GRC

δάκτυλος

download
JSON

Bailly

ου (ὁ) [ῠ]
   I doigt :
      1 doigt de la main, HDT. 6, 63 ; ATT. etc. ; ὁ μέγας δ. HDT. 3, 8 ; EL. V.H. 2, 9, le gros doigt, càd. le pouce (d’ord. ἀντίχειρ) ; ὁ μέσος, ARSTT. H.A. 2, 8, 6, le médium ; ὁ σμικρότατος, PLAT. Rsp. 528 d, ou ὁ ἔσχατος, ARSTT. P.A. 4, 10, 27, le petit doigt ou le dernier doigt (cf. λιχανός, σφάκελος, μύωψ) ;
      2 οἱ δ. τῶν ποδῶν, XÉN. An. 4, 5, 12, les doigts des pieds ; abs. δ. doigt de pied, BATR. 45 ; AR. Eq. 874 ; EUR. I.T. 266 ; ARSTT. H.A. 1, 15 ; en parl. d’animaux, ARSTT. H.A. 2, 1, 5, etc. ; particul. d’oiseau, ARSTT. P.A. 4, 12, 34, etc. ;
      3 doigt, terme de comparaison pour mesurer, mesure d’environ 2 centimètres, la plus petite mesure de longueur chez les Grecs, HDT. 1, 60, etc. ; ATHÉNÉE MÉC. 22, 4 ; fig. court espace de temps, ALC. (ATH. 430 d) ; ANTH. 12, 50 ;
   II tout objet de la forme, de la longueur ou de la grosseur d’un doigt :
      1 doigt, crochet, cliquet (pièce d’arrêt ou de retenue en métal), HÉRON ;
      2 datte, ARSTT. Meteor. 1, 4, 10 ; ARTÉM. 5, 89 ;
      3 t. de pros. dactyle [‒ ⏑ ⏑], AR. Nub. 651 ; d’où vers dactylique, PLAT. Rsp. 400 b ; PLUT. M. 1133 b ; GRAMM. ;
      4 c. δακτυλίς, COLUM. 3, 2, 1 ;
      5 sorte de danse, ATH. 629 d.

Étym. pré-grec ; le sens II, 2 est un emprunt sémitique, cf. arabe daqal, adapté par étym. populaire.

Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »

LSJ

ὁ, poet. pl. δάκτυλα Theoc. 19.3, AP 9.365 (Jul. Imp.), also Arist. Phgn. 810a22; -finger, ἐπὶ δακτύλων συμβάλλεσθαι τοὺς μῆνας to reckon on the fingers, Hdt. 6.63; ὁ μέγας δ.
the thumb, Id. 3.8, Diog. Apoll. 6; ὁ μέσος Arist. PA 687b18; οἱ λιχανοί Hp. Art. 37; ὁ ἔσχατος Id. PA 687b17; prov., ἄκρῳ δ. γεύεσθαι Procop.Gaz. Ep. 31; οὐκ ἄξια ψόφου δακτύλων Clearch. 5. οἱ δ. τῶν ποδῶν the toes, X. An. 4.5.12; and, without ποδός, Batr. 45, Ar. Eq. 874, Arist. HA 494a12; τὸ τῶν δ. μέγεθος ἐναντίως ἔχει ἐπί τε τῶν ποδῶν καὶ τῶν χειρῶν Id. PA 690a30; ὁ μέσος δ. of a monkey, Id. HA 502b3; ὁ μείζων δ. the great toe, Plu. Pyrrh. 3. b. of the toes of beasts, Arist. HA 498a34; of birds, Id. PA 695a22. a measure of length, finger΄s breadth, = about 7/10 of an inch, Hdt. 1.60, al. ; πώνωμεν, δάκτυλος ἀμέρα Alc. 41; δάκτυλος ἀώς AP 12.50 (Asclep.); Astron., digit, i.e. twelfth part of the sun΄s or moon΄s apparent diameter, Cleom. 2.3. metrical foot, dactyl, – ˘ ˘, Pl. R. 400b; ῥυθμὸς κατὰ δάκτυλον Ar. Nu. 651; δ. κατ’ ἵαμβον, diiambus, Aristid.Quint. 1.17. δάκτυλοι, οἱ, a dance, Ath. 14.629d.
date, fruit of the φοῖνιξ, Arist. Mete. 342a10, Artem. 5.89. kind of grape, Plin. HN 14.15, Colum. 3.2.1. = ἄγρωστις, Plin. HN 24.182. Δάκτυλοι Ἰδαῖοι mythical wizards and craftsmen in Crete (or Phrygia, D.S. 17.7), attached to the cult of Rhea Cybele, Hes. Fr. 176, Pherecyd. 47 J., S. Fr. 364, Str. 8.3.30, D.S. 5.64, IG 12(9).259.22 (Eretria). δ. Ἰδαῖοι, = γλυκυσίδη, Dsc. 3.140. fossil found in Crete, Plin. HN 37.170. δ. θεοῦ the hand of God, LXX Ex. 8.19, cf. Ev. Luc. 11.20.
(Orig. *δάτκυλος, cf. Boeot. δακκύλιος Schwyzer 462 B 51; δατ- = dn̥t, cf. Skt. a-datkas ΄toothless΄.)
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)

Pape

ὁ,
1) der Finger, Her. 6.63 u. Folgde ; μέγας, der Daumen, Ael. V.H. 2.9, sonst ἀντίχειρ ; sonst werden noch genannt : ὁ σμικρότατος καὶ ὁ δεύτερος καὶ ὁ μέσος, Plat. Rep. VII.523d ; vgl. λιχανός, σφάκελος, μύωψ.
2) ποδός, Fußzehe, Xen. An. 4.5.12 ; Eur. I.T. 255 ; Ar. Eq. 881 u. sonst.
3) das kleinste griech. Längenmaß, zwei Finger breit ; übertr., von einer kurzen Zeit, Alcaeus bei Ath. X.430d ; δάκτυλος ἀώς Asclepiad. 9 (XII.50).
4) die Dattel, Arist. Meteor. 1.4.10 ; Artemid. 5.89.
5) der Versfuß [– ◡ ◡], Ar. Nub. 651 ; u. das Versmaß, Plat. Rep. III.400b.
6) δάκτυλοι Ἰδαῖοι, Priester der Cybele. Vgl. Lobeck Aglaoph. 2 p. 1166 st.
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)

TBESG

δάκτυλος, -ου, ὁ
[in LXX chiefly for אֶצְבַּע ;]
a finger: Mat.23:4, Mrk.7:33, Luk.11:46 16:24, Jhn.8:6, 8 20:25, 27; metaph., δ. θεοῦ (cf. Exo.8:19), Luk.11:20.†
(AS)
Translators Brief lexicon of Extended Strongs for Greek based on Abbot-Smith, A Manual Greek Lexicon of the New Testament (1922) (=AS), with corrections and adapted by Tyndale Scholars
See also: Δάκτυλος
memory