α, ον :
A adj. :
   I de l’État, d’où :
      1 qui appartient à l’État, public, p. opp. à ἴδιος, THC. 1, 80 ; HDN 1, 14 ; ou à ἰδιωτικός, HDN 7, 9 ; χώρα δ. ARSTT. Pol. 2, 8, 3, territoire public, p. opp. à ἱερά ; δημόσιον εἶναι ou γίγνεσθαι, THC. 2, 13 ; PLAT. Leg. 742 b, etc. être ou devenir propriété publique ;
      2 qui se fait au nom ou aux frais de l’État, qui a un caractère public : ἀγὼν δ. PLAT. Leg. 865 a ; ESCHN. 1, 11, concours public ; δίκαι δ. ARSTT. Pol. 6, 3, procès intentés par l’État ;
   II du peuple, d’où commun, ARSTT. Top. 8, 12, 1 ;
B subst. :
   I à Athènes, ὁ δημόσιος (s.-e. δοῦλος ou οἰκέτης) :
      1 crieur public, HDT. 6, 121 ;
      2 agent ou garde de police, AR. Lys. 436 ;
      3 greffier de l’État, DÉM. 381, 2 ; à Rome, APP. Civ. 3, 14 ;
      4 exécuteur public, bourreau, DS. 14, 102 ;
      5 c. φάρμακος, AR. Eq. 1136 ;
   II ἡ δαμοσία (dor.) s.-e. σκηνή, la tente des rois de Sparte ; οἱ περὶ δαμοσίαν ; XÉN. Hell. 4, 5, 8 ; Lac. 13, 7, le conseil du roi ;
   III τὸ δημόσιον :
      1 la chose publique, l’État, HDT. 1, 14 ; PLAT. Leg. 767 b ; ESCHN. 62, 6 ; ἐκ δημοσίου, XÉN. Lac. 3, 3, au nom de l’État ; ὁ ἐκ δημοσίου μισθός, THC. 6, 31 ; XÉN. Hell. 5, 2, 10, solde ou salaire servi par l’État ; ἡ ἐκ δημοσίου τροφή, PLAT. Rsp. 465 d, nourriture aux frais de l’État ;
      2 lieu public : εἰς τὸ δ. LUC. Gymn. 34 (porter des armes) en public ;
      3 édifice public, HDT. 6, 52, 57 ;
      4 prison de l’État, THC. 5, 18 ;
      5 trésor public, HDT. 1, 14 ; DIN. 105, 11 ; DÉM. 573, 11, etc. ;
      6 archives de l’État, DÉM. 18, 142 Baiter-Sauppe ;
      7 (s.-e. λουτρόν ou βαλανεῖον) bain public, POL. 26, 10, 13 ; HDN 1, 12, 10 ;
   IV τὰ δημόσια, les biens de l’État, particul. les revenus publics, AR. Vesp. 554 ; POL. 6, 57, 15 ;
C adv. :
   I plur. neutre δημόσια, AR. Av. 396, aux frais de l’État ;
   II δημοσίᾳ:
      1 au nom de l’État, p. opp. à ἰδίᾳ, THC. 1, 128 ; 2, 34, etc. ; XÉN. Mem. 3, 12, 5 ; DÉM. 322, 4 ;
      2 pour le service de l’État, DÉM. 110, 11 ;
      3 aux frais de l’État, HDT. 1, 30 ; THC. 3, 58 ; 5, 11 et 67 ; 6, 27 ;
      4 par une décision publique, du consentement de tous, DÉM. 530, 15 ;
      5 δ. τεθνάναι, XÉN. Mem. 4, 8, 2 ; DÉM. 1126, 7, mourir de la main du bourreau.

• Sup. -ώτατος, ARSTT. Top. 8, 12, 1.

➳ Dor. δαμόσιος, XÉN. v. ci-dessus.

Étym. δῆμος.

