GRC

διαβάλλω

download
JSON

Bailly

'δια·ϐάλλω (f. -ϐαλῶ, etc.) :
   I (διά, entre) jeter entre, pousser entre, insérer : δ. τῆς θύρας δάκτυλον, DL. 1, 118, passer le doigt dans l’ouverture de la porte ; τύλος διαϐεϐλημένος διὰ τῆς ῥυμοῦ, ARR. An. 2, 3, cheville introduite dans le timon (pour assujettir le joug) ;
   II (διά, à travers) jeter à travers : νέας, HDT. 5, 34, litt. faire passer des navires à travers une mer, faire franchir une mer à des navires ; d’où intr. en apparence (s.-e. νῆας ou ἑαυτόν) se jeter à travers, traverser, franchir : τὸ πέλαγος, DÉMÉTR. COM. (ATH. 109 a) la mer ; τὸν Ἰόνιον, THC. 6, 30 ; PLUT. Ant. 62, la mer ionienne ; γεφύρας, EUR. Rhes. 117, des ponts ; avec le rég. du but : δ. ἐς τὴν Νάξον, HDT. 5, 33 ; πέρην, ibid. 44 ; πρὸς τὴν ἤπειρον, THC. 2, 83, passer la mer pour aller à Naxos, pour débarquer de l’autre côté, pour gagner le continent (voisin) etc. ;
   III (διά, de côté et d’autre) jeter de côté et d’autre, d’où :
      1 séparer, désunir : ἐμὲ καὶ Θρασύμαχον, PLAT. Rsp. 498 a, me brouiller avec Thrasymakhos (cf. PLAT. Conv. 222 c) ; τινὰς ἀλλήλοις, ARSTT. Pol. 5, 11, 8, brouiller des gens les uns avec les autres ; au pass. διαϐεϐλῆσθαί τινι, PLAT. Phæd. 67 e, être brouillé avec qqe ch. càd. faire fi de qqe ch. ;
      2 déconseiller, dissuader, détourner de : τινὰ πρός τι, PLUT. M. 727 d, 809 f, détourner qqn de qqe ch. (litt. à l’égard de qqe ch.) ; d’où au pass. se détourner de, avoir de la haine ou de l’aversion pour : πρός τινα, POL. 30, 17, 13 ; πρός τι, ARR. Epict. 2, 26, pour qqn ou pour qqe ch. ;
      3 p. ext. attaquer, accuser, calomnier : τινὰ πρός τινα, HDT. 5, 96 ; τινὰ ἔς τινα, THC. 3, 109 ; τινά τινι, SOPH. Ph. 582 ; PLAT. Rsp. 566 b, accuser une personne auprès d’une autre ; τινά avec ὡς et un attrib. à l’acc. τινὰ ὡς φαρμακέα, LUC. Cal. 13 ; τινὰ ὡς ἐπιϐουλεύοντα, PLAT. Ep. 334 a, accuser qqn d’être un empoisonneur, de comploter qqe ch. ; avec ὡς et un mode pers. διαϐαλὼν αὐτοὺς ὡς οὐδὲν ἀληθὲς ἐν νῷ ἔχουσι, THC. 5, 45, les ayant accusés de n’avoir aucune intention sincère ; διέϐαλον τοὺς Ἴωνας ὡς δι' ἐκείνους ἀπολοίατο αἱ νῆες, HDT. 8, 90, ils accusèrent les Ioniens d’être cause que les navires étaient perdus ; avec l’acc. de la chose blâmée : διαϐάλλειν τινὸς τὴν μετριότητα, PLUT. Oth. 3, accuser la modération de qqn ; au pass. être accusé ; avec l’inf. διεϐλήθης μισοϐασιλεὺς εἶναι, PLUT. M. 147 a, on t’a accusé de détester les rois ; avec une prép. διαϐάλλεσθαι ἐπί τινι, HDN 1, 8, 10 ; 2, 6, 10 ; πρός τι, LUC. Macr. 14 ; εἴς τι, LUC. Demon. 50, ou avec le gén. τινος, PHALAR. Ep. 94, p. 262, 75 Valckenaer, être accusé de qqe ch. ; abs. διαϐάλλειν, dire du mal de, décrier, déblatérer, DÉM. 231, 1, etc. ; particul. donner de mauvais renseignements, THC. 3, 4 ; d’où rejeter comme suspect : ἔπος, PLUT. Thes. 34, un vers (d’Homère) ;
      4 tromper : τινά, HDT. 5, 50, qqn ; abs. tromper, induire en erreur, HDT. 5, 107 ; 8, 110 ; au pass. διαϐεϐλημένος, PLAT. Phædr. 255 a, qui est trompé ;
   IV (διά, avec idée de succession, l’un après l’autre) offrir successivement : ἅττα διαϐάλοι τις αὐτῇ, ταῦτ' ἂν ἥδιστ' ἤσθιεν, AR. Pax 643, toutes les bourdes (avec jeu de mots sur le sens III, 3, càd. toutes les méchancetés) qu’on lui servait, elle les gobait le plus volontiers du monde ;

