ᾶς (ἡ) s.-e. χείρ, la main droite, p. opp. à ἡ ἀριστερά, HOM. etc. ; particul. :
      1 pour indiquer la direction : ἐκ δεξιᾶς, AR. Eq. 639 ; ἐν δεξιᾷ, THC. 5, 71 ; abs. δεξιᾶς, CIA. 2, 835, 18, 83 (320/317 av. J.C.) ; 733 a, 2, 16, 22 (après 306 av. J.C.) ; ἀπὸ τῶν δεξιῶν, ARSTT. Cæl. 2, 2, 4 ; ἐκ δεξιῶν, HÉRON Aut. 269, à main droite, à droite ; ἐπὶ δεξιᾷ τινος, PLUT. M. 192 f, à droite de qqe ch. ; ἐν δεξιᾷ ἔχειν τι, (ion. ἐν δεξιῇ, HDT. 7, 217) ; THC. 2, 98, etc. ; PLUT. M. 984 a, avoir qqe ch. (une montagne, un pays, etc.) à sa droite ; πορεύεσθαι τὴν εἰς δεξιάν, PLAT. Rsp. 614 c, aller à droite, suivre la droite ; ἐν δεξιᾷ, CIA. 2, 835 c, 1, 77 (320/317 av. J.C.), à droite ; ἐν δεξιᾷ λαϐεῖν τὴν Σικελίαν, THC. 7, 1, se diriger en prenant (ou laissant) la Sicile sur sa droite ; Ἐπίδαμνός ἐστι πόλις ἐν δ. ἐσπλέοντι, THC. 1, 24, Épidamne est une ville qui se présente sur la droite aux navires entrant (dans le golfe ionique) ;
      2 c. signe de bienvenue ou d’amitié : δεξιῇ ἠσπάζοντο, IL. 10, 542, ils saluaient de la main droite ; δεξιὰν διδόναι, AR. Nub. 81 ; δ. διδόναι τινί, DS. 16, 43, donner la main à qqn ; ἀνατείνειν, XÉN. Cyr. 4, 2, 9, tendre la main ; ἐμϐάλλειν τινί, ESCHN. 85, 40, mettre la main dans la main de qqn ;
      3 c. signe de foi : δεξιὰν λαϐεῖν καὶ δοῦναι, XÉN. An. 1, 1, 6, prendre et donner la main droite, càd. s’engager mutuellement ; au plur. δεξιαί, IL. 2, 341 ; 4, 159, serrements de main en signe de foi jurée ; δεξιὰς δοῦναι καὶ λαϐεῖν, XÉN. An. 7, 3, 1, donner et prendre la main droite, càd. échanger des promesses, prendre des engagements ; p. ext. δεξιὰς παρὰ βασιλέως φέρειν μή, XÉN. An. 2, 4, 1, apporter du grand roi des assurances que… ne ; cf. XÉN. Ages. 3, 4.

➳ Ion. -ιή, HOM. HDT. ll. cc.

Étym. fém. de δεξιός.

Ion. δεξιή (fem. of δεξιός), ἡ, right hand, opp. ἀριστερά (left), δεξιῇ ἠσπάζοντο Il. 10.542; ἐκ δεξιᾶς on the right, Ar. Eq. 639; δεξιᾶς abs., IG 2.733 A, 835; ἐν δεξιῇ ἔχειν τὰ οὔρεα keep them on the right (as you go), Hdt. 7.217, cf. Th. 2.19, 98, etc. ; ἐν δ. λαβεῖν τὴν Σικελίαν Id. 7.1; so Ἐπίδαμνός ἐστι πόλις ἐν δ. ἐσπλέοντι… on your right as you sail in…, Id. 1.24; πορεύεσθαι τὴν εἰς δ. (sc. ὁδόν) Pl. R. 614c; ἐπὶ δεξιᾶ τοῦ βήματος Plu. 2.192f. in welcoming or saluting (as we shake hands), δεξιὰν διδόναι Ar. Nu. 81; προτείνειν, ἐμβάλλειν, etc. (v. sub vocc.); esp. as a sign of assurance, pledge or treaty, σπονδαὶ… καὶ δεξιαὶ ᾗς ἐπέπιθμεν Il. 2.341; δεξιὰς δόντες καὶ λαβόντες having exchanged assurances, X. An. 7.3.1, cf. 1.1.6; δεξιὰς παρὰ βασιλέως φέρειν μὴ μνησικακήσειν bring pledges that he would not…, ib. 2.4.1; δεξιᾶς πίστις μεγίστη E. Med. 21; φυλάσσειν, τηρεῖν τὴν δ., PFay. 124.13, POxy. 533.18; — χείρ is never expressed in Hom., but is used later, χεῖρα δ. S. Ph. 912, 1254, etc. ; φεῦ δ. χείρ E. Med. 496; χειρὸς δ. ib. 899, etc. ; τὴν χεῖρα δὸς τὴν δ. Ar. Nu. 81.

ἡ, fem. von δεξιός.