(seul. prés., impf. ἔθυον, ao. ἔθυσα) [ῡ] s’élancer impétueusement, bondir, se précipiter avec fureur, en parl. d’un vent de tempête, OD. 12, 400, 408 ; d’un fleuve grossi, IL. 21, 234, etc. ; HÉS. Th. 109, 131 ; des flots de la mer, OD. 13, 85 ; en parl. de pers. IL. 1, 342 ; ἔγχεϊ, IL. 11, 180, s’élancer avec une javeline ; d’où avec un inf. désirer avec ardeur, A.RH. 3, 685 ; en parl. d’animaux (cheval, CALL. fr. 82 ; serpent, NIC. Th. 129) ;

Moy. (part. ao.2 sync. θύμενος) [ῠ] m. sign. PRATIN. (ATH. 617 d ; σύμενος Mein.).

➳ Ao. ἔθυσα, CALL. fr. 82.

Étym. incert. ; cf. θύνω.

(f. θύσω, ao. ἔθυσα [ῡ], pf. τέθυκα [ῠ] ; pass. ao. ἐτύθην [ῠ], pf. τέθυμαι [ῠ]) :
   I [ῡ au prés. et à l’impf., mais v. ci-dessous]
      1 offrir un sacrifice aux dieux (dans Hom. touj. en parl. de farine de fruits, d’offrandes brûlées sur l’autel, etc., non de victimes égorgées) IL. 9, 219, etc. ; OD. 9, 231 ; 14, 446, etc. ; de même κριθάς, πυρούς, AR. Av. 565, etc. offrir de l’orge, du froment ; rar. gén. λιϐανωτοῦ τινι, DC. 56, 31, offrir de l’encens à qqn ; ou avec le dat. θ. τούτῳ ὅ τι ἔχοι ἕκαστος, HDT. 1, 50, offrir un sacrifice avec ce que chacun pouvait avoir ;
      2 offrir une victime en sacrifice : τῷ ἡλίῳ ἵππους, HDT. 1, 216, sacrifier des chevaux au soleil ; τινὶ ταῦρον, PD. O. 13, 96 ; παῖδα, ESCHL. Ag. 1417, sacrifier à qqn un taureau, un enfant ; abs. égorger une victime pour un sacrifice, HDT. 1, 126 ; AR. Lys. 1061 ; au pass. τὰ θυόμενα, XÉN. Lac. 15, 3 ; τὰ τεθυμένα, XÉN. Hell. 4, 3, 14, les parties de la victime offertes en sacrifice (mais τὰ τεθυμένα ἱερά, XÉN. Hell. 3, 5, 5, le sacrifice offert) ;
      3 célébrer par un sacrifice : γενέθλια, PLAT. 1 Alc. 121 c ; Λυκαῖα, XÉN. An. 1, 2, 10 ; Ἡράκλεια, DÉM. 368, 11 ; γάμους, PLUT. Pomp. 55, célébrer par un sacrifice un anniversaire, les fêtes d’Apollon, d’Hèraklès, un mariage, etc. ; avec un double acc. : εὐαγγέλια θύειν ἑκατὸν βοῦς τῇ θεῷ, AR. Eq. 656, célébrer une bonne nouvelle par un sacrifice de cent bœufs à la déesse ;
      4 consulter les dieux en leur offrant un sacrifice : πότερα ἄμεινον εἴη, XÉN. An. 7, 6, 44, pour savoir lequel serait préférable (cf. ci-dessous le Moy. 2) ;
   II Moy. θύομαι (pf. τέθυμαι) :
      1 offrir un sacrifice pour soi, sacrifier pour soi, PLAT. Conv. 201 d, Rsp. 378 a ;
      2 consulter les dieux en leur offrant un sacrifice, HDT. 7, 167 ; 9, 62 ; ἐπί τινι, XÉN. An. 6, 2, 9 ; ὑπέρ τινος, XÉN. An. 5, 6, 27, au sujet de qqe ch. ; ἐπὶ Πέρσῃ, HDT. 9, 10 ; ἐπὶ Κρότωνα, HDT. 5, 44, pour l’expédition contre le Perse, contre Crotone ; avec εἰ et l’opt. : εἰ βέλτιον ἦν, XÉN. An. 5, 9, 31 (cf. ci-dessus 4) pour savoir s’il était préférable ;
      3 p. ext. déchirer, mettre en pièces, en parl. de bêtes sauvages, ESCHL. Ag. 137.

