[ᾰ] (f. καθαρῶ [ᾰᾰ], ao. ἐκάθηρα [κᾰ] ; pass. ao. ἐκαθάρθην [κᾰ], pf. κεκάθαρμαι [κᾰ]) purifier, d’où :
   I en gén. : nettoyer, laver, purifier, avec l’acc. de l’objet purifié ; κρητῆρας, OD. 20, 152 ; τραπέζας, OD. 22, 439, nettoyer des coupes, des tables ; χρυσόν, PLAT. Pol. 303 d, purifier de l’or ; ἵππον αὐχμηρᾶς τριχός, SOPH. fr. 422, nettoyer la crinière ou le poil sali d’un cheval ; γῆν λῃστηρίων, PLUT. Mar. 6, ou simpl. γαῖαν, SOPH. Tr. 1061, purger la terre (de monstres, de brigands) ; avec l’acc. de la souillure : λύματα πάντα, IL. 14, 171 ; ῥύπα πάντα, OD. 6, 93, enlever toutes les souillures ; fig. τὰ λῃστικά, DC. 37, 52, supprimer le brigandage ; avec double acc. (de l’objet purifié et de la souillure) : αἷμα κ. τινά, IL. 16, 667, laver le sang de qqn ;
   II abs. :
      1 émonder un arbre, NT. Joh. 15, 2 ;
      2 c. μαστιγόω, fouetter qqn (cf. les locut. laver la tête, nettoyer qqn) THCR. 5, 119 ;
   III au sens relig. purifier, avec l’acc. de l’objet purifié : δέπας θεείῳ, IL. 16, 228, une coupe par le soufre ; νῆσον, HDT. 1, 64, purifier une île ; τινά, HDT. 1, 35 ; τινὰ φόνου, HDT. 1, 44, purifier qqn d’un meurtre ; avec l’acc. de la souillure : φόνον, ESCHL. Ch. 74, laver un meurtre ; au pass. être purifié, se purifier : φόνον, HDT. 1, 43, d’un meurtre ;

Moy. :
   I intr.
      1 t. de méd. se purger, PLUT. M. 128 b ;
      2 au sens relig. se purifier, HDT. 4, 73 ; PLAT. Phæd. 114 c, etc. ;
   II tr. nettoyer pour soi ; fig. γῆρας, ESCHL. fr. 42, écarter de soi la vieillesse.

➳ Ao. att. ἐκάθηρα (v. Meisterh. p. 146, 8) ; dor. ἐκάθαρα, THCR. 5, 119. Ion. καταίρω, HDT. ll. cc.

Étym. καθαρός.

fut. καθαρῶ X. Oec. 18.6, prob. in Pl. Lg. 735b, etc. ; aor.1 ἐκάθηρα Od. 20.152, Th. 3.104, Hp. Mul. 1.47, IG2². 1672.47 (ἀνα-), Theoc. 5.119, etc. ; ἐκάθαρα is found in codd. of Antipho 6.37, X. An. 5.7.35, Hp. Acut. (Sp.) 11, and commonly in later Gr., Thphr. Char. 16.7, BCH 6.23 (Delos, ii BC), (ἀνα-) PPetr. 3 p. 141 (iii BC), (συνανα-) IG 11(2).163 A 56 (Delos, iii BC), cf. διακαθαίρω, ἐκκαθαίρω, etc., and Phryn. 16; v. infr. Med. ; pf. κεκάθαρκα (ἐκ-) Sch. Ar. Pax 752; — Med., fut. καθαροῦμαι Pl. Cra. 396e, Hp. Morb. 2.38 (in pass. sense, ib. 2.13, Nat. Mul. 13, Mul. 2.160); aor. ἐκαθηράμην A. Fr. 354, Hp. Epid. 5.43, Pl. Lg. 868a, IG 11(2).146 A 78 (Delos, iv BC), 153.9, 154 A 37 (ibid., iii BC); later ἐκαθαράμην ib. 146 A 80 (iv BC), Inscr.Délos 290.79, al. (iii BC), etc., (ἀνα-) IG2². 1668.8 (iv BC); Pass., fut. καθαρθήσομαι Ruf. ap. Orib. 7.26.64, Gal. 7.222; aor. ἐκαθάρθην Hdt. 1.43, Th. 3.104, Hp. Epid. 5.2, etc. (aor.2 ἀποκαθαρῇ is f.l. in Arr. Cyn. 27.1); pf. κεκάθαρμαι Hp. Nat. Mul. 8, Pl. Phd. 69c, etc. ; (< καθαρός):
cleanse, of things, καθήρατε δὲ κρητῆρας Od. 20.152; τραπέζας ὕδατι… καθαίρειν 22.439; καθήραντες χρόα καλὸν ὕδατι 24.44; κ. οἰκίαν Antipho l.c., Thphr. l.c. ; of wounds, Hp. Ulc. 6, al. (cf. καθαιρέω ΙΙ. 6); c. gen., ἵππον αὐχμηρᾶς τριχός S. Fr. 475; κ. σῖτον X. Oec. 18.6; γῆν clear of weeds, ib. 20.11, cf. PLille 5.24 (iii BC), etc. ; χρυσόν purify, refine, Pl. Plt. 303d; metaph, purge, clear a land of monsters and robbers, S. Tr. 1012 (hex.), 1061, Plu. Thes. 7; κ. λῃστηρίων τὴν ἐπαρχίαν Id. Mar. 6; c. acc. cogn., καθαρμὸν κ. Pl. Lg. 735b; — Pass., τὴν νηδὺν ἀνασχισθεῖσαν καὶ καθαρθεῖσαν Hdt. 4.71. in religious sense, purify, [δέπας] ἐκάθηρε θεείῳ by fumigating with sulphur, Il. 16.228; κ. τινὰ φόνου purify him from blood, Hdt. 1.44, cf. Berl.Sitzb. 1927.160 (Cyrene); Δῆλον κ. Hdt. 1.64, cf. Th. 1.8; στόλον κ., Lat. classem lustrare, App. BC 5.96; abs., IG 5(1).1390.68 (Andania, i BC); — Med., purify oneself, get purified, Hdt. 4.73; οἱ φιλοσοφίᾳ καθηράμενοι Pl. Phd. 114c, cf. Phdr. 243a, Cra. 396e; καθαίρεσθαι καθαρμούς Id. Lg. 868e; καθήρασθαι στόμα keep one΄s tongue pure, A. Fr. 354; — Pass., κεκαθαρμένος καὶ τετελεσμένος Pl. Phd. 69c. Medic., purge, evacuate, either by purgatives or emetics, κ. κάτω ἢ ἄνω Hp. Mul. 1.64 (Pass.), cf. Thphr. HP 9.11.11, etc. ; — Med., κατὰ κύστιν ἐκαθήρατο Hp. Epid. 1.15; — Pass., ib. 5.2, etc. ; also of menstruation, Id. Superf. 33; of the after-birth, τὰ λοχεῖα κ. Id. Mul. 1.78; καθαίρων, ὁ, name for ἶρις, Ps.-Dsc. 1.1.
prune a tree, i.e.
clear it of superfluous wood, Ev. Jo. 15.2.
sift, winnow grain, PTeb. 373.10 (ii AD). metaph, = μαστιγόω, Theoc. 5.119. of the thing removed by purification, purge away, wash off, λύματα πάντα κάθηρεν Il. 14.171; ἐπεὶ πλῦνάν τε κάθηράν τε ῥύπα πάντα Od. 6.93; clear away, τὰ λῃστικά D.C. 37.52; metaph, φόνον κ. A. Ch. 74 (lyr.); also perh., clear up, explain an action, τὴν σύστασιν Epicur. Nat. 66G., cf. 73G. c. dupl. acc., αἷμα κάθηρον… Σαρπηδόνα cleanse him of blood, wash the blood off him, Il. 16.667; — Pass., καθαίρομαι γῆρας I am purged of old age, A. Fr. 45; ὁ καθαρθεὶς τὸν φόνον Hdt. 1.43.

