'(f. θανοῦμαι, ao. ἔθανον [ᾰ], pf. τέθνηκα) :
      1 mourir de mort naturelle ou violente, p. opp. à ζῆν, XÉN. An. 1, 6, 11 ; PLAT. Gorg. 483 b, Phæd. 62 a, etc. ; à l’ao. et au pf. être mort, OD. 16, 107 ; p. opp. à ζῆν, OD. 2, 132 ; οἱ θανόντες, οἱ τεθνηκότες ou τεθνεῶτες, ATT. (XÉN. Hell. 6, 5, 10 ; PLAT. Ap. 40 e, etc.) les morts ; ζωὸς ἠὲ θανών, OD. 4, 553, vivant ou mort ; οὔτε τεθνεῶτα, οὔτε ζῶντα, HDT. 4, 14, ni mort, ni vivant ; rar. au prés. au sens d’un pf. : θνῄσκουσι, ils sont morts (c. τεθνήκασι) SOPH. O.R. 118, Ph. 1074 ; EUR. Hec. 695, etc. ; de même dans une inscr. att. EA. 1884, 65 (époque macédonienne, v. Meisterh. p. 199, § 86, 1) ; et invers. pf. au sens d’un prés. : τὸ πλοῖον οὗ δεῖ ἀφικομένου τεθνάναι με, PLAT. le navire à l’arrivée duquel il me faut mourir ; avec le dat. marquant le genre de mort : οἰκτίστῳ θανάτῳ θανέειν, OD. 11, 412, être mort d’une mort lamentable ; νόσῳ, XÉN. An. 7, 2, 18, de maladie ; pléon. τεθνηὼς νεκρός, OD. 12, 10, ou νέκυς, IL. 18, 173, homme mort ;
      2 au sens pass. être tué : χερσὶν ὕπ' Αἴαντος θανέειν, IL. 15, 289, périr de la main d’Ajax ; ou simpl. θν. ὑπό τινος, PD. O. 2, 36 ; PLAT. Euthyphr. 4 d ; ἔκ τινος, PD. P. 4, 128 ; SOPH. O.R. 854, 970, 1454 ; πρός τινος, SOPH. O.R. 292, 713, 722 ; O.C. 970 ; EUR. Hec. 773 ; θεοῖς, SOPH. Aj. 970, périr de la main de qqn, de la main des dieux ; avec un rég. de chose : περί ou ὑπέρ τινος, ATT. mourir pour qqn ou pour qqe ch. ; par hyperb. : τεθνάναι τῷ δέει ou τῷ φόϐῳ τινά, DÉM. 53, 11 ; 366, 26, etc. ; ARR. An. 7, 9, 4, avoir une crainte mortelle de qqn ;
      3 en parl. de choses, périr, s’évanouir, disparaître : ὑπὸ χαρμάτων πῆμα θνᾴσκει (dor.) PD. O. 2, 36, la douleur disparaît sous l’influence de la joie ; de même en parl. de la confiance, SOPH. O.C. 611 ; de la haine, DÉM. 434, 7 ; τεθνηκός τι φθέγγεσθαι, DC. 40, 54, parler d’une voix mourante.