➳ Prés. sbj. 3 pl. dor. θύωντι, THCR. Idyl. 4, 21 ; part. fém. dor. θύοισα, PD. P. 3, 33. Impf. ἔθυον [ῠ] PD. O. 10, 57, mais [ῡ] OD. 15, 222 ; ESCHL. Eum. 692. Impf. itér. 3 sg. θύεσκε, HIPPON. fr. 37. Fut. dor. θυσῶ, THCR. Idyl. 2, 33. Ao. épq. θῦσα, OD. 14, 446. Fut. moy. au sens moy. EUR. Her. 340 ; au sens pass. θύσομαι, HDT. 7, 197.

Étym. incert. ; p.-ê. R. indo-europ. *d^huh₂-, fumer ; cf. τύφω, lat. fūmus, suf-fiō.

aor. ἔθυσα Call. Fr. 82: — rage, seethe, ἄνεμος μὲν ἐπαύσατο λαίλαπι θύων Od. 12.400; Ζέφυρος μεγάλῃ σὺν λαίλαπι θύων ib. 408, cf. Hes. Op. 621, Th. 874; of a swollen river, ὁ δ’ ἐπέσσυτο οἴδματι θύων seething, Il. 21.234; ὑψόσε θύων ib. 324; of a wind-swept sea, ὁ δ’ ἔστενεν οἴδματι θύων 23.230, cf. Hes. Th. 109, 131; of the wake of a ship, κῦμα δ’ ὄπισθε πορφύρεον μέγα θῦε Od. 13.85; δάπεδον δ’ ἅπαν αἵματι θῦεν the ground seethed with blood, 11.420, 22.309; of persons, storm, rage, ἦ γὰρ ὅ γ’ ὀλοιῇσι φρεσὶ θύει Il. 1.342; ἔγχεϊ θῦεν 11.180; κασιγνήτα μένει θύοισα Pi. P. 3.33; θύουσαν ᾍδου μητέρα A. Ag. 1235; πυκνὰ δέ οἱ κραδίη ἔντοσθεν ἔθυεν A.R. 3.755 (v.l. ἔθυιεν); c. inf., desire eagerly, ἐνισπεῖν ib. 685; of a horse, Call. Fr. 82; of a serpent, Nic. Th. 129 (v.l. θυίῃσι).
[υ always; for θύμενος [υ] is f.l. for σύμενος in Pratin. Lyr. 1.4.] θυίω should perh. be preferred in later Ep., and is cj. in Pi. l.c. (Cf. Lett. dusmas (pl.) ΄anger΄, dusēt ΄puff΄, ΄pant΄, Lat. fŭro (fr. dhŭs-), θύελλα, θυίω, θυιάς (orig.
madwoman); prob. cogn. with θύω¹).