Moy. (f. -ϐαλοῦμαι) :
      1 διαϐάλλεσθαι πρός τινα ἀστραγάλοις, PLUT. M. 148 d, ou τοῖς κύϐοις, ibid. 272 f, jouer avec qqn aux osselets ou aux dés ;
      2 tromper : τινα, HDT. 9, 116 ; AR. Av. 1648, qqn.

Pf. pass. opt. 2 pl. -ϐεϐλῇσθε, AND. 2, 24 Baiter-Sauppe. Fut. ant. 3 sg. διαϐεϐλήσεται, DÉM. 16, 2 Baiter-Sauppe.

'
Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »

LSJ

fut. -βαλῶ ; pf. -βέβληκα : — throw or carry over or across, νέας Hdt. 5.33, 34; in wrestling, Ar. Eq. 262 codd. more freq. intr., pass over, cross, ἐκ… ἐς… Hdt. 9.114; φυγῇ πρὸς Ἄργος E. Supp. 931; πρὸς τὴν ἤπειρον Th. 2.83; c. acc. spatii, δ. πόρον A. Fr. 69 (dub.); γεφύρας E. Rh. 117; τὸν Ἰόνιον Th. 6.30; τὸ πέλαγος εἰς Μεσσαπίους Demetr.Com. Vet. 1.
put through, τῆς θύρας δάκτυλον D.L. 1.118; τύλος διαβεβλημένος διὰ τοῦ ῥυμοῦ Arr. An. 2.3.7 (= Aristobul. Fr. 4); κρίκων δι’ ἀλλήλων διαβεβλημένων D.Chr. 30.20; διαβληθέντων τῶν ἀγκώνων διὰ μέσων τῶν τόνων Hero Bel. 101.12, cf. 108.6. in Ar. Pax 643 ἅττα διαβάλοι τις αὐτῷ, ταῦτ’ ἂν ἥδιστ’ ἤσθιεν, for παραβάλοι, whatever scraps they threw to him, with a play on signf. v.
set at variance, ἐμὲ καὶ Ἀγάθωνα Pl. Smp. 222c, 222d, cf. R. 498c; δ. τινὰς ἀλλήλοις Arist. Pol. 1313b16; set against, τινὰς πρὸς τὰ πάθη, πρὸς τὴν βρῶσιν, Plu. 2.727d, 730f; bring into discredit, μή με διαβάλῃς στρατῷ S. Ph. 582; δ. [τινὰ] τῇ πόλει Pl. R. 566b; — Pass., to be at variance with, τινί Id. Phd. 67e; to be filled with suspicion and resentment against another, Hdt. 5.35, 6.64, Th. 8.81, 83; οὐδὲν ὑπολείπεται ὅτῳ ἄν μοι δικαίως διαβεβλῇσθε And. 2.24; πρός τινα Hdt. 8.22, Arist. Rh. 1404b21, Plb. 30.19.2; τοὺς βεβλημένους πρὸς τὴν φιλοσοφίαν Isoc. 15.175; to be brought into discredit, ἐς τοὺς ξυμμάχους Th. 4.22; διαβεβλημένος discredited, Lys. 7.27, 8.7.
put off with evasions, δ. τινὰ μίαν (sc. ἡμέραν) ἐκ μιᾶς Sammelb. 5343.41 (ii AD), cf. PFlor. 36.23 (iv AD).
attack a man΄s character, calumniate, δ. τοὺς Ἀθηναίους πρὸς τὸν Ἀρταφρένεα Hdt. 5.96; Πελοποννησίους ἐς τοὺς Ἕλληνας Th. 3.109; διέβαλλον τοὺς Ἴωνας ὡς δι’ ἐκείνους ἀπολοίατο αἱ νέες Hdt. 8.90; διαβαλὼν αὐτοὺς ὡς οὐδὲν ἀληθὲς ἐν νῷ ἔχουσι Th. 5.45; accuse, complain of, without implied malice or falsehood, PTeb. 23.4 (ii BC); c. dat. rei, reproach a man with…, τῇ ἀτυχίᾳ Antipho 2.4.4; δ. τινὰ εἴς or πρός τι, Luc. Demon. 50, Macr. 14; — Pass., διεβλήθη ὡς Ev. Luc. 16.1; ἐπὶ βίῳ μὴ σώφρονι διαβεβλημένος Hdn. 2.6.6. c. acc. rei, misrepresent, D. 18.225, 28.1, etc. ; speak or state slanderously, ὡς οὗτος διέβαλλεν Id. 18.20, cf. ib. 14; τοῦτό μου διαβάλλει ib. 28; generally, give hostile information, without any insinuation of falsehood, Th. 3.4. δ. τι εἴς τινα lay the blame for a thing on…, Procop. Arc. 22.19.
disprove a scientific or philosophical doctrine, Gal. 5.289; — Pass., Id. 5.480, Plu. 2.930b. δ. ἔπος declare it spurious, Id. Thes. 34.
deceive by false accounts, impose upon, mislead, τινά Hdt. 3.1, 5.50, 8.110, E. Fr. 435; — Med., Hdt. 9.116, Ar. Av. 1648 (ubi v. Sch.), Th. 1214; — Pass., Hp. Nat. Puer. 30, Pl. Phdr. 255a, Plu. 2.563d.
divert from a course of action, πρὸς τὴν κακίαν τινάς ib. 809f; — Pass., ψυχὴ βέβληται πρὸς μάχην Arr. Epict. 2.26.3. Med., contract an obligation (?), Leg. Gort. 9.26. διαβάλλεσθαι ἀστραγάλοις πρός τινα throw against him, Plu. 2.148d, 272f.
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)

