heraclit. 136; freq.
free from guilt or defilement, pure, χεῖρες A. Eu. 313 (anap.); καθαρὸς χεῖρας Hdt. 1.35, Antipho 5.11, And. 1.95; κ. παρέχειν τινὰ κατὰ τὸ σῶμα καὶ κατὰ τὴν ψυχήν Pl. Cra. 405b; ἔρχομαι ἐκ κοθαρῶν κοθαρά Orph Fr. 32c. 1, al. ; of ceremonial purity, καθαρὰ καὶ ἁγνή εἰμι ἀπό τε τῶν ἄλλων τῶν οὐ καθαρευόντων καὶ ἀπ’ ἀνδρὸς συνουσίας Jusj. ap. D. 59.78, cf. UPZ 78.28 (ii BC), LXX Nu. 8.7, al. ; ἀπὸ τάφου καὶ ἐκφορᾶς καθαροί SIG 982.9 (ii BC); esp. of persons purified after pollution, ἱκέτης προσῆλθες κ. A. Eu. 474, cf. S. OC 548, etc. ; also of things, βωμοί, θύματα, δόμος, μέλαθρα, A. Supp. 654 (lyr.), E. IT 1163, 1231 (troch.), 693; c. gen., clear of or from…, κ. ἐγκλημάτων Antipho 2.4.11; ἀδικίας, κακῶν, Pl. R. 496d, Cra. 404a; ὁ τῶν κακῶν κ. τόπος Id. Tht. 177a; κ. τὰς χεῖρας φόνου Id. Lg. 864e; Κόρινθον… ἀποδεῖξαι τῶν μιαιφόνων καθαράν X. HG 4.4.6; κ. εἰμι ἀπὸ τοῦ αἵματος πάντων Act. Ap. 20.26, cf. D.C. 37.24; κ. ἀπὸ ὅρκου LXX Ge. 24.8; ceremonially pure, of food, ὄσπριον Hdt. 2.37; of victims, LXX Ge. 7.2, al., PGen. 32.9 (ii AD), etc. ; κ. ἡμέραι, opp. ἀποφράδες, Pl. Lg. 800d. in act. sense, purifying, cleansing, λέβης Pi. O. 1.26; θέειον Theoc. 24.96. of birth, pure, genuine, σπέρμα θεοῦ Pi. P. 3.15; πόλις E. Ion 673; τῶν Ἀθηναίων ὅπερ ἐστράτευε καθαρὸν ἐξῆλθε, i.e. were citizens of pure blood, Th. 5.8; οἱ τῷ γένει μὴ κ. Arist. Ath. 13.5; κ. ἀστοί Sch. Ar. Ach. 506; καθαρόν a real, genuine saying, Ar. V. 1015; κ. Τίμων a Timon pure and simple, Id. Av. 1549; κ. δοῦλος Antiph. 9 (glossed by ἀπηκριβωμένος, AB 105); ζημία κ., of a person, Alciphro 3.21. of language, pure, ὀνόματα, λέξις, D.H. Comp. 1, 3; διάλεκτος Id. Dem. 5; so of writers, [Λυσίας] κ. τὴν ἑρμηνείαν Id. Lys. 2; [Ξενοφῶν] κ. τοῖς ὀνόμασι Id. Pomp. 4; also, clear, simple, σεμνὸς καὶ κ. Jul. Or. 2.77a. Gramm., preceded by a vowel, pure, D.T. 635.10, 639.5, Hdn. Gr. 2.930, al. ; containing a ΄pure’ syllable, ib. 928.
without blemish, sound, ὁ κ. στρατός, τὸ κ. τοῦ στρατοῦ, the sound portion of the army, Hdt. 1.211, 4.135; v. supr. 4.
clear, exact, ἂν κ. ὦσιν αἱ ψῆφοι if the accounts are exactly balanced, D. 18.227 (sed cf. καθαιρέω ΙΙ. 5). Adv.
purely, ἁγνῶς καὶ καθαρῶς h.Ap. 121, Hes. Op. 337; Comp. -ωτέρως Porph. Abst. 2.44. of birth, κ. γεγονέναι Hdt. 1.147; αἱ κ. Ἑλληνίδες Sor. 1.112, cf. Luc. Rh. Pr. 24.
with clean hands, honestly, σὺν δίκῃ… καὶ κ. Thgn. 198; δικαίως καὶ κ. D. 9.62; κ. τε καὶ μετρίως τὸν βίον διεξελθεῖν Pl. Phd. 108c.
clearly, plainly, λέγειν Ar. V. 631, cf. E. Rh. 35 (anap.); λέξις κ. καὶ ἀκριβῶς ἔχουσα Isoc. 5.4; κ. γνῶναι Ar. V. 1045, Pl. Phd. 66e; εἴσεσθαι ibid. ; καθαρώτατα ἀποδεῖξαι Id. Cra. 426b. of language, purely, correctly, καθαρώτερον διαλέγεσθαι Plu. 2.1116e, cf. Luc. Im. 15.
entirely, Ar. Av. 591; κ. τις ὢν ἀόργητος Phld. Ir. p. 71 W. ; κ. ἐς ἐφήβους τελεῖν D.C. 36.25, cf. Cod.Just. 1.4.34.9; Sup. -ώτατα in its purest form, Phld. Piet. 66.