aor. ἐκάθηρα, aber auch ἐκάθᾱρα, inf. καθᾶραι Xen. An. 5.7.35 nach Krüger, wie καθάρῃς Oec. 18.8 ; vgl. Lobeck zu Phryn. 25 (καθαρός), rein machen, reinigen, säubern, putzen ; κρητῆρας Od. 20.152 ; τραπέζας ὕδατι καὶ σπόγγοισι 22.438 ; χρόα ὕδατι καὶ ἀλείφατι 24.44 ; ὕδωρ ὑπεκπρορέει, μάλα περ ῥυπόωντα καθῆραι 6.87 ; ἀπὸ χροὸς λύματα πάντα κάθηρεν, nahm von der Haut allen Schmutz weg, Il. 14.171 ; αἷμα κάθηρον, wische das Blut ab, 16.667 ; Od. 6.93 ἐπεὶ πλῦνάν τε κάθηράν τε ῥύπα πάντα ; im religiösen Sinne, θεείῳ καθῆραι, durch Räuchern mit Schwefel reinigen, Il. 16.228 ; von Verbrechen reinigen, sühnen, φόνον Aesch. Ch. 72, τινά Her. 1.35, τινὰ φόνου 1.44, καθαρθεὶς φόνον 43, νῆσον 64 ; vgl. Thuc. 3.104 ; Xen. An. 5.7.35 ; τὴν πόλιν ἐπ' ἀγαθῷ Plat. Polit. 293d ; τὸν ἀποκτείναντα κατὰ νόμον καθαρθέντα Legg. VIII.831a ; die Erde von Ungeheuern u. Räubern reinigen, Soph. Tr. 1008, 1050 ; vgl. λῃστηρίων τὴν ἐπαρχίαν Plut. Mar. 6 ; τὰς πηγάς Plat. Legg. VIII.845e ; τὸν χρυσόν Polit. 303d.
Med. bes. Reinigungen im religiösen Sinne anstellen, καθαίρεσθαι τοὺς αὐτοὺς καθαρμούς Plat. Legg. IX.868e, vgl. Crat. 396e ; sich reinigen, sühnen, καθαιρόμενοι τῶν τε ἀδικημάτων διδόντες δίκας Phaed. 113d ; ὁ κεκαθαρμένος τε καὶ τετελεσμένος 69c ; ἀποπτύσαι δεῖ καὶ καθήρασθαι στόμα Aesch. bei Plut. Is. et Os. 20 ; purgieren, san.tu. p. 386.
Bei Theocr. 5.119 nach den Schol. = mit Ruten peitschen, geißeln.

καθαίρω
(< καθαρός), [in LXX: Isa.28:27 (דּוּשׁ ho.), 2Ki.4:6, Jer.51:39 א* ;]
to cleanse: of pruning, Jhn.15:2 (cf. καθαρίζω).†
(AS)