'ου (ὁ) [ᾰᾰ]
   I la mort, càd. :
      1 mort naturelle ou autre, OD. 12, 446, etc. ; p. opp. à βίος, SOPH. Aj. 802 ; à ζωά, PD. N. 9, 68, ou ζωή, PLAT. Leg. 904 e ; plur. au sens du sg. θανάτοις αὐθένταισι, ESCHL. Ag. 1572, par une mort volontaire, par un suicide ; fig. θάνατος τάδ' ἀκούειν, SOPH. O.C. 529, c’est une mort d’entendre cela ;
      2 peine de mort : περὶ θανάτου διώκειν, XÉN. Hell. 7, 5, 6, poursuivre pour une cause capitale ; θανάτου κρίνεσθαι, THC. 3, 57 ; XÉN. Cyr. 1, 2, 14, être jugé pour une affaire capitale ; κρίνεσθαι τὴν ἐπὶ θανάτῳ (s.-e. δίκην) ATH. 590 d, m. sign. ; θάνατον καταγιγνώσκειν τινός, THC. 3, 81, prononcer contre qqn la peine de mort ; θάνατος ἡ ζημία ἐπίκειται, ISOCR. 169 c, la pénalité est la mort ; avec la locut. ἡ ἐπὶ θανάτῳ, on sous-entend un subst. de même sens que le verbe : δεῖν τὴν ἐπὶ θανάτῳ (s.-e. δέσιν) HDT. 3, 119, ou καταδεῖν, HDT. 5, 72, lier qqn pour le mener au supplice ; fig. ou p. anal. ὁ δεύτερος θάνατος, la seconde mort, càd. la perdition, au sens religieux, NT. Apoc. 2, 11 ; mais, dans Plutarque, la séparation de l’intelligence, νοῦς, d’avec l’âme, ψυχή (la première mort étant la séparation de l’âme, ψυχή, d’avec le corps, σῶμα, PLUT. M. 942 f) ;
   II corps mort, ANTH. 9, 439 ;
   III plur. οἱ θάνατοι :
      1 genres de mort, OD. 12, 341 ;
      2 meurtre de plusieurs personnes, ESCHL. Ch. 53 ; SOPH. O.R. 1200 ; EUR. Her. 629 ; ou d’une seule, SOPH. O.R. 496, El. 206 ; cf. PLAT. Rsp. 399 a ;
      3 peine de mort : πολλῶν θανάτων ἄξιος καὶ οὐχ ἑνός, DÉM. 521, 24, qui mérite mille morts et non pas une seule ; cf. DÉM. 545, 25 ; AR. Pl. 483.

Étym. R. indo-europ. *d^h(u)enh₂-, mourir ; cf. θνῄσκω.

'

ὁ, (< θνῄσκω) death, whether natural or violent, Hom., etc. ; τῶν ὑπαλευάμενος θάνατον the death threatened by them, Od. 15.275; ὣς θάνον οἰκτίστῳ θανάτῳ 11.412; θάνατόνδε to death, Il. 16.693, 22.297; θανάτου τέλος, μοῖρα, A. Th. 906 (lyr.), Pers. 917 (anap.), etc. ; θανάτου πέρι καὶ ζωᾶς for life and death, Pi. N. 9.29; θ. ἢ βίον φέρει S. Aj. 802; θάνατος μὲν τάδ’ ἀκούειν Id. OC 529; θανάτῳ ἴσον πάθος Id. Aj. 215; ἐν ἀγχόναις θάνατον λαβεῖν E. Hel. 201; πόλεώς ἐστι θ., ἀνάστατον γενέσθαι it is its death, Lycurg. 61; γῆρας ζῶν θ. Secund. Sent. 12; θάνατον ἀποθνῄσκειν, τελευτᾶν, Plu. Crass. 25, D.H. 4.76. in Law, death-penalty, θάνατον καταγνῶναί τινος to pass sentence of death on one, Th. 3.81; θανάτου δίκῃ κρίνεσθαι ib. 57; θανάτου κρίνειν X. Cyr. 1.2.14, Plb. 6.14.6; περὶ θανάτου διώκειν X. HG 7.3.6; πρὸς τοὺς ἐχθροὺς… ἀγωνίσασθαι περὶ θ. D. 4.47; θ. τῆς ζημίας ἐπικειμένης the penalty is death, Isoc. 8.50; ellipt., παιδίον κεκος μημένον τὴν ἐπὶ θανάτῳ (sc. στολήν) Hdt. 1.109; τὴν ἐπὶ θ. προσαγαγεῖν τινα Luc. Alex. 44; but δῆσαί τινα τὴν ἐπὶ θανάτῳ (sc. δέσιν) Hdt. 3.119; τὴν ἐπὶ θανάτῳ ἔξοδον ποιεῖσθαι to go to execution, Id. 7.223; ἐπὶ θάνατον ἄγεσθαι Id. 3.14; τοῖς Ἀθηναίοις ἐπιτρέψαι περὶ σφῶν αὐτῶν πλὴν θανάτου for any penalty short of death, Th. 4.54; εὐθύνας εἶναι πλὴν φυγῆς καὶ θανάτου καὶ ἀτιμίας IG1². 39.73; εἰργόμενον θανάτου καὶ τοῦ ἀνάπηρον ποιῆσαι short of death or maiming, Aeschin. 1.183. pl., θάνατοι kinds of death, Od. 12.341; the deaths of several persons, S. OT 1200, E. Heracl. 628 (both lyr.); poet., of one person, A. Ch. 53, S. OT 496, El. 206 (all lyr.); οὐχ ἑνός, οὐδὲ δυοῖν ἄξια θανάτοιν Pl. Lg. 908e; πολλῶν θ., οὐχ ἑνὸς ἄξιος D. 21.21, cf. 19.16, Ar. Pl. 483, D.H. 4.24; δεύτερος θ. Apoc. 2.11, cf. Plu. 2.942f; esp. of violent death, θ. αὐθένται A. Ag. 1572 (lyr.), cf. Th. 879 (lyr.); εἰς θανάτους ἰέναι Pl. R. 399b. as pr. n., Θάνατος Death, Ὕπνῳ… κασιγνήτῳ Θανάτοιο Il. 14.231, cf. S. Aj. 854, Ph. 797, etc. ; μόνος θεῶν γὰρ Θ. οὐ δώρων ἐρᾷ A. Fr. 161; ὃν [ἰὸν] τέκετο Θ. S. Tr. 834; character in E. Alc. corpse, θ. ἀτύμβευτος AP 9.439 (Crin.).

