'gén. δέους (τὸ) :
   I crainte, càd. :
      1 propr. crainte, frayeur, d’ord. en parl. d’une crainte raisonnée, p. opp. à φόϐος, crainte soudaine ; ttf. joint à φόϐος, HDT. 4, 115 ; DÉM. 555, 15 ; etc. ; δ. τινός, AR. Ach. 581 ; THC. 1, 26 ; etc. ; ou ἀπό τινος, HDN 2, 15, crainte qu’on éprouve de qqn ou de qqe ch. ; avec un acc. dans la construct. τεθνᾶσι τῷ δέει τοὺς τοιούτους, DÉM. 53, 11, ils sont morts de la peur de pareils (envoyés) (τεθν. τ. δ. = un verbe tel que μέγιστα ou πλεῖστα δεδίασι) ; δέος (ἐστί) avec l’inf. IL. 12, 246, il est à craindre que ; ou avec μή et le sbj. THC. 1, 26 ; 3, 33 ; AR. Eccl. 650, etc. ; ἀδεὲς δέος δεδιέναι, PLAT. Conv. 198 a, craindre ce qui n’est pas à craindre, craindre sans motif ;
      2 crainte respectueuse, sentiment de crainte et de réserve, joint à αἰσχύνη, SOPH. Aj. 1079 ; à αἰδώς, POÈT. (PLAT. Euthyphr. 12 b) ;
   II motif de crainte, IL. 1, 515 ; δέος ἴσχετε μηδὲν ὅσ' αὐδῶ, SOPH. O.C. 223, ne vous effrayez pas de tout ce que je dis (litt. ne tenez pas comme motif de crainte, etc.) ;
   III moyen d’inspirer de la crainte, THC. 3, 45.

➳ Plur. rare, δέη, LYS. 105, 9 ; δέα, EL. N.A. 8, 10.

Étym. p. *δϝεῖος, déverbal de δείδω, de la R. indo-europ. *duei-, craindre.

'

gen. δέους (also δέατος S. Fr. 328, Cerc. Fr. 18 ii 4; δείους (written for δϜέεος) Il. 10.376, 15.4), τό ; pl., v. infr. II: — fear, alarm, χλωρὸν δέος pale fear, ib. 7.479, etc. ; distd. by Ammon. from φόβος, as being morelasting (< δέος… κακοῦ ὑπόνοια, φόβος δὲ ἡ παραυτίκα πτόησις), cf. Prodic. ap. Pl. Prt. 358d; φόβος τε καὶ δ. Hdt. 4.115; τὸ δ. καὶ ὁ φ. Lys. 20.8; δέει καὶ φόβῳ D. 21.124, cf. 23.103; also δέος… αἰσχύνη θ’ ὁμοῦ S. Aj. 1079; ἵνα γὰρ δ., ἔνθα καὶ αἰδώς Poet. ap. Pl. Euthphr. 12b; δ. τινός fear of a person or thing, Ar. Ach. 581; δέει τῶν Κερκυραίων μή… Th. 1.26; τεθνᾶσι τῷ δέει τοὺς τοιούτους ἀποστόλους (τεθνᾶσι τῷ δέει = δεδίασι) D. 4.45; τρέμειν τῷ δέει τί πείσεται Alex. 110.6; c. inf., σοὶ δ’ οὐ δ. ἔστ’ ἀπολέσθαι Il. 12.246; folld. by μή with subj., οὐχὶ δ. μή σε φιλήσῃ Ar. Ec. 650; μέγα τὸ δ. ἐγένετο μὴ… Th. 3.33; δέος ἴσχετε μηδέν, ὅσ’ αὐδῶ S. OC 223; ἀδεὲς δ. δεδιέναι to fear where no fear is, Pl. Smp. 198a; πρὸς δέους λαβεῖν τι Plu. Flam. 7; of reverence, A. Pers. 703.
reason for fear, Il. 1.515; means of inspiring fear, δ. δεινότερον Th. 3.45; rarely in pl., δέη ἐπιπέμπει πολλὰ ὁ θεός Lys. 6.20; δέα ποικίλα Ael. NA 8.10; also δέατα Hecat. 364J.
(δϜεψος, cf. δεινός, Skt. dveṣṭi ΄hate΄.)

τό, die Furcht, Angst, körperlich u. gemütlich, vgl. φόβος, Herodot. 4.115 φόβος τε καὶ δέος, Demosth. 21.124 δέει καὶ φόβῳ, Heliodor. 2 p. 78 δέει τῶν παρόντων φόβων. Die Wurzel von δέος ist Δι-, δίεσθαι, δείδω, δειλός, δεινός, δεῖμα, Curtius Grundz. d. Griech. Etymol. 1.201, 2.225. Bei Homer findet sich δέος nicht selten, aber, abgesehn vom oben besonders aufgeführten genitiv. δείους, nur in der Form δέος, accusativ. Od. 6.140 τῇ γὰρ Ἀθήνη θάρσος ἐνὶ φρεσὶ θῆκε καὶ ἐκ δέος εἵλετο γυίων, meist nominativ, z.B. Il. 4.421 ὑπό κεν ταλασίφρονά περ δέος εἷλεν, Il. 14.387 ἀλλὰ δέος ἰσχάνει ἄνδρας, Il. 15.658 ἴσχε γὰρ αἰδὼς καὶ δέος ; öfters χλωρὸν δέος, bleiche Furcht, z.B. Od. 12.243, Il. 17.67 ; δέος ἀκήριον, vgl. s.v. ἀκήριος ; Od. 14.88 καὶ μὲν τοῖς ὄπιδος κρατερὸν δέος ἐν φρεσὶ πίπτει ; einige Male ist δέος = »Grund zur Furcht« : Il. 1.515 ἢ ἀπόειπ', ἐπεὶ οὔ τοι ἔπι δέος, »da du keine Ursache hast dich zufürchten« ; mit infinitiv., Il. 12.246 σοὶ δ' οὐ δέος ἔστ' ἀπολέσθαι· οὐ γάρ τοι κραδίη μενεδήϊος οὐδὲ μαχήμων, du hast keinen Grund, zu fürchten, daß du um kommen werdest ; Od. 5.347 οὐδέ τί τοι παθέειν δέος οὐδ' ἀπολέσθαι ; Od. 8.563 οὐδέ ποτέ σφιν οὔτε τι πημανθῆναι ἔπι δέος οὔτ' ἀπολέσθαι. – Folgende : τινός, vor etwas, Ar. Ach. 581 u. sonst ; Sp. auch ἀπό τινος, Hdn. 2.15 ; Dem. vrbdt es auch wie das Verbum mit dem acc., τεθνᾶσι τῷ δέει τοὺς τοιούτους ἀποστόλους 4.45 ; c. inf., 12.246 ; sonst μή, Soph. O.C. 223 ; Ar. Eccl. 650 ; Dem. 1.3 : ἀδεὲς δέος δεδιέναι, unnötige Furcht haben, Plat. Symp. 198a ; δεινότερον τούτου δέος Thuc. 3.45. – Den plur. hat Ael. N.A. 8.10, δείματα ἐξ ἐπιβουλῆς καὶ δέα ποικίλα ἐπαγόντων.

δέος, -ους, τό
(< δείδω), [in LXX: 2Ma.3:17, 30 12:22 13:16 15:23 * ;]
fear, awe, reverence: μετὰ εὐλαβείας καὶ δ., Heb.12:28.†
SYN.: δειλία, φόβος. (AS)