GRC

θέλγω

download
JSON

Bailly

(impf. ἔθελγον, f. θέλξω, ao. ἔθελξα, pf. inus. ; pass. f. θελχθήσομαι, ao. ἐθέλχθην, pf. inus.) propr. attirer, d’où :
   I charmer par des enchantements magiques, en parl. d’Hermès, IL. 24, 343 ; OD. 5, 47, etc. ; de Circé, OD. 10, 290 ; des Sirènes, OD. 12, 40 ;
   II particul. :
      1 en mauv. part, fasciner, séduire, tromper : τινά, OD. 16, 195, etc., qqn ; τινά τινι, IL. 21, 276, 604 ; OD. 3, 264, etc. qqn au moyen de qqe ch. (paroles, mensonges, ruse, etc.) ; avec un inf. ESCHL. Pr. 865 ; SOPH. Tr. 355 ; EL. N.A. 10, 14, séduire qqn et le pousser à faire qqe ch. ;
      2 en b. part, calmer, adoucir, apaiser, charmer, acc. en parl. de l’espérance, HH. Cer. 37 ; de la persuasion, ESCHL. Pr. 173 ; du sommeil, EUR. I.A. 142 ; d’un chant, PLAT. Conv. 197 e, etc. ;
   III produire comme par des sortilèges ou par un charme magique : εὐφροσύναν, PD. N. 4, 5, la joie du cœur ; ἀνηνεμίην, ANTH. 9, 544, un temps calme et serein.

Impf. poét. θέλγον, IL. 12, 255 ; 21, 604 ; impf. itér. 3 sg. θέλγεσκε, OD. 3, 264 ; fut. dor. θελξεῖ, THCR. Epgr. 5, 3 ; ao. poét. θέλξα, PD. l. c. ; ao. pass. 3 pl. épq. ἔθελχθεν, OD. 18, 212.

Étym. cf. sscr. dhraj, tirer, attirer.

Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »

LSJ

Ion. impf. θέλγεσκεν Od. 3.264; fut. θέλξω 16.298, A. Pr. 865, Dor. -ξῶ Theoc. Ep. 5.3; aor. ἔθελξα Il. (v. infr.); — Med., Alc. Supp. 11.7; — Pass., fut. θελχθήσομαι Luc. Salt. 85; aor. ἐθέλχθην Od. 10.326, Ep. 3 pl. -χθεν 18.212; — poet. Verb (used by Pl. Smp. 197e, and in late Prose, as Phld. Mus. p. 72K., Jul. Or. 4.150c, etc.), enchant, be witch, [Ἑρμῆς] ἀνδρῶν ὄμματα θέλγει Od. 5.47, al. ; τὸν… Ποσειδάων ἐδάμασσε θέλξας ὄσσε φαεινά Il. 13.435; [Κίρκη] οὐδ’ ὣς θέλξαι σε δυνήσεται Od. 10.291, cf. 326 (Pass.); [Σειρῆνες] πάντας ἀνθρώπους θέλγουσιν, ὅτις σφέας εἰσαφίκηται 12.40; [θύελλα] θέλγε νόον spell-bound their senses, Il. 12.255.
cheat, cozen, Od. 16.195, 298, S. Tr. 710; c. dat. modi, μήτε τί μοι ψεύδεσσι χαρίζεο μήτε τι θέλγε Od. 14.387; μαλακοῖσι καὶ αἱμυλίοισι λόγοισι 1.57; ψεύδεσσι, δόλῳ, Il. 21.276, 604; ἔπεσσιν Od. 3.264. metaph, charm, beguile, 17.521; οἱ ἐλπὶς ἔθελγε νόον h.Cer. 37, cf. Pi. P. 1.12, D.Chr. 45.5; καί μ’ οὔτι μελιγλώσσοις πειθοῦς ἐπαοιδαῖσιν θέλξει A. Pr. 174; σὺ δὲ θέλγοις ἂν ἄθελκτον Id. Supp. 1055; θέλγει ἔρως E. Hipp. 1274 (lyr.); ᾠδῆς…, ἣν ᾄδει θέλγων… νόημα Pl. Smp. 197e; — Pass., μήθ’ ὕπνῳ θελχθῇς E. IA 142 (lyr.); τὰ δ’ οὔτι θέλγεται A. Ch. 420 (lyr.); ἔρῳ δ’ ἄρα θυμὸν ἔθελχθεν Od. 18.212; Μούσαισιν… τὴν φρένα θελγομένη (which may be Med.) IG 14.1960. c. inf., ἵμερος θέλξει τὸ μὴ κτεῖναι will persuade her not to kill, A. Pr. 865; ἔρως δέ νιν… θέλξειεν αἰχμάσαι τάδε S. Tr. 355; ἕπεσθαι θ. Ael. NA 10.14.
produce by spells, ἀοιδαὶ θέλξαν νιν (sc. εὐφροσύναν) Pi. N. 4.3; [Γαλήνη] θ. ἀνηνεμίην AP 9.544 (Adaeus). (Perh. cf. Lith. žuelgiù ΄look΄, ΄glance΄.)
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)

