οῦ (ὁ) propr. ce qui est posé, établi, d’où :
   I loi, càd. :
      1 primit. toute loi ou institution établie par les dieux, institution sacrée, rite, coutume antique, OD. 23, 296 ; HH. 7, 16 ; HDT. 3, 31, etc. ;
      2 loi divine ou naturelle, p. opp. à la loi écrite, ESCHL. Eum. 391 ; XÉN. Cyr. 1, 6, 6 ; PLUT. M. 111 d ;
      3 p. ext. loi faite par les hommes, loi écrite, SOPH. Ant. 795 ; PLAT. Ep. 335 b ; ATH. 542 d ; particul. à Athènes, θεσμοί, lois de Dracon, à côté des νόμοι de Solon, AND. 11, 19, 26 ; cf. EL. V.H. 8, 10 ;
   II dépôt, d’où trésor, ANACR. 58.

➳ Plur. θεσμοί, XÉN. AND. PLUT. ll. cc. ou θεσμά, comme de *θεσμόν, SOPH. fr. 81.

Étym. R. indo-europ. *d^hh₁-d^hmo-, accord, coutume ; ou la même R. c. θέσις.

Dor. τεθμός (v. infr.), θεθμός IG 5(2).159 (Tegea, v BC), Isyll. 12, Locr. τετθμός Berl.Sitzb. 1927.8 (v BC); ὁ ; pl. θεσμοί, poet. θεσμά S. Fr. 92; (< τίθημι): — that which is laid down, law, ordinance, once in Hom., λέκτροιο παλαιοῦ θεσμὸν ἵκοντο Od. 23.296; εἰρήνης θεσμοί the order of peace, h.Hom. 8.16; esp. of divine laws, θ. τὸν μοιρόκραντον ἐκ θεῶν A. Eu. 391; ἵμερος… τῶν μεγάλων πάρεδρος θ. S. Ant. 800 (lyr.); οἱ τῶν θεῶν θ. X. Cyr. 1.6.6; θ. Ἀδραστείας, οἱ τῆς εἱμαρμένης θ., Pl. Phdr. 248c, Plu. 2.111d; παρέβη θ. ἀρχαίους Ar. Av. 331 (lyr.). of human law, οἱ πάτριοι θ. Hdt. 3.31; at Athens, esp. of the laws of Draco, IG1². 115.20, And. 1.81, Decr. ib. 83, Arist. Ath. 4.1, etc., cf. Ael. VH 8.10; used by Solon of his own laws, Sol. 36.16, cf. 31.2, Plu. Sol. 19; ὁ ταῦτα ἀπεργαζόμενος θ. νόμος ἂν ὀρθῶς εἴη κείμενος Pl. Ep. 355c; ὁ τοῖς ἄλλοις τιθέμενος θεσμοὺς Δημήτριος Duris 10J. ; ὅδ’ ὁ τεθμὸς πὲρ τῶν ἐντοφηΐων GDI 2561 C 19 (Delph.); in later poetry, θεσμοί, = law, jurisprudence, Epigr.Gr. 434.4, al. ; θεσμῶν ταμίης, πρόμαχος, IG 3.637, 638. generally, rule, precept, rite, S. Tr. 682; θ. πυρός the law of the beacon-fire, A. Ag. 304; τεθμὸς ἀέθλων Pi. O. 6.69; στεφάνων τ. the appointed crowns, ib. 13.29; θ. ὅδ’ εὔφρων the cheering strain (cf. νόμος), A. Supp. 1034 (lyr.); ὕμνου τεθμὸν Ὀλυμπιονίκαν Pi. O. 7.88; μακάρων Id. Pae. 4.47.
institution, as the tribunal of the Areopagus, A. Eu. 615; τεθμὸς Ἡρακλέος, Ποτειδᾶνος τεθμοί, the Olympian, Isthmian games, Pi. N. 10.33, O. 13.40. = θησαυρός, Anacr. 58. θεσμοί· αἱ συνθέσεις τῶν ξύλων, Hsch.

ὁ, dor. τεθμός, s. unten (τίθημι), p. auch mit dem heterogenen plur. τὰ θεσμά, Soph. frg. 81, Satzung, Gesetz, bes. Sitte, Herkommen, Gewohnheitsrecht. Bei Hom. nur einmal, λέκτροιο παλαιοῦ θεσμὸν ἵκοντο, sie schritten zum Brauche des alten Lagers, zum Ehebrauch, Od. 23.296, vgl. Ael. V.H. 12.47 ; θεσμοὶ εἰρήνης, die gesetzliche Ordnung des Friedens, H.h. 7.16 ; θεσμὸν τὸν μοιρόκραντον ἐκ θεῶν δοθέντα Aesch. Eum. 369 ; θεσμὸν τὸν εἰς ἅπαντ' ἐγὼ θήσω χρόνον 462 ; Κύπριδος δ' οὐκ ἀμελεῖ θεσμὸς ὅδ' εὔφρων, die Weise, der Gesang, Suppl. 1016 ; νῦν δ' ἤδη 'γὼ καὐτὸς θεσμῶν ἔξω φέρομαι Soph. Ant. 795, vgl. Aj. 1083 ; θεῖον σεμνοῦ θεσμὸν αἰθέρος μυχῶν Eur. Hel. 872 ; θεσμὸς ἀρχαῖος Ar. Av. 331 ; in Prosa, θεσμὸς Ἀδραστείας ὅδε Plat. Phaedr. 248c ; παρὰ τοὺς τῶν θεῶν θεσμούς Xen. Cyr. 4.6.6 ; so von heiligen Gesetzen Arist. mund. 5 ; Plut. Rom. 10. – Bes. hießen Drakons Gesetze so, im Ggstz gegen die νόμοι des Solon, Andoc. 1.81 ; Ael. V.H. 8.10 ; nach Einigen, weil sie mit dem Worte θεσμός anfingen. Auch bei Dem. 23.62 im Gesetz.

1. like θέμις, that which is laid down and established, a law, ordinance , Lat. institutum, λέκτροιο θεσμὸν ἵκοντο, i. e. they fulfilled the established law of wedlock, (Odyssey by Homer); so in (Herdotus Historicus) and attic
2. at Athens, Draco's laws were called θεσμοί, because each began with the word θεσμός (compare θεσμοθέτης); while (Solon Lyricus)'s laws were named νόμοι.
3. an institution, ordinance , as the court of Areopagus, (Aeschulus Tragicus); of the great games, (Pindar) (ML)