ὁ (θανεῖν), der Tod, sowohl der natürliche, als der gewaltsame Totschlag, Mord, Hom. u. Folgde ; οἰκτίστῳ θανάτῳ θανεῖν, des jämmerlichsten Todes sterben, Od. 11.412 (aber στρατηγοῦ θάνατον ἀποθνήσκειν Plut. comp. Sull. 4, wie ὀξύν Crass. 25 ; τὸν ῥᾷστον θάνατον τελευτᾶν Dion.Hal. 4.76 ; a.Sp.); im plur. die Todesarten, πάντες μὲν στυγεροὶ θάνατοι δειλοῖσι βροτοῖσιν Od. 12.341 ; der Tod, Mord von mehreren, μελέους θανάτους εὕροντο Aesch. Spt. 860 ; θανάτοις αὐθένταισι Ag. 1554 ; δεσποτῶν θανάτοισι Ch. 52 ; εἰ σέβεις θανάτους ἀγαθῶν Eur. Heracl. 629 ; Plat. ἔν τε ζωῇ καὶ ἐν πᾶσι θανάτοις, Legg. X.904e ; εἰς τραύματα ἢ εἰς θανάτους ἰόντος Todesgefahren, Rep. III.399a ; μυρίων ἄξια θανάτων Dion.Hal. 4.24 ; ἱκανοὺς νομίζεις δῆτα θανάτους εἴκοσι Ar. Plut. 483.
Bei den Attikern bes. die gerichtliche Todesstrafe, Hinrichtung, ἀτιμίαις καὶ θανάτοις κολάζειν Plat. Rep. VI.492d ; θάνατον καταγιγνώσκειν τινός, die Todesstrafe gegen Einen erkennen, Thuc. u. A.; τὸν παῖδα ἀγόμενον ἐπὶ θανάτῳ Her. 3.14 ; τοὺς ἄλλους κατέδησαν τὴν ἐπὶ θανάτῳ 5.72, vgl. ἐπί ; ἡ ἐπὶ θανάτῳ, sc. ζημία, Todesstrafe ; θανάτου δίκῃ κρίνεσθαι, einen Prozeß haben, wo der Tod die Strafe ist, Thuc. 3.37 ; ähnl. κρίνεσθαι τὴν ἐπὶ θανάτῳ, sc. δίκην, Ath. XIII.590d ; ὑπάγειν τινὰ θανάτου, Einen auf Tod u. Leben anklagen, Xen. Hell. 2.3.12. Auch übertr., wie bei uns, θάνατος μὲν τάδ' ἀκούειν, das zu hören ist der Tod, Soph. O.C. 523, vgl. θανάτῳ γὰρ ἴσον πάθος ἐκπεύσει Aj. 214.
Bei Crinag. 35 (IX.439), ἀτυμβεύτου θανάτοιο λείψανον, steht es für Leichnam. – S. auch nom. pr.

θάνατος, -ου, ὁ (θνήσκω),
[in LXX chiefly for מָוֶת ,מוּת, sometimes דֶּבֶר ;]
death;
__1. of the death of the body, whether natural or violent: Jhn.11:13, Php.2:27, Heb.7:23, al; opp. to ζωή, Rom.8:38, Php.1:20; of the death of Christ, Rom.5:10, Php.3:10, Heb.2:9; ῥυέσθαι (σώζειν) ἐκ θ., 2Co.1:10, Heb.5:7; περίλυπος ἕως θανάτου, Mat.26:38, Mrk.14:34; μέχρι (ἄχρι), Php.2:8, Rev.2:10; πληγὴ θανάτου, a deadly wound. Rev.13:3; ἰδεῖν θάνατον, Luk.2:26, Heb.11:5; γεύεσθαι θανάτου, Mrk.9:1; ἔνοχος θανάτου, Mrk.14:64; θανάτῳ τελευτᾶν ( Exo.21:17, מוּת יוּמָת), Mrk.7:10; death personified, Rom.6:9, 1Co.15:26, Rev.21:4; pl., of deadly perils, 2Co.11:23.
__2. Of spiritual death: Jhn.5:24 8:51, Rom.7:10, Jas.1:15, 5:20, 1Jn.3:14 5:16, al.; of eternal death, Rom.1:32 7:5, al.; ὁ θ. ὁ δεύτερος, Rev.2:11 21:8 (cf. Cremer, 283ff.; DB, iii, 114ff.; DCG, i, 791f.).
(AS)