rein, unbefleckt ; εἵματα Od. 6.61 ; ἐν καθαρῷ, sc. τόπῳ, in freiem Raume, freiem Felde, wo Nichts im Wege ist, ὅθι δὴ νεκύων διεφαίνετο χῶρος, Il. 8.491, 10.199, 23.61 ; vgl. οἰκεῖν ἐν καθαρῷ, im Freien wohnen, Plat. Rep. VII.520e, wie ἐν καθαροῖς Legg. X.910 ; wohin auch Soph. O.C. 1575 ἐν καθαρῷ βῆναι zu ziehen, den Weg rein lassen ; ἐν καθαρῷ λειμῶνι, auf freier Wiese, Theocr. 26.5 ; θάνατος, ein ehrlicher, schmachloser Tod, durch das Schwert, nicht den Strick, Od. 22.462 ; so Folgde im eigtl. Sinne u. übertr. von sittlicher Reinheit ; λέβης Pind. Ol. 1.26 ; φέγγος, rein, ungetrübt. hell, P. 9.90, wie φάος 6.14 (vgl. ἐν αὐγῇ καθαρᾷ Plat. Phaedr. 250c, ἐν ἡλίῳ καθαρῷ 239c, καὶ λαμπρόν Tim. 72c); ἀρετή 5.2 u. öfter ; καθαροῖσι βωμοῖς θεοὺς ἀρέσονται Aesch. Suppl. 641 ; χεῖρες Eum. 303 ; Soph. O.C. 554 ; δόμος Eur. I.T. 1231 ; οὐκέτι καθαρὰν φρέν' ἔχω Hipp. 1120, unverfälscht, echt, wahrhaft, καθαρὸς Τίμων Ar. Av. 154 ; δοῦλος, ἀπηκριβωμένος erkl. B.A. 105.5, aus Antiphan.; ποταμοί u. ä., Her. 4.53 ; τινός, rein wovon, 2.38 ; τὸ ἐμποδὼν ἐγένετο καθαρόν, das Hindernis war aus dem Wege geräumt, 7.183 ; στρατός 1.211, wie τὸ καθαρὸν τοῦ στρατοῦ, der gesunde Teil des Heeres, im Ggstz von ἀσθενεῖς, 4.135 ; ὁ τῶν κακῶν καθαρὸς τόπος Plat. Theaet. 177a ; ἂν μὴ καθαρὸς ᾐ τὰς χεῖρας φόνου Legg. IX.864e ; τὸ καθαρὸν καὶ τὸ ἀληθές Phil. 79e ; καὶ εἱλικρινές 52d ; καὶ ἄκρατος νοῦς Xen. Cyr. 8.7.20 ; Sp., οὐ μόνον τὰς χεῖρας δεῖ καθαρὰς ἔχειν τὸν στρατηγόν, ἀλλὰ καὶ τὰς ὄψεις Plut. Pericl. 8 ; τὸ καθαρόν, die Reinheit, Them. 4 ; – καθαραὶ ψῆφοι, reine Rechnung, die richtig ist, aufgeht, ἂν μηδὲν περιῇ, Dem. 18.227 ; auch von der Reinheit des Styls.
• Adv. καθαρῶς, καὶ ἁγνῶς ἔρδειν ἱερά Hes. O. 334, Folgde, καὶ μετρίως τὸν βίον διεξελθεῖν Plat. Phaed. 108e, καὶ δικαίως Soph. 253e, Sp.

καθαρός, -ά, -όν
[in LXX chiefly for טָהוֹר ;]
pure, clean.
__1. Physically: Mat.23:26 27:59, Jhn.13:10-11 (fig.), Jhn.15:3 (figuratively, as of a vine cleansed by pruning), Heb.10:22, Rev.15:6 19:8, 14 21:18, 21.
__2. Ceremonially: Luk.11:41, Rom.14:20, Tit.1:15.
__3. Ethically;
__(a) of persons: Jhn.13:16, Act.18:6, Tit.1:15; ό κ. τῇ καρδίᾳ (καθαρὸς χεῖρας, Hdt., i, 35), Mat.5:8; before ἀπό (cl. with genitive simp.; ΒΙ., § 36, 11; Deiss., BS, 196; MM, Exp., xv), Act.20:26;
__(b) of things: καρδία, 1Ti.1:6, 2Ti.2:22; συνείδησις, 1Ti.3:9, 2Ti.1:3; θρησκεία, Jas.1:27.†
SYN.: see: ἁγνός. (AS)