impf. ἔθυον, Ep. θῦον Od. 15.222, Ion. θύεσκον Hippon. 37; fut. θύσω [υ] E. El. 1141, Pl. Lg. 909d, Henioch. 5.10, Dor. θυσῶ Theoc. 2.33; 3 pl. θυσέοντι IG 12(3).452 (Thera); aor. ἔθυσα Od. 9.231, etc., Ep. θῦσα 14.446; pf. τέθυκα Ar. Lys. 1062, Pl. R. 328c; — Med., fut. θύσομαι E. Heracl. 340 (as Pass., Hdt. 7.197); aor. ἐθυσάμην Th. 4.92, (ἐκ-) Hdt. 6.91, etc. ; — Pass., fut. τυθήσομαι D.S. 16.91, Luc. DDeor. 4.2; aor. ἐτύθην [υ] Hdt. 1.216, A. Ch. 242, Philem. 155.2 (part. written θυθέν Men. Sam. 185, cf. τὴν βοῦν τὴν θυθεῖσαν IG 12(7).241 (Amorgos, iii BC), etc.); pf. τέθυμαι A. Eu. 341 (lyr.), Ar. Av. 1034, X. HG 3.5.5 (in med. sense, 5.1.18, An. 7.8.21); plpf. ἐτέθυτο Id. HG 3.1.23.
[υ in fut. and aor., υ in pf. Act. and Pass., and aor. Pass. ; υ generally in pres. and impf., exc. in trisyll. cases of part., θυοντα Od. 15.260, θύοντες h.Ap. 491, but θύεσκε Hippon. 37; ἔθυε, θύων, Pi. O. 10 (11).57, 13.69; θύειν, at the end of a line, E. El. 1141 (s.v.l., fort. θύη), Cyc. 334, Ar. Ach. 792 (spoken by a Megarian); θύεις, θύω, Strato Com. 1.19, 20; θύωντι 3 pl. pres. subj., Theoc. 4.21.]
Act., offer by burning meat or drink to the gods (τὸ θύειν δωρεῖσθαί ἐστι τοῖς θεοῖς Pl. Euthphr. 14c), θεοῖσι δὲ θῦσαι ἀνώγει Πάτροκλον…, ὁ δ’ ἐν πυρὶ βάλλε θυηλάς Il. 9.219, cf. Aristarch. ap. Sch. ad loc., Com.Adesp. 7D. (ap. Phryn. PS p. 74 B.); ἦ ῥα καὶ ἄργματα θῦσε θεοῖς, of a drink-offering, Od. 14.446, cf. 15.260; so ἔνθα δὲ πῦρ κήαντες ἐθύσαμεν (sc. τῶν τυρῶν) made an offering of cheese, 9.231; θ. ἀκρόθινα Pi. O. 10 (11).57; πέλανον, δεῖπνα, A. Pers. 204, Eu. 109; πυρούς, ναστούς, Ar. Av. 565, 567; c. dat. rei, θ. τούτῳ ὅ τι ἔχοι ἕκαστος (with v.l. τοῦτο) Hdt. 1.50.
sacrifice, slay a victim, [τῷ ἡλίῳ] θ. ἵππους (v.l. ἵπποισι) ib. 216; ταῦρον Pi. O. 13.69; αὑτοῦ παῖδα A. Ag. 1417, cf. S. El. 532, etc. ; ἱρά Hdt. 1.59; ἱερεῖα Th. 1.126, etc. ; θ. θῦμα, θυσίαν, Pl. Plt. 290e, R. 362c, etc. ; θ. διαβατήρια, ἐπινίκια, etc., Plu. Luc. 24, Pl. Smp. 173a, etc. ; — Pass., τὰ τεθυμένα the flesh of the victim, X. HG 4.3.14, etc. ; τὰ τεθ. ἱερά ib. 3.5.5; τὰ θυόμενα Id. Lac. 15.3. simply, slaughter, Hdt. 1.126, Ar. Lys. 1062, LXX Is. 22.13. abs., offer sacrifice, Hdt. 1.31. al., A. Ag. 594, Fr. 161.2, S. OC 1159; τοῖσι θεοῖσι θ. Pherecr. 23, cf. Hdt. 4.60, 8.138; θεῶν ἕνεκα Men. 129.1.
celebrate with offerings or sacrifices, σῶστρα θ. Hdt. 1.118; γενέθλια Pl. Alc. 1.121c; Λύκαια, Ἡράκλεια X. An. 1.2.10, D. 19.86; ἐλευθέρια Henioch. 5.10; γάμους Plu. Pomp. 55. c. dupl. acc., εὐαγγέλια θ. ἑκατὸν βοῦς sacrifice a hundred oxen for the good news, Ar. Eq. 656.
Ἑστίᾳ θύειν, prov. of niggards, because sacrifices to Hestia admitted no one to share the offering, Theopomp.Com. 28. Med., cause a victim to be offered, τῶν θυμάτων ὧν δεῖ θύεσθαι καὶ παρίστασθαι IG 5(1).1390.65 (Andania, i BC), etc. ; hence freq. abs., consult the gods, Hdt. 7.189, E. Heracl. 340; ἐπὶ Κρότωνα, ἐπὶ τῷ Πέρσῃ, i.e. on marching against…, Hdt. 5.44, 9.10, cf. X. An. 7.8.21; θύεσθαι ἐπ’ ἐξόδῳ ib. 6.4.9; ὑπὲρ τῆς μονῆς ib. 5.6.27; c. inf., θ. ἰέναι offer sacrifice [to learn] whether to go or not, ib. 2.2.3; also ἐθυόμην εἰ βέλτιον εἴη ib. 6.1.31 (so in Act., ἔθυε (v.l. ἐθύετο) τῷ Διΐ… πότερά οἱ λῷον καὶ ἄμεινον εἴη. ib. 7.6.44); διαβατήρια θύεσθαι, as in Act., Th. 5.54. metaph, tear in pieces, of wild beasts, A. Ag. 137 (lyr.).
(Hence θυμός, cf. Skt. dhūmás, Lat. fumus ΄smoke΄, θυμιάω, θύος, θυήλημα, τύφω, perh. θεῖον¹, Lat. suffire; cf. θύω².)