Dor. δαμόσιος, α, ον (ος, ον Hp. (v. infr.)), belonging to the people or state, κτέανα Xenoph. 2.8; τὰδ. Hdt. 5.29, Ar. V. 554; δ. χρήματα Cratin. 171; πλοῦτος Th. 1.80; χώρα, opp. ἱερά, ἰδία, Arist. Pol. 1267b34; ἡ δ. τράπεζα IG2². 1013; τὰ ἱερὰ τὰ δ., opp. ἰδιωτικά, SIG 1015.9 (Halic.); ἀγῶνες, δίκαι, Aeschin. 1.2, Arist. Pol. 1320a12; δ. λόγος, = Lat. fiscus, BGU 193.27, OGI 1669.21; δημόσιον εἶναι, γίγνεσθαι, to be, become state-property, be confiscated, Th. 2.13, IG2². 1100.40 (Hadr.), Pl. Lg. 742b, etc. ; γῆν δ. ποιεῖν Lys. 18.14.
used by the public, βαλανεῖα, λουτρόν, Plb. 26.1.12, Hdn. 1.12.4.
common, δημοσιώτατος τρόπος, τόπος, Arist. Top. 162a35, SE 165a5; δημόσιος κακίη epidemic, Hp. Ep. 19 (Hermes 53.67). as Subst. ; δημόσιος (sc. δοῦλος), ὁ, any public slave or servant, as, the public crier, Hdt. 6.121; policeman, Ar. Lys. 436; public notary, = γραμματεύς, D. 19.129, etc. ; public executioner, D.S. 13.102; generally, public official, τὸν ἀρχέφοδον καὶ τοὺς ἄλλους δημοσίους POxy. 69.13 (ii AD).
public victim, = φάρμακος, Ar. Eq. 1136, cf. Sch. ad loc. harlot, prostitute, Procop. Arc. 9 (cf. Sappho 148). neut., δημόσιον, τό, the state, Hdt. 1.14, Aeschin. 3.58; οἱ ἐκ δ.
public officials, X. Lac. 3.3.
public building, hall, Hdt. 6.52.
treasury, = τὸ κοινόν, ἀργύριον ὀφείλοντες τῷ δ. And. 1.73, cf. D. 21.182, Din. 2.2; ὁ ἐκ δ. μισθός Th. 6.31; ἡ ἐκ τοῦ δ. τροφή Pl. R. 465d; τελεῖν εἰς τὸ δ. BGU 1188.12 (Aug.), 1158.18 (i BC).
the public prison, Th. 5.18. τὰ δ.
public archives, OGI 229.108 (Smyrna).
public dues, taxes, in pl., PLond. 3.938.11 (iii AD), BGU 1018.21 (iii AD). fem., δαμοσία (sc. σκηνή), ἡ, tent of the Spartan kings; hence οἱ περὶ δαμοσίαν the king΄s council, X. HG 4.5.8, Lac. 13.7. as Adv. ; dat. δημοσία, Ion. -ίῃ, at the public expense, Hdt. 1.30, Ar. Av. 396, etc. ; by public consent, D. 21.50; on public service, δ. ἀποδημεῖν Id. 45.3; δ. κρίνειν try in the public courts, And. 1.105; δ. τεθνάναι to die by the hands of the public executioner, D. 45.81.
as a community, opp. ἰδίᾳ, Pl. Ap. 30b.
commonly, popularly, τὰ δ. νομιζόμενα ἀγαθά Luc. Nigr. 4. regul. Adv. -ίως A.D. Adv. 151.12; on public business, καταπλεῦσαι SIG 520.7 (Naxos, iii BC).

(Sp. auch 2 End.), dem Volk od. dem Staat angehörend, öffentlich, Ggstz ἴδιος, z.B. ἀγρός, Her. 5.29 ; πλοῦτος, Thuc. 1.80 ; Plat. Gorg. 469e u. öfter ; γῆν δημοσίαν ποιεῖν, zum Staatsgut machen, konfiszieren, Lys. 18.14 ; δημόσιον γίγνεσθαι, εἶναι, Staatsgut werden, ἀφίησιν αὐτὰ δημόσια εἶναι Thuc. 2.13 ; δημόσιον γίγνεσθαι, d.i. öffentlich verkauft werden, Plat. Legg. V.742b ; τὰ δημόσια, Staatseinkünfte, Ar. Vesp. 554 ; οἰκοδομήματα u. ähnl., Plat. Legg. XII.952c ; ἀγών, auf öffentliche Kosten veranstaltet, XI.865a ; δίκαι, ἀγῶνες, Staatsprozesse, Aesch. 1.2 ; Arist. Pol. 6.3;
ὁ δημόσιος, a) jeder öffentliche Diener in Athen, Her. 6.121 u. Folgde, nach B.A. 234 ὁ τῆς πόλεως δοῦλος, vgl. Lobeck ad Phryn. 476 ; so Ar. Lys. 436, wo es Einer von der Stadtwache ist, vgl. Böckh Staatshaush. I.S. 222 ; Dem. 2.19, bei dem auch ein öffentlicher Schreiber so heißt, wie App. B.C. 3.14.
   b) der Folterknecht, Aesch. 2.36 ; der Scharfrichter, Henker, DS. 13.102. Auch ein Verbrecher, der als der Sündenbock für den ganzen Staat hingerichtet wird, Ar. Eq. 1114, Schol. φαρμακός ; – τὸ δημόσιον, der Staat, Her. 1.14 ; Ggstz βασιλεύς, 6.59 ; das Gemeinwesen, ὅταν τὸ δ. ὑπό τινος τῶν πολιτῶν ἡγῆταί τις ἀδικεῖσθαι Plat. Legg. VI.767b ; ἐκ τοῦ δημοσίου, von Staatswegen, Xen. Lac. 3.4 ; πρὸς τὸ δημόσιον προσιέναι, Staatsgeschäfte übernehmen, Dem. Bes. Staatskasse, ὁ ἐκ δημοσίου μισθός, Thuc. 6.31 ; Xen. Hell. 5.2.10 ; ἡ ἐκ δ. τροφή, Plat. Rep. V.465d. Auch = Staatsgefängnis, Thuc. 5.18 ; Staatsarchiv, Dem. 18.142. Bei Pol. 6.13.3 sind τὰ δημόσια Staatsgebäude ; – ἡ δημοσία, dor. δαμοσία, sc. σκηνή, das Zelt der spartanischen Könige, Xen. Lac. 13.7, vgl. Hell. 4.5.8. – Bei Plat. Phil. 51c, δημόσια καὶ περιφανῆ, = allbekannt.

δημόσιος, -α, -ον
(< δῆμος), [in LXX: 2Ma.6:10, 3Ma.2:27 4:7 * ;]
belonging to the people, public: Act.5:18; dative fem. used adverbially (cl.);
__(a) at the public expense, by public consent;
__(b) publicly: Act.16:37 18:28 20:20.†
(AS)