Pape

(βάλλω ; opt. perf. pass. διαβεβλῇσθε Andoc. 2.24 ; fut. διαβεβλήσεται Dem. 16.2),
1) hindurch-, hinüberwerfen, führen, νέας, Her. 5.34 ; ohne Zusatz, übersetzen, überfahren, ἐς τὴν Νάξον 5.33, 44 ; Thuc. 2.83 ; Eur. Suppl. 955 ; auch mit dem accus., γεφύρας, Eur. Rhes. 117 ; τὸ πέλαγος, über das Meer, Demetr. com. bei Ath. III.109a ; τὸν Ἰόνιον Thuc. 6.30 ; Plut. Ant. 62 ; – τὶ διά τινος, durchstecken, Arr. An. 2.3 ; δάκτυλον τῆς θύρας, DL. 1.118.
2) häufiger, mit Worten durchziehen, verläumden, beschuldigen, verhaßt machen, τινὰ πρός τινα, bei Jem., Her. 5.96 ; Isocr. 4.129 ; τῇ πόλει Plat. Rep. VIII.566b ; εἰς τοὺς ἄλλους διαβέβληνται VII.539c. Häufig seq. ὡς, διέβαλον τοὺς Ἴωνας ὡς δι' ἐκείνους ἀπολοίατο αἱ νῆες Her. 8.90 ; Thuc. 5.103 ; τινὰ ὡς ἐπιβουλεύοντα Plat. Ep. VII.334a ; ἰατρὸν ὡς φαρμακέα Luc. Calumn. 13 ; pass., διαβεβλῆσθαι ἐπί τινι, Herodn. 2.6.10 ; εἰς κιναιδίαν Luc. Demon. 50. – Absol. διαβεβλημένος, im Ggstz von ὑπερευδοκιμῶν, Lys. 8.7 ; διαβεβλῆσθαί τινι, πρός τινα, gegen Jemanden aufgebracht sein, ihn hassen, Thuc. 8.83 ; Plat. Phaed. 67e ; vgl. Phaedr. 255a u. Sp., wie Plut. Coriol. 13. – Allgemeiner, mit Worten täuschen, beschwatzen, Her. 3.1, 101, 5.50 ; Ar. Th. 1104 ; u. ebenso med., Her. 9.116 ; Ar. Av. 1648, wo der Schol. τὸν γέροντα διαβαλοῦμαι aus Pherecr. anführt. – Bei Plut. Thes. 34, ἔπος, für unecht erklären.
3) auseinanderwerfen, entzweien, ἐμὲ καὶ Θρασύμαχον Plat. Rep. VI.498a ; Symp. 222c.
4) hinwerfen, Ar. Pax 626.
5) διαβάλλεσθαι τοῖς κύβοις πρός τινα, mit Einem um die Werte würfeln, Plut. Conv. sept. sap. 3.
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)

TBESG

δια-βάλλω
[in LXX: Dan LXX 3:8, Da TH 3:8; 6:24 (25) (אֲכַל קְרַץ), 2Ma.3:11, 4Ma.4:1 * ;]
__1. to throw across.
__2. To slander, defame, accuse falsely or maliciously: Luk.16:1 (Cremer, 120).†
(AS)
Translators Brief lexicon of Extended Strongs for Greek based on Abbot-Smith, A Manual Greek Lexicon of the New Testament (1922) (=AS), with corrections and adapted by Tyndale Scholars
memory