im praes. u. impf. von jeder heftigen, ungestümen Bewegung, daherstürmen, daherbrausen (vgl. θέω u. σεύω); vom brausenden Sturme, ἄνεμος λαίλαπι od. σὺν λαίλαπι θύων, Od. 12.400, 408 ; ἀνέμων θύουσιν ἀῆται Hes. O. 619 ; Th. 875 ; von daherwogenden Fluten u. Flüssen, ὁ δ' ἐπέσσυτο οἴδματι θύων Il. 21.234 ; 23.230 ; κῦμαδ' ὄπισθεν μέγα θῦε θαλάσσης Od. 13.84 ; πόντος ἀπείριτος οἴδματι θύων Hes. Th. 109 ; δάπεδον αἵματι θῦεν, der Boden wogte, schäumte od. dampfte von Blut, Od. 11.420, 22.309, 24.184. Auch von Menschen, in leidenschaftlicher Bewegung sein, rasen, toben ; ἔγχεϊ θῦεν, er wütete mit dem Speer in der Schlacht, Il. 11.180, 16.699 ; ἦ γὰρ ὅ γ' ὀλοῇσι φρεσὶ θύει, οὐδέ τι οἶδε νοῆσαι 1.342 ; vom Zorn, κασιγνήταν μένει θύοισαν Pind. P. 3.33. Von der Schlange, Nic. Th. 128 ; im sync. aor., θύμενος ἀν' ὄρεα Pratin. Ath. XIV.617d. Nach Hesych. auch = ἐνθουσιᾷν. – Der gemeinschaftliche Begriff beider Bdtgn scheint der des Auffahrens, Aufloderns zu sein.
[In θύειν brauchen Eur. El. 1136, Cycl. 334 u. Ar. Ach. 758 das υ kurz, wie einige andere Komiker, Meineke quaest. Men. p. 254 ; Pind. scheint es in der ersten Bedeutung kurz, in der zweiten lang gebraucht zu haben ; so ist auch in den abgeleiteten Wörtern, die den Begriff des Opferns ausdrücken, wie θυσία, θυηλή, das υ kurz ; wo der Begriff der Bewegung vorherrscht, θυμός, θύνω ist es lang ; in anderen schwankt die Quantität wie die Bdtg.]

