(f. άσω [ᾰ], ao. ηὔνασα [ᾰσ], pf. inus.) :
A tr.
   I coucher, d’où :
      1 mettre au lit, étendre sur une couche, acc. OD. 4, 407 ; A.RH. 4, 1060 ; au pass. se coucher, OD. 20, 1 ; 23, 299 ; HÉS. O. 336 ; XÉN. Cyn. 12, 2 ; en parl. d’oiseaux, se poser pour dormir, nicher, OD. 5, 65 ; τινί, PD. P. 3, 25, sur qqe ch. ; ou avec un rég. de pers. : παρά τινι, OD. 5, 119 ; τινί, HH. Ven. 191 ; EUR. Ion 17, se coucher auprès de qqn, avoir commerce avec qqn ; en mauv. part, étendre sur la couche, d’où abattre, faire mourir, SOPH. O.R. 961 ; A.RH. 2, 856 ;
      2 disposer une couche ou un gîte : νεϐρόν, XÉN. Cyn. 9, 3, pour un faon ;
      3 fig. assoupir, endormir (son courroux, son chagrin) etc. A.RH. 3, 1000 ; OPP. C. 2, 626 ; au pass. SOPH. Tr. 1242 ;
   II mettre en embuscade, OD. 4, 408 ;
B intr. être couché, dormir, SOPH. Tr. 1005 dout.

➳ Ao. poét. εὔνασα, ANTH. 7, 25 ; A.RH. 2, 856 ; 4, 1060. Impf. pass. ηὐναζόμην, THÉM. 26, 316 ; poét. εὐναζόμην, OD. 20, 1 ; 23, 299 ; A.RH. 2, 497. Ao. ηὐνάσθην, EUR. Ion 17 et 1484, et εὐνάσθην, PD. P. 3, 25 ; fr. 175 Bgk.

Étym. εὐνή.

fut. -άσω [α] Od. 4.408, X. Cyn. 9.3; Dor. εὐνάξω Pi. (v. infr.); aor. ηὔνασα E. Rh. 762, εὔνασα Simon. 184.10, A.R. 3.1000; — Med., v. infr. ; — Pass., Od. 5.65; aor.1 ηὐνάσθην or εὐν-, Pi. P. 3.25, E. Ion 17, 1484, (ξυν-) S. OT 982; Ep. 3 pl. εὔνασθεν (κατ-) Il. 3.448; pf. ηὔνασμαι (κατ-) E. Rh. 611; (< εὐνή); — mostly poet., cf. εὐνάω :
lay or place in ambush, ἔνθα σ’ ἐγὼν… εὐνάσω ἑξείης Od. 4.408.
put to bed, put to sleep, οὔ σε παιηόνων ἄδορπον εὐνάξομεν Pi. Pae. 6.128, cf. A.R. 4.1060, etc. ; of animals, lay their young in a form, X. Cyn. 9.3; metaph, of death, lay asleep, S. OT 961, cf. Tr. 1042 (lyr.), E. Rh. 762; so βάρβιτον οὐδὲ θανὼν εὔνασεν εἰν Ἀΐδη Simon. l.c. ; calm, soothe, εὐνάζειν… βλεφάρων πόθον S. Tr. 106 (lyr.); χόλον A.R. 3.1000; — Pass., go to bed, sleep, Hom., only in Od., ἐν προδόμῳ εὐνάζετο δῖος Ὀδυσσεύς 20.1; εὐνάζοντο κατὰ μέγαρα 23.299, cf. Hes. Op. 339, etc. ; σκληρῶς εὐ. X. Cyn. 12.2; also ἔνθα δέ τ’ ὄρνιθες… εὐνάζοντο there they used to roost, Od. 5.65; of sexual intercourse, παρ’ ἀνδράσιν εὐνάζεσθαι ib. 119; so θεαῖς εὐνάζεται h.Ven. 190; θεῶ E. Ion 17; εὐνάσθη ξένου λέκτροισιν Pi. P. 3.25; εὐνάσθην ὑπὸ σπαργάνοις Id. Fr. 193; γάμοις… βασιλικοῖς εὐνάζεται E. Med. 18; Φοίβῳ κρυπτόμενον λέχος ηὐνάσθην Id. Ion 1484 (lyr.); of animals, Arist. HA 609b23; — so in Med., κούρῳ παρθένος εὐνάσατο Call. Aet. 3.1.1.
give in marriage, τέκνα E. Fr. 17. of pain, lull, deaden, τὴν ταλαιπωρίην Aret. CA 2.1; — Pass., σὺ γάρ μ’ ἀπ’ εὐνασθέντος ἐκκινεῖς κακοῦ S. Tr. 1242.

lagern, hinlegen, Od. 4.407 ; Eur. Rhes. 762 u. sp.D., wie Ap.Rh., τὴν δ' οὔτε μίνυνθά περ εὔνασεν ὕπνος 4.1060 ; εὔνασε πόδας, ließ die Füße ruhen, Nonn. D. 12.97 ; übertr., zur Ruhe bringen, beruhigen, Ἀΐδας εὔνασον Soph. Tr. 1031, σμικρὰ παλαιὰ σώματ' εὐνάζει ῥοπή O.R. 961, οὔποτ΄εὐνάζειν ἀδακρύτων βλεφάρων πόθον Tr. 106. – Pass., σὺ γάρ μ' ἀπ' εὐνασθέντος ἐκκινεῖς κακοῦ ibd. 1231, v.l. ἀπευνασθέντος ; auch Sp., χόλον Opp. Cyn. 2.626, wie Ap.Rh. 3.1000 ; pass., εὐνάζεται ἀνία Anacr. 36.10. Selten in Prosa, wie von der Hirschkuh, τὸν νεβρὸν εὐνάσειν, Xen. Cyn. 9.3.
Med. sich lagern, sich schlafen legen, schlafen, Od. 20.1, 23.299 ; Hes. stellt gegenüber ὅτ' εὐνάζῃ καὶ ὅταν φάος ἱερὸν ἔλθῃ, Abends u. Morgens, O. 336 ; ἔνθα ὄρνιθες εὐνάζοντο, wo die Vögel ihre Ruhestätte hatten, Od. 5.65 ; auch vom Beischlaf, παρ' ἀνδράσιν εὐνάζεσθαι 5.119, u. mit dem bloßen dat., ὅστε θεαῖς εὐνάζεται ἀθανάτῃσιν H.h. Ven. 191, wie Eur. θεῷ εὐνάσθη Κρέουσα, Φοίβῳ κρυπτόμενον λέχος εὐνάσθην, Ion 17, 1484 ; γάμοις βασιλικοῖς εὐνάζεται Med. 18 ; vgl. εὐνάσθη ξένου λέκτροισιν Pind. P. 3.25. Auch von Tieren, καὶ ὀχεύειν Arist. H.A. 9.1 ; sonst selten in Prosa, wie Xen. Cyn. 12.2.
Soph. braucht das act. auch in der Bdtg schlafen, ἐᾶτέ με δύσμορον εὐνάσαι Tr. 1001, doch ist die Lesart unsicher u. vielleicht εὐνᾶσθαι zu lesen.