➳ Les Att. emploient d’ord. pour le prés., au lieu du simple θνῄσκω, le cps. ἀποθνῄσκω. — Prés. att. θνῄσκω (non θνήσκω) EA. l. c. ; dor. θνᾴσκω, PD. O. 2, 19 ; ESCHL. Sept. 748 ; impf. poét. θνῇσκον, KE. 28 (v. Meisterh. p. 141, 17). — Fut. inf. épq. θανέεσθαι, IL. 4, 12 ; A.RH. 2, 626 ; autre fut. θνήξομαι, ANTH. 9, 354 ; POLYEN 5, 2, 22. — ao.2 sbj. 3 sg. épq. θάνῃσι, IL. 19, 228 ; 1 pl. dor. θάνωμες, MOSCH. 3, 105 ; inf. θανέειν, IL. 22, 426 ; OD. 1, 59, etc., poét. θανέμεν, PD. P. 4, 72 ; part. fém. éol. et dor. θανοῖσα, THCR. Idyl. 4, 38 ; dat. pl. dor. θανόντεσσι, PD. O. 8, 77. — Pf. part. τεθνηκώς, CIA. 2, 975 c, 17 (2^e siècle av. J.C.) ; v. Meisterh. p. 148 § 67, 3 ; ind. 1 pl. dor. τεθνάκαμες [ᾱᾰ] THCR. Idyl. 2, 5, 3 ; 3 pl. dor. τεθνάκοντι [ᾱ] PLUT. Lyc. 20 ; part. dor. τεθνακώς [ᾱ] PD. N. 7, 32. — Pl.q.pf. éol. τεθνάκην [ᾱ] SAPPH. 2, 15. — Pf. et pl.q.pf. sync. formés sel. trois thèmes : th. τεθνα- [ᾰ], d’où pf. 1 pl. τέθναμεν, PLAT. Gorg. 492 ; 3 pl. τεθνᾶσι, IL. 22, 52 ; ESCHL. Sept. 805 ; SOPH. Aj. 99 ; THC. 3, 113, etc. ; impér. τέθναθι [ᾰ] IL. 22, 365 ; 3 sg. τεθνάτω, IL. 15, 496 ; PLAT. Leg. 933 ; DÉM. 9, 44 Baiter-Sauppe ; CIA. 1, 9, 29, 30 (464/457 av. J.C.) v. Meisterh. p. 148, § 67, 3 ; opt. τεθναίην, IL. 18, 98 ; THGN. 343 ; XÉN. Hell. 4, 3, 10 ; 7, 1, 32, etc. ; inf. τεθνάναι [ᾰ] HDT. 1, 31 ; AR. Ran. 1012, etc., et τεθνάμεναι, IL. 24, 225 ; MIMNERME 2, 10 ou τεθνάμεν, IL. 15, 497 ; — th. τεθνε- : seul. part. τεθνεώς, HDT. 9, 120 ; AR. Av. 476 (dissyll. p. syniz.) ; THC. 3, 109 ; PLAT. Leg. 874 a, etc. ; fém. τεθνεῶσα, LYS. 189, 2 ; DÉM. 1016, 26 ; neutre τεθνεός, HDT. 1, 112 ; HPC. 571, 15 ; dat. τεθνεῶτι (trisyll. p. syniz.) OD. 19, 331 ; gén. pl. τεθνεώτων, HPC. 571, 15 ; EUR. Suppl. 272 (trisyll. p. syniz.) ; — th. τεθνη- : seul. part. τεθνηώς, IL. 17, 161 ; SIM. fr. 129 ; gén. τεθνηῶτος, IL. 6, 71 ; HÉS. Sc. 454, et τεθνηότος, IL. 17, 435 ; OD. 24, 56 ; dor. τεθναότος [ᾱ] PD. N. 10, 74. — Fut. ant. τεθνήξω, ESCHL. Ag. 1279 ; AR. Ach. 590, etc. ; PLAT. Gorg. 469, ou τεθνήξομαι, LUC. Pisc. 10, etc. ; EL. N.A. 2, 46 ; V.H. 12, 29 ; DL. 5, 20, etc. ; dor. τεθναξοῦμαι, PLUT. M. 219. ao.1 réc. (formé du pf. τέθνηκα) ἐτέθνηξα, d’où part. τεθνήξαντα, NICÉPH. 7, 1 W., et ἔθνηξα d’où sbj. θνήξω. ES. 282.2 Chambry (dout.).

Étym. v. θάνατος.