vgl. θύνω u. θυνέω ; θῦε, Od. 15.222 ; θῡετε, Eur. I.A. 1348 ; aber θύοντα mit kurzem υ Od. 15.260, vgl. Hippon. Ath. IX.370c, s. zu Ende ; θύσω, dor. θῡσῶ, Theocr. 2.33 ; perf. τέθυκα, mit kurzem υ, Ar. Lys. 1062 ; aor. pass. ἐτύθην, mit kurzem υ, Aesch. Ch. 240 ; sync. aor. med. θύμενος Pratin. bei Ath. XIV.617d;
opfern ; bei Hom. nur vom Verbrennen der ἀπαρχαί, bei den Att. auch vom Schlachten der Opfertiere, s. Lehrs Aristarch. ed. 2 p. 82 ; ἄργματα θῦσε θεοῖς Od. 14.446 ; θεοῖσι δὲ θῦσαι ἀνώγει Il. 9.219, wo darauf folgt ὁ δ' ἐν πυρὶ βάλλε θυηλάς, Od. 9.231 πῦρ κείαντες ἐθύσαμεν, wo sie nur von dem Käse, den sie essen, den Göttern Etwas darbringen können, was Ath. V.179c ἀπαρχὰς τῶν βρωμάτων νέμειν τοῖς θεοῖς erkl.; Od. 15.222 u. 260 ist von einer Libation auf dem Schiffe die Rede ; – übh. opfern Pind. Ol. 11.59, 13.66 ; ἀποτρόποισι δαίμοσι θῦσαι πέλανον Aesch. Pers. 200 ; νυκτίσεμνα δεῖπν' ἐπ' ἐσχάρᾳ πυρὸς ἔθυον Eum. 109 ; Ἀργείοισιν εὔχεσθαι χρεών, θύειν τε λείβειν τε Suppl. 459 ; ἔθυσεν αὑτοῦ παῖδα Ag. 1391 ; καὶ τῆς τυθείσης νηλεῶς ὁμοσπόρου Ch. 240, wie τὴν σὴν ὅμαιμον θῦσαι θεοῖσιν Soph. El. 522 ; ξένους Eur. I.T. 278 ; übertr., schlachten, morden, ξίφει θύουσα θῆλυς ἄρσενας ib. 1332 ; ἀπαρχάς Ar. Ran. 1239 ; κριθάς, πυρούς, μελιττούτας Av. 565 ff.; δεκάτην 922 ; χοῖρον Ach. 758 ; übh. schlachten, δελφάκιον Lys. 1062 ; τῷ ἡλίῳ θύουσι ἵππους Her. 1.216 ; ἱερεῖα Thuc. 1.126 u. Folgde oft ; τὰ μέγιστα θύματα Plat. Polit. 290e ; θυσίας Rep. IV.419 u. öfter ; Euthyph. 14c οὐκοῦν τὸ θύειν δωρεῖσθαί ἐστι τοῖς θεοῖς. – Auch pass.; τεθυμένα ἱερά Xen. Hell. 3.4.4 u. sonst. – Selten c. gen., λιβανωτοῦ DC. 56.31. – Man bemerke noch εὐαγγέλια θύειν ἑκατὸν βοῦς Ar. Eq. 654, hundert Stiere für die glückliche Nachricht opfern ; βασιλέως γενέθλια ἅπασα θύει καὶ ἑορτάζει ἡ Ἀσία, Asien feiert mit Opfern den Geburtstag des Königs, Plat. Alc.I, 121c ; γάμους θύειν Plut. Pomp. 55, διαβατήρια Lucull. 24, διαβατήρια θύεσθαι Thuc. 5.54, σωτήρια, Opfer für die Rettung, Xen. An. 3.2.9, εὐχαριστήρια, Dankopfer, Pol. 5.14.8.
Med. opfern lassen, ein Opfer veranstalten ; Ἀθηναίοις θυσαμένοις πρὸ τοῦ λοιμοῦ Plat. Symp. 201d, Rep. II.378a ; bes. ein Opfertier schlachten lassen, um aus den Eingeweiden Kunde über den Ausgang einer Sache zu erhalten, ἐγένετο θυομένοισι τὰ σφάγια χρηστά Her. 9.62, ἐθύετο καὶ καλλιερέετο 7.167 ; θυομένῳ ἐπὶ Κρότωνα, in Beziehung auf den Marsch gegen Kroton, 5.44 (vgl. Xen. An. 7.8.21); ἐπὶ τῷ Πέρσῃ 9.10 ; ἐπ' ἐξόδῳ ἐθύετο Ξενοφῶν, er opferte, um über den Ausfall eines Streifzuges Etwas zu erfahren, Xen. An. 6.2.9 ; ἐπὶ τούτοις ἐθύσαντο 3.5.18, wo Krüger viele Beispiele der Art, auch von περί τινος, beibringt ; ὑπὲρ τῆς μονῆς 5.6.27 ; c. inf., ἐμοὶ θυομένῳ ἰέναι ἐπὶ βασιλέα οὐκ ἐγίγνετο τὸ ἱερά 2.2.3, wenn man nicht besser den inf. zu ἐγίγνετο τὸ ἱερά bezieht ; mit indirekter Frage, ἐθυόμην, εἰ βέλτιον εἴη 5.9.31, vgl. 7.2.15, ich opferte, um zu erfahren, ob es besser sei.

θύω
[in LXX chiefly for זָבַח, also for שָׁחַט, etc. ;]
as in c1.;
__1. to offer first fruits to a god.
__2. to sacrifice by slaying a victim, offer sacrifice: Act.14:13; with dative of person(s), Act.14:18; id. with accusative of thing(s), 1Co.10:20.
__3. to slay, kill: Jhn.10:10, Act.10:13 11:7; with accusative of thing(s), Luk.15:23, 27 15:30; pass., Mat.22:4; τὸ πάσχα (Exo.12:21), Mrk.14:12; pass., Luk.22:7, 1Co.5:7.†
(AS)