ή, όν :
   I nu :
      1 non vêtu, OD. 6, 136 ; HDT. 1, 10 ; γ. στάδιον, PD. P. 11, 49 ; I. 1, 23, course à nu dans le stade ; avec un gén. γ. ἐσθῆτος, DS. 1, 8, sans vêtement ; p. anal. γ. ἵππος, ARR. Cyn. 24, 3, cheval non harnaché ;
      2 non couvert, en parl. de choses : γυμνὴ κεφαλή, PLAT. Phædr. 243 b, tête nue ; γ. τόξον, OD. 11, 607 ; γ. ὀϊστός, OD. 21, 417 ; γ. ξίφος, A.RH. 1, 1254 ; γ. μάχαιρα, THCR. Idyl. 22, 146, arc, trait, épée hors du fourreau ; avec un gén. κολεοῦ γυμνὸν φάσγανον, PD. N. 1, 52, épée hors du fourreau ; κᾶπος δένδρων γυμνός, PD. O. 3, 25, pays sans arbres ; ψυχὴ γυμνὴ τοῦ σώματος, PLAT. Crat. 403 b ; cf. Rsp. 577 b, Gorg. 523 d, âme dépouillée du corps ; fig. γυμνὸν πρᾶγμα, DS. 1, 76 ; ἔργον, LUC. Tox. 42, (examiner, exposer) une affaire telle qu’elle est, dans sa réalité toute nue ;
      3 qui est purement et simplement qqn ou qqe ch., pur et simple, sans accessoires ou sans changement : γ. κόκκος, NT. 1Cor. 15, 37, purement et simplement une graine ;
   II légèrement ou incomplètement vêtu, d’où :
      1 sans manteau ou pardessus (ἱμάτιον) càd. qui n’a que le vêtement de dessous, la tunique (χιτών), HÉS. O. 389 ; XÉN. An. 1, 10, 3 ; 4, 4, 12 ; PLAT. Leg. 954 a ; DÉM. 581, 21 ; NT. Joh. 21, 7 (cf. lat. nudus ara, sere nudus, VIRG. Georg. 1, 299) ;
      2 sans armure, sans armes, IL. 16, 815 ; EUR. Her. 724 ; PLUT. Fab. 11 ; joint à ἄνοπλος, PLUT. Galb. 15 ; p. opp. à ὡπλισμένος, HDN 2, 13 ; τὰ γυμνά, parties du corps non couvertes par une armure, THC. 3, 23 ; XÉN. Hell. 4, 4, 12 ; particul. le côté droit (non couvert par le bouclier), THC. 5, 10 et 71 ; avec le gén. γυμνὸς ὅπλων, HDT. 2, 141, sans armes.

• Cp. γυμνότερος, PHIL. 1, 5 ; DIOSC. 4, 2.

Étym. indo-europ. *nog^w-no-, nu ; cf. lat. nūdus, sscr. nagná-, gotique naqaþs.

ή, όν, naked, unclad, γ. περ ἐών Od. 6.136, etc. ; τὰ γ. Thphr. Char. 4.4; Comp., Ἴρου γυμνότερος Procop.Gaz. Ep. 122; γυμνὸν στάδιον, opp. ὁπλιτοδρόμος, Pi. P. 11.49.
unarmed, οὐδ’ ὑπέμεινε Πάτροκλον, γυμνόν περ ἐόντ’ ἐν δηϊοτῆτι Il. 16.815, etc. ; γυμνὰ τὰ νῶτα παρέχειν Plu. Fab. 11; τὰ γυμνά parts not covered by armour, exposed parts, Th. 3.23, X. HG 4.44.12; esp.
right side (the left being covered by the shields), Th. 5.10.71. of things bare, γ. τόξον an uncovered bow, i.e. taken out of the case, Od. 11.607; γ. ὀϊστός 21.417; γ. μάχαιραι Theoc. 22.146; ξίφος A.R. 1.1254; γ. τῇ κεφαλῇ Pl. Phdr. 243B.
c. gen., stripped of a thing, κολεοῦ γ. φάσγανον Pi. N. 1.52, cf. X. Ages. 2.14; κᾶπος [δένδρων] γ. Pi. O. 3.24; γ. ὀστράκων A. Fr. 337; γ. προπομπῶν Id. Pers. 1036 (lyr.); (but also γ. τῶν ἀριστείων ἄτερ S. Aj. 464); in Prose, γ. ὅπλων Hdt. 2.141 (v.l.); ἡ ψυχὴ γ. τοῦ σώματος Pl. Cra. 403b, cf. R. 577b, Grg. 523d; Comp. ἀνδριάντων γυμνότερος D.Chr. 34.3.
lightly clad, i.e.
in the undergarment only, Hes. Op. 391, Ar. Nu. 498, Pl. R. 474a, Luc. Herm. 23; μικροῦ γ. ἐν τῷ χιτωνίσκῳ D. 21.216; of horses, without harness, Arr. Cyn. 24.3. of facts, naked, bald, γυμνῶν τῶν πραγμάτων θεωρουμένων D.S. 1.76; γ. τὸ ἔργον διηγήσασθαι Luc. Tox. 42; γυμνοτέροις χρήσασθαι τοῖς ὀνόμασιν Ph. 1.5; γ. χρῆσθαι τῇ μιμήσει Demetr. Eloc. 112. Adv. -ῶς baldly, Sch. A. Pers. 740.
destitute, PSI 6.605.4 (iii BC), etc.
bare, mere, κόκκος 1 Ep. Cor. 15.37.
beardless, A.R. 2.707.
scalped, Archil. 161. γυμνή· ἄνηβος, Hsch.
prov. of impossibilities, γυμνῷ φυλακὴν ἐπιτάττεις Pherecr. 144, Philem. 12.
(Akin to Skt. nagnás, Lat. nādus, etc. ; cf. λυγνός.)

nackt, entblößt, ganz ohne Kleidung, Od. 6.136 ; Her. 1.10 u. sonst. – Bes.
   a) ohne Waffen u. Rüstung, unbewaffnet, Il. 21.50 τὸν δ' ὡς οὖν