GRC

κέλευθος

download
JSON

Bailly

ου (ἡ) (plur. κέλευθοι ou κέλευθα, v. ci-dessous) :
      1 chemin, route (par terre ou par eau) : ὑγρὰ κ. OD. 3, 171 ; ἰχθυόεντα κ. OD. 3, 177, les routes humides, les routes poissonneuses, en parl. de la mer ; ἀνέμων κέλευθα ou κέλευθοι, IL. 14, 17, etc. ; OD. 5, 383, etc. les routes que suivent les vents, càd. les mouvements du vent annoncés par la mer ; κέλευθα ἀστέρων, EUR. Hel. 350, les routes des astres ; ἐγγὺς γὰρ νυκτός τε καὶ ἤματός εἰσι κέλευθοι, OD. 10, 86, car les routes du jour et de la nuit se suivent de près ; fig. κέλευθοι βίου, EUR. H.f. 433, les chemins de la vie ; d’où θεῶν κέλευθα, IL. 3, 406, le chemin qui mène vers les dieux, càd. vers le séjour ou la vie des dieux ;
      2 voyage par terre ou par eau, IL. 11, 504 ; OD. 4, 389 ; SOPH. O.C. 164 ;
      3 expédition militaire, ESCHL. Ag. 126, Pers. 758 ;
      4 manière de marcher, marche, EUR. Rhes. 212, Tr. 888.

Plur. κέλευθοι, IL. 3, 460 ; ESCHL. Pers. 567, etc. ; ou κέλευθα, IL. 14, 17 ; OD. 3, 71 ; EUR. I.T. 891, Hel. 350.

Étym. inconnue.

Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »

LSJ

ἡ, with poet. heterocl. pl. κέλευθα ; poet. Noun (also Arc., IG 5(2).3.23 (Tegea, iv BC)), road, path, not common in lit. sense, πολλαὶ γὰρ ἀνὰ στρατόν εἰσι κέλευθοι Il. 10.66; Ἰσθμία κ. B. 17.17; ἐν κελεύθοις in the streets, A. Ch. 349 (lyr.); ἐγγὺς γὰρ νυκτός τε καὶ ἤματός εἰσι κέλευθοι Od. 10.86, cf. Parm. 1.11; ἀνέμων κέλευθα or κέλευθοι, Il. 14.17, Od. 5.383, etc. ; ὑγρὰ, ἰχθυόεντα κ., of the sea, 3.71, 177; ἁλὸς βαθεῖαν (vel -είας) κ. Pi. P. 5.88; ἄρκτου στροφάδες κ.
paths, orbits, S. Tr. 131 (lyr.), cf. E. Hel. 343 (lyr.); θεῶν δ’ ἀπόεικε κελεύθου withdraw from the path of the gods, Il. 3.406 (v.l. ἀπόειπε κελεύθους); metaph, ἔργων κέλευθον ἂν καθαράν on the open road of action, Pi. I. 5 (4).23, cf. O. 6.23; στείχει δι’ εὐρείας κ. μυρία παντᾷ φάτις B. 8.47; ἔστι μοι μυρία παντᾷ κ. Pi. I. 4 (3).1, cf. B. 5.31; Πειθοῦς, Δίκας κ., Parm. 4.4, B. 10.26.
journey, voyage, by land or water, ὅς κέν τοι εἴπῃσιν ὁδὸν καὶ μέτρα κελεύθου Od. 4.389; οὐκ ἄν πω χάζοντο κελεύθου would not have halted from their onward way, Il. 11.504, cf. 12.262; πολλὰ κ. a far journey, i.e. a great distance, S. OC 164 (lyr.).
expedition, A. Ag. 127 (lyr.), Pers. 758 (troch.).
way of going, walk, gait, μιμήσομαι λύκου κ. E. Rh. 212; δι’ ἀψόφου βαίνων κ. Id. Tr. 888. metaph, way of life, ἀργαλέας βιότοιο κ. Emp. 115.8; κ. ἁπλόαι ζωᾶς Pi. N. 8.35; τὰν ἀνόστιμον βίου κ. E. HF 433 (lyr.).
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)

Pape

ἡ, im plur. poet. auch τὰ κέλευθα, der Weg, der Pfad, zu Lande u. zu Wasser ; ὅς κέν τοι εἴπῃσιν ὁδὸν καὶ μέτρα κελεύθου Od. 4.389 ; ἡ δ' ἔθεεν κατὰ κῦμα διαπρήσσουσα κέλευθον 2.429 ; θεῶν δ' ἀπόειπε κελεύθους Il. 3.406, die Pfade, der Wandel, das Leben der Götter ; κέλευθοι νυκτός τε καὶ ἤματος, die Bahnen der Nacht u. des Tages, auf denen Nacht u. Tag ihren wechselnden Kreislauf beschreiben, Od. 10.86 ; oft bei Hom. κέλευθα, bes. ὑγρά, ἰχθυόεντα, von den Bahnen der Seefahrer ; ἀνέμων κέλευθα Od. 5.383, 10.20 ; ἁλὸς βαθεῖα Pind. P. 5.88 ; μυρίαι ἔργων καλῶν I. 5.22 ; ἁπλόαι ζωῆς N. 8.35, Mittel u. Wege, Art u. Weise ; oft bei den Tragg., Weg, Reise, κέλευθον τήνδ' ἔστειλα Aesch. Pers. 599, τήνδ' ἐβούλευσεν κέλευθον 744 ; τέκνων τε κελεύθοις ἐπιστρεπτὸν αἰῶνα κτίσσας Ch. 345, der Lebenspfad ; von den Bahnen der Gestirne, οἷον ἄρκτου στροφάδες κέλευθοι Soph. Trach. 130 ; ἐς κέλευθά τ' ἀστέρων Eur. Hel. 350 ; πολλὰ κέλευθος ἐρατύει, ein langer Weg hält dich zurück, du bist weit von mir entfernt, Soph. O.C. 161 ; τετράπουν μιμήσομαι λύκου κέλευθον, das Gehen, Eur. Rhes. 212 ; βίου κέλ. ἄθεος Herc.Fur. 433 ; sp.D. Es hängt wohl mit ἘΛΕΥΘΩ zusammen, schwerlich mit κελεύω u. κέλλω.
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)
memory