GRC

θέσις

download
JSON

Bailly

εως (ἡ) :
A
act. :
   I action de poser, de placer, d’arranger : λίθων, PLAT. Rsp. 333 d, des pierres ; ἐπέων, PD. O. 3, 14, des vers ; d’où abs. θέσις = ποίησις, ALC. 128 ;
   II fig. :
      1 action d’instituer, d’établir (des lois, des impôts, des concours, etc.) PLAT. Leg. 690 d, Rsp. 425 d, etc. ; DÉM. 328, 20 ; DS. 4, 53 ; 5, 64 ; 14, 86, etc. ;
      2 p. suite, convention, coutume, p. opp. à φύσις, DS. Exc. Vat. 26, 5 ; STR. 2, 3, 7 Kram. ; SEXT. 118, 7 Bkk ; PROCL. Plat. Parm. 84 ;
      3 t. de philos. action de poser une thèse, d’établir un principe, proposition, PLAT. Rsp. 335 a ; ARSTT. Top. 1, 11, 4, etc. ; PLUT. M. 687 b ; particul. proposition générale (lat. quæstio infinita) p. opp. à ἄρσις « cas spécial » (lat. quæstio finita) CIC. Top. 21 ; QUINT. 3, 5 ;
      4 affirmation (p. opp. à ἀπόφασις, négation) SEXT. 42, 31 ; 115, 6 Bkk. ;
      5 t. de droit, adoption d’un enfant, POL. 18, 18, 9 ; 32, 12, 1 ; APP. Lib. 101, Mac. 17 ; ou d’un citoyen dans un État étranger, EUPH. p. 5 Mein. ;
      6 t. de gramm. allongement d’une syllabe par position, p. opp. à la quantité naturelle (φύσις) D. THR. 630, 30 ; HÉPH. 1, 3 ; A. QUINT. p. 44, 45 ;
   III action de déposer, d’abaisser :
      1 au propre : θ. τῶν ὅπλων, PLAT. Leg. 813 e, action de déposer les armes ; δακτύλων, LUC. Harm. 1, action de poser les doigts (sur la flûte) p. opp. à ἄρσις ;
      2 t. de métr. le frappé, p. opp. au « levé » (ἄρσις) càd. la partie forte du pied sur le commencement de laquelle tombe le temps marqué (correspondant d’ord. au lat. arsis, comme le grec ἄρσις au lat. thesis) DRAC. 133, 27 ; A. QUINT. p. 31, 34, 37 ; TER.MAUR. 1346, 1422, 1566 ; BACCH. 24 ;
      3 t. de droit, dépôt d’argent, consignation d’une somme, en parl. des cautions que devaient déposer les parties, LYS. 113, 12 ; DÉM. 896, 6 ; AR. Nub. 1191 ;
B pass. :
      1 position d’une ville, HPC. Aër. 283 ; THC. 1, 37 ; 5, 7 ; d’un pays, TH. C.P. 3, 23, 5 ; d’où en gén. position géographique, POL. 16, 29, 3 ;
      2 t. de math. position, PLAT. Rsp. 586 b ; ARSTT. Gen. et corr. 1, 6, 6, etc.

Étym. R. indo-europ. *dheh₁-, poser, faire ; v. τίθημι.

Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »

LSJ

εως, ἡ, (< τίθημι) setting, placing, ἐπέων θ.
setting of words in verse, Pi. O. 3.8; πλίνθων καὶ λίθων Pl. R. 333b, cf. IG 7.3073.33 (Lebad.); θ. νόμων lawgiving, X. Ath. 3.2, Pl. Lg. 690d; in pl., νόμων θέσεις D. 18.309, Arist. Pol. 1289a22; θ. ὀνόματος giving of a name, Pl. Cra. 390d; ἐπί τινος application of word to object, Demetr. Eloc. 145; θ. ἀγώνων institution of games, D.S. 4.53; ordinance, disposition, S. Ichn. 277 (only here in Trag.); setting forth in legal form, ἀσφαλειῶν POxy. 1027.12 (i AD).
laying down, ὅπλων, opp. ἀναίρεσις, Pl. Lg. 814a; of diggers, plunging of the spade, opp. ἄρσις, Gp. 2.45.5.
deposit of money, preparatory to a law-suit, Ar. Nu. 1191 (pl.); generally, sum deposited in a temple, Inscr.Délos 365.14 (iii BC), IG 12(3).322 (pl., Thera).
pledging, giving as security, D. 33.12, Lys. 8.10.
payment, τελῶν Pl. R. 425d (pl.).
adoption of a child, κατὰ θέσιν υἱωνός Plb. 18.35.9, cf. Ph. 2.36, Philostr. VA 6.11; Κρινοτέλην Πινδάρου, θέσει δὲ Φιλοξένου IG 12(3).274 (Anaphe), cf. 12(7).50 (Amorgos); adoption as a citizen of a foreign state, Ἁλεξανδρεὺς θέσει, Ἁθηναῖος θ. (opp. φύσει), Suid. s.v. Ἀρίσταρχος, Ἀριστοφάνης Ῥόδιος.
situation, of a city, Hp. Aër. 6; πόλις αὐτάρκη θ. κειμένη Th. 1.37, cf. 5.7; ἡ θ. τῆς χώρας πρὸς τὰ πνεύματα Thphr. CP 3.23.5; τόπων θ. Plb. 1.41.7; Astron., θ. τῶν ἄστρων Herm. in Phdr. p. 149A. ; position, arrangement, λεγομένων καὶ γραφομένων Pl. Tht. 206a; τῶν μερῶν θέσεις Id. Lg. 668e, cf. Epicur. Ep. 1 p. 11U., Fr. 30 (pl.). Math., local position, Arist. GC 322b33; ἔχειν θ. Id. APo. 88a34; θ. ἔχειν πρὸς ἄλληλα to have a local relation, Id. Cat. 4b21, cf. Pl. R. 586c; τῇ θ. μέσον Arist. APr. 25b36; Geom., θέσει δεδόσθαι or εἶναι, to be given in position, Archim. Sph. Cyl. 2.3, Euc. Dat. 4, Apollon. Perg. Con. 2.46, al. ; παρὰ θέσει parallel to a straight line given in position, [Euc.] Dat. Def. 15; εἰς δύο θέσεις τὰς AB, AT to meet the two straight lines AB, AT given in position, Hero Metr. 3.10; κατὰ τὴν θ. τὴν πρὸς ἡμᾶς Arist. Ph. 208b23, etc. ; οὐ τῇ θ. διαφέροντα μόνον, ἀλλὰ καὶ τῇ δυνάμει ib. 22; so in Music, of notes in a scale, κατὰ θέσιν, opp. κατὰ δύναμιν, Ptol. Harm. 2.5. Philos., thesis, position, assumed and requiring proof, Pl. R. 335a, Arist. Top. 104b19, APo. 72a15; θέσιν διαφυλάττειν to maintain a thesis, Id. EN 1096a2; κινεῖν to controvert it, Plu. 2.687b, cf. 328a, etc.
general question, opp. ὑπόθεσις (special case), Aphth. Prog. 13, Theon Prog. 12, cf. Cic. Top. 21.79, Quint. 3.5.5 (but θ. includes ὑπόθεσις and ὁρισμός, Phlp. in APo. 35.1; opp. ἀξίωμα, ib. 34.9).
arbitrary determination, esp. in dat. θέσει, τὰ ὀνόματα μὴ θ. γενέσθαι Epicur. Ep. 1 p. 27U. ; opp. φύσει, Chrysipp. Stoic. 3.76, Str. 2.3.7, etc. ; τὰ θ. δίκαια, νόμιμα, Ph. 1.50, 112; σημαίνειν θ. S.E. P. 2.256.
affirmation, opp. ἄρσις, ib. 1.192, cf. 2.244, Plot. 5.5.6, etc.
a setting down, opp. ἄρσις (lifting), πᾶσα πορεία ἐξ ἄρσεως καὶ θέσεως συντελεῖται Arist. Pr. 885b6; hence, in rhythm, downward beat, opp. the upward (< ἄρσις), Aristid.Quint. 1.13, Bacch. Harm. 98, etc. in prosody, θέσει μακρὰ συλλαβή long by position, opp. φύσει, D.T. 632.30, Heph. 1.3; orig. prob. in signf. v. 3, cf. Sch. D.T. p. 206H. θέσεις, αἱ, in punctuation, stops, Donat. in Gramm. Lat. 4.372 K. part of a horse΄s hoof, ἡ θ. τοῦ ποδός Hippiatr. 82.
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)

Pape

ἡ,
1) das Setzen, Stellen ; ἐπέων Pind. Ol. 3.8, die kunstvolle Stellung u. Verknüpfung der Wörter zu einem Verse u. Gedichte ; πλίνθων καὶ λίθων Plat. Rep. I.333d, die Stellung, Anordnung ; λεγομένων καὶ γραφομένων Theaet. 206a ; μερῶν Arist. H.A. 1.15 ; – das Aufstellen, Geben, νόμων Plat. Legg. III.690d, VIII.837e ; Arist. Pol. 4.1 ; – ὀνομάτων, das Geben der Namen, Plat. Crat. 390d u. öfter in diesem Dialog. – Von Waffen, das Niederlegen, Ggstz ἀναίρεσις, Plat. Legg. VII.813e ; – ἀγώνων, Einsetzen u. Geben der Kampfspiele, DS. 4.53, 5.64.
2) das zum Unterpfand Geben, Verpfändung ; ἵππου Lys. 8.10 ; ὅσουπερ ἡ θέσις ἦν Dem. 33.12 ; B.A. 263 ὑποθήκη erkl. Vgl. Ar. Nub. 1173 ἵν' αἱ θέσεις γίγνοιντο τῇ νουμηνίᾳ, nach Schol. αἱ δίκαι καὶ αἱ καταβολαὶ τῶν πρυτάνεων, das Auszahlen des Geldes.
3) die Annahme an Kindes Statt, Adoption, Sp. ὁ κατὰ θέσιν πατήρ, Adoptivvater. Auch Annahme zum Bürger in einer fremden Stadt, Meineke Euphor. p. 5, Ggstz φύσει. So auch von der Länge der Silben durch Position, Sext.Emp. adv. Gramm. 121.
4) ein aufgestellter Satz, bes. Aufgabe zu philosophischen od. theoretischen Ausarbeitungen, ὑπόληψις παράδοξος τῶν γνωρίμων τινὸς κατὰ φιλοσοφίαν Arist. Top. 1.11 ; θέσιν φυλάττειν Eth. 1.5.6 ; vgl. Plat. Rep. I.335a, Legg. X.889e ; bes. Rhett., die es auch im Ggstz von ἄρσις für Affirmation brauchen.
5) bei den Gramm. im Ggstz von ἄρσις, die Verssenkung, – auch die Interpunktionszeichen.
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)

TBESG

1. a setting, placing, arranging , (Pindar); θ. νόμων lawgiving , (Demosthenes Orator)
2. a deposit of money, preparatory to a law-suit, (Aristophanes Comicus): money paid in advance, earnest-money , (Demosthenes Orator)
3. position, situation , Lat. situs, of a city, (Thucydides), etc. (ML)
Translators Brief lexicon of Extended Strongs for Greek based on Abbot-Smith, A Manual Greek Lexicon of the New Testament (1922) (=AS), with corrections and adapted by Tyndale Scholars
memory