'

(with ι IG 2.2477.7, 10, 2494, Ἀρχ. Ἐφ. 1910.73; θνείσκω IG 2.4040b; [ἀποθν]ήϊσκειν Pl. Phdr. in PPetr. 1 p. 18 (iii BC), but θνῄσκω Did. ap. EM 452.29, freq. in codd.), Aeol. θναίσκω Hdn. Gr. 2.79, Dor. θνᾴσκω Sammelb. 6754.22 (iii BC); fut. θανοῦμαι Simon. 85.9, S. Ant. 462, etc. ; Ep. inf. -έεσθαι Il. 4.12; later θνήξομαι AP 9.354 (Leon.), Polyaen. 5.2.22 codd. ; aor.2 ἔθανον, Ep. θάνον Od. 11.412, al. ; inf. Ep. and Ion. θανέειν, as always in Hom., exc. Il. 7.52, θανέμεν Pi. P. 4.72; pf. τέθνηκα Il. 18.12, etc. ; subj. τεθνήκω Th. 8.74; plpf. ἐτεθνήκειν Antipho 5.70, Lys. 19.48; 3 pl. -ήκεσαν And. 1.52; short forms of pf., 3 dual τέθνατον X. An. 4.1.19, 1 pl. τέθναμεν Pl. Grg. 493a, 3 pl. τεθνᾶσι Il. 22.52, etc. ; 3 pl. plpf. ἐτέθνασαν Antipho 5.70, And. 1.59, X. HG 6.4.16; imper. τέθναθι Il. 22.365, τεθνάτω 15.496, IG1². 10, Pl. Lg. 933e, etc. ; opt. τεθναίην Il. 18.98, etc. ; inf. τεθνάναι [α] Semon. 3, Hdt. 1.31, Ar. Ra. 1012, Pl.Com. 68, Th. 8.92, etc., τεθνᾶναι dub.l. in Mimn. 2.10, A. Ag. 539; Ep. τεθνάμεναι, -άμεν, Il. 24.225, 15.497, etc. ; Aeol. τεθνάκην Sappho 2.15; part. τεθνεώς Hdt. 9.120, Ar. Av. 476, etc., fem. τεθνεῶσα Lys. 31.22, D. 40.27 (τεθνηκυῖα Hippon. 29, E. Or. 109), neut. τεθνεός Hdt. 1.112, Hp. Nat. Mul. 32 (τεθνηκός Pl. Phd. 71d, pl. τεθνεῶτα 72c); gen. τεθνεῶτος, etc., Hdt. 5.68, etc. (once in Hom., dat. τεθνεῶτι Od. 19.331); poet. τεθνεότος Archel. ap. Antig. Mir. 89, Q.S. 7.65; Dor. τεθναότα Pi. N. 10.74; Ep. τεθνηώς (v.l. -ειώς) Il. 17.161, -ηυῖα Od. 4.734, (κατα-) 11.141; gen. τεθνηῶτος Il. 9.633, etc. ; also τεθνηότος 17.435, Od. 15.23, al. [τεθνεῶτι is trisyll. Od. 19.331, τεθνεώτων E. Supp. 272 (hex.); disyll. forms are written in later Gr., nom. τεθνώς BCH 18.438 (Argilus); gen. sg. τεθνῶτος SIG 799.13 (Cyzicus, i AD); dat. sg. τεθνῶτι Papers of the Amer. School 3.334 (Pisid.); fem. τεθνώσῃ (and gen. pl. τεθνήτων) Ath.Mitt. 50.134 (Macedonia); acc. pl. fem. τεθνώσας Babr. 45.9]; from τέθνηκα arose fut. τεθνήξω Ar. Ach. 325, A. Ag. 1279 (censured as archaic by Luc. Sol. 7), later τεθνήξομαι Diogenian. Epicur. 1.28, 3.52, Luc. Pisc. 10, Ael. NA 2.46; part. τεθνηξόμενος Lib. Ep. 438.7. — The simple Verb is regularly used in early Prose in pf. and plpf. ; for pres., fut., and aor. the compd. ἀποθνῄσκω is substituted; θνῄσκει v.l. in Hp. Mul. 1.9, σάρκες θνῄσκουσι Art. 69, ἔθνῃσκον Th. 2.47, al., θνῃσκόντων ib. 53, θνῄσκοι Pl. Phd. 72d, θνῄσκομεν Epicur. Ep. 1 p. 20U. ; aor. part. θανών, subj. θάνῃ, IG 12(5).593.2, 20, 23 (Iulis, v BC), Berl.Sitzb. 1927.166 (Cyrene), Phld. Herc. 1649.4; aor. inf. θανεῖν ib. 1418.13:
in pres. and impf., die, as well of natural as of violent death; in aor. and pf., to be dead (cf. τί τοὺς θανὅντας οὐκ ἐᾷς τεθνηκέναι ; Eup. 12.3 D. ; τέθνηκ’ ἔγωγε πρὶν θανεῖν κακῶν ὕπο E. Hec. 431), θανεῖν καὶ πότμον ἐπισπεῖν Il. 7.52, etc. ; ζωὸς ἠὲ θανών alive or dead, Od. 4.553, cf. 15.350; ἦ ἤδη τέθνηκε 4.834; ὡς ἄμεινον εἴη τεθνάναι μᾶλλον ἢ ζώειν Hdt. 1.31, cf. 7.46; τεθνάναι κρεῖττον ἤ… D. 9.65, cf. 10.25; ἄξιος τεθνάναι Ar. Ra. 1012, etc. ; τεθνάτω let him be put to death, IG1². 10.29; ἄτιμος τεθ. Lex ap. D. 9.44; freq. in part., νέκυος πέρι τεθνηῶτος Il. 18.173; νεκρὸν… τεθνηῶτα a dead corpse, Od. 12.10; οἱ τεθνηκότες, οἱ θανόντες, the dead, E. Hec. 278, Eup. l.c., etc. ; οὔτε τεθνεῶτα οὔτε ζῶντα Hdt. 4.14; οἴχεται θανών (v. οἴχομαι)· θανὼν φροῦδος (v. φροῦδος)· θανόντι συνθανεῖν S. Tr. 798, Fr. 953, cf. E. Supp. 1007 (lyr.); ὁ θανών, opp. ὁ κτανών, S. Ph. 336; pres. with pf. sense, θνῄσκουσι γάρ, for τεθνήκασι, Id. OT 118, cf. E. Hec. 695 (lyr.), Ba. 1041 (lyr.), etc. used like a pass. Verb, χερσὶν ὑπ’ Αἴαντος θανέειν to fall by his hand, Il. 15.289; θ. ὑπό τινος Pl. Ep. 329c, Arist. HA 625a16; ἔκ τινος Pi. P. 4.72, S. OT 1454; πρός τινος ib. 292, E. Hec. 773; θεοῖς τέθνηκε S. Aj. 970; freq. c. dat. instrumenti, θ. χερί, δορί, Id. OC 1388, A. Th. 959 (lyr.); φαρμάκοισι E. Fk. 464; also ἐν βρόχῳ A. Ch. 558; τεθνάναι τῷ δέει, τ. τῷ φόβῳ, c. acc., to be in mortal fear of, D. 4.45, 19.81, cf. Arr. An. 7.9.4; προοίμιον σκοτεινὸν καὶ τεθνηκὸς δειλίᾳ Aeschin. 2.34; θ. ἐπί τινι to die leaving one as heir, Luc. DMort. 7.1. metaph, of things, perish, θνᾴσκει σιγαθὲν καλὸν ἔργον Pi. Fr. 121; ἐσλῶν ὑπὸ χαρμάτων πῆμα θνᾴσκει… δαμασθέν Id. O. 2.19; λόγοι θνῄσκοντες μάτην A. Ch. 846; θ. πίστις S. OC 611; τὸ τρύβλιον τέθνηκέ μοι Ar. Ra. 986 (lyr.); in Prose, τέθνηκε τὸ τοὺς ἀδικοῦντας μισεῖν D. 19.289; τεθνηκός τι φθέγξασθαι D.C. 40.54; τεθνηκὸς ὁρᾶν Callistr. Stat. 14; τὸ τεθνηκὸς ὁ λίθος ὑπεδύετο ib. 2.

(ΘαΝ), fut. θανοῦμαι, θνήξομαι Leon.Alex. 35 (IX.354), aor. ἔθανον, θανεῖν, perf. τέθνηκα, mit den synkopierten Formen τέθναμεν, τέθνατε, τεθνᾶσι, opt. τεθναίην, imper. τέθναθι, partic. τεθνεώς, τεθνεῶσα, τεθνεώς, od. τεθνεός, Her. 1.112 ; bei Hom. auch τεθνηώς, τεθνηότος, Od. 24.56, Il. 13.659, 19.300, 24.20 ; τεθνεῶτι dreisilbig Od. 19.331, wie τεθνεώτων im Hexameter bei Eur. Suppl. 272 ; sp.D. auch τεθνεότος, Qu.Sm. 7.65 ; vom fem. kommt nur τεθνηκυῖα vor, Od. 4.734, comp. κατατεθνηυῖα ; Buttmann zieht die böotische Form τεθνειώς vor u. hält sie findet, Theocr. 25.273 Qu.Sm. 5.502 ; vgl. Wernicke Tryphiod. p. 193 u. Spitzner zu Il. 6.71 ; inf. τεθνάναι, ep. τεθνάμεν u. τεθνάμεναι, auch τεθνᾶναι, Aesch. Ag. 525, plusqpf. ἐτέθνασαν. Aus dem perf. ist ein neues fut. τεθνήξω gebildet, in der Bdtg »tot sein werden«, Aesch. Ag. 1252 ; Ar. ὡς τεθνήξων ἴσθι νυνί, Ach. 306 ; auch Plat. Gorg. 469d ist τεθνήξει für τεθνήξεται jetzt hergestellt ; aber Ar. Nub. 1418 steht noch σὺ δ' ἐγχανὼν τεθνήξει, wie Ach. 565 u. Vesp. 654 ; τεθνήξομαι Luc. Char. 17, vgl. Soloec. 67 ; dor. τεθναξοῦμαι, Plut. Apophth. Lac. Brasid. 3 ; auch τεθνήσειν, DC. 51.13;
sterben, den Tod finden, im perf. gestorben, tot sein ; sowohl vom natürlichen Tode, Hom. u. Folgde überall, als von jedem gewaltsamen Getötetwerden, Umkommen ; αἴ κε θάνῃς καὶ μοῖραν ἀναπλήσῃς βιότοιο Il. 4.170 ; θανεῖν καὶ πότμον ἐπισπεῖν 7.52 u. öfter ; χερσὶν ὑπ' Αἴαντος θανέειν, von den Händen des Aias sterben, durch ihn getötet werden, 15.289 ; ζωὸς ἠὲ θανών, lebend oder tot, Od. 4.553 ; εἴ που ἔτι ζώουσιν ἢ ἤδη τεθνᾶσι 15.350 ; öfter bei den Folgdn ζῶν u. τεθνηκώς einander entgegengesetzt ; τεθνηώς, der Tote ; νεκρὸν τεθνηῶτα Od. 12.10, νέκυος πέρι τεθνηῶτος Il. 18.173 ; θανεῖν ἔκ τινος sagt Pind. P. 4.72, der neben τεθνηκότων, N. 7.32, auch τεθναότα, 10.74 hat ; τέθνηκας, du bist tot, Aesch. Ch. 880 u. sonst ; ἄνδρες τεθνᾶσιν ἐκ χερῶν αὐτοκτόνων, durch eigene Hand, Spt. 787 ; δορὶ ἔθανες 943, δορικανεῖ μόρῳ Suppl. 965 ; βιαίως Ch. 542 ; übertr., λόγοι θρώσκουσι θνήσκοντες μάτην 833 ; Soph. sagt ἡ δ' ἐμὴ ψυχὴ πάλαι τέθνηκεν, ist schon lange tot, Ant. 560, vgl. Phil. 1009, El. 1141 ; übertr., untergehen, θνήσκει δὲ πίστις, βλαστάνει δ' ἀπιστία O.C. 617 ; θανεῖν ὑπό τινος, öfter, ἔκ τινος O.R. 1454 ; πρός τινος ib. 292, wie Eur. Hecub. 773. In Prosa ist bes. das perf. üblich, für praes. u. aor. dagegen das comp. ἀποθνῄσκω ; ὁ τεθνεὼς ὑπὸ τοῦ σοῦ πατρός, der von deinem Vater getötet oder durch deines Vaters Schuld gestorben ist, Plat. Euthyphr. 4b ; Folgde. Selten von Sachen, τέθνηκε τὸ τρυβλίον Ar. Ran. 983.

θνήσκω
[in LXX chiefly for מוּת ;]
to die; pf. (M, Pr., 114), to be dead: Mat.2:20, Mrk.15:44, Luk.7:12 8:49, Jhn.11:44 19:33, Act.14:19 25:19; metaph., of spiritual death, 1Ti.5:6 (cf. ἀπο-, συν-απο-θνήσκω).†
(AS)