Pape

bezaubern, durch Zaubermittel, bes. Zaubertränke od. Zauberlieder überwältigen, betäuben, einschläfern, beschwichtigen, auch täuschen, blenden, betören, bes. im schlimmen Sinne, ἐπὶ τῆς μετὰ βλάβης ἀπάτης Schol. Ap.Rh. 1.27 ; Ἀχαιῶν ἔθελγε νόον, Τρωσὶν δὲ καὶ Ἕκτορι κῦδος ὄπαζε Il. 12.254 ; τοῖσι δὲ θυμὸν ἐν στήθεσσιν ἔθελξε, λάθοντο δὲ θούριδος ἀλκῆς 15.321 ; θέλξας ὄσσε φαεινά, πέδησε δὲ φαίδιμα γυῖα 13.435 ; von der zaubernden Kirke, Od. 10.291, 318, 326 ; von den Zaubergesängen der Sirenen, 12.40 ; θέλγε δὲ θυμὸν μειλιχίοις ἐπέεσσι 18.281, wie 3.264 ; verlocken, verführen, μαλακοῖσι καὶ αἱμυλίοισι λόγοισι, 1.57, 18.282 ; ψεύδεσσι, δόλῳ, Il. 21.276, 604 ; ἔρῳ δ' ἄρα θυμὸν ἔθελχθεν, sie wurden vom Liebeszauber umstrickt, Od. 18.212 ; vom Hermes, der mit seinem Zauberstabe ἀνδρῶν ὄμματα θέλγει, durch süßen Schlaf die Augen der Menschen befängt od. verdunkelt, auch sie in Todesschlaf verstrickt, 5.47, 24.3, Il. 24.343 ; überlisten, betrügen, verblenden, 16.298, durch Schmeichelei fangen, Od. 14.387, durch den Reiz einer Erzählung fesseln, 17.521. So von der Zauberkraft des Gesanges, ἀοιδαὶ θέλξαν νιν Pind. N. 4.3 ; κῆλα θέλγει φρένας P. 1.12 ; καί μ' οὔτι μελιγλώσσοις πειθοῦς ἐπαοιδαῖσιν θέλξει Aesch. Prom. 174 ; πάρεστι σαίνειν, τὰ δ' οὔτι θέλγεται Ch. 414 ; ὡς Ἔρως δέ νιν μόνος θεῶν θέλξειεν αἰχμάσαι τάδε Soph. Trach. 354, vgl. 707 ; θέλγει Ἔρως Eur. Hipp. 1274 ; θέλγει ὄμματος ἕδραν ὕπνος Rhes. 554 ; οὔτε τότε λόγοις ἐθέλγεθ' ἥδε Hipp. 303 ; sp.D. – Auch in Prosa, ἣν ᾄδει θέλγων πάντων θεῶν τε καὶ ἀνθρώπων νόημα Plat. Symp. 179e ; Sp. einzeln, θέλγουσά τις πειθώ S.Emp. adv.mus. 7 ; ἕπεσθαι θέλγει, verlockt zu folgen, Ael. H.A. 10.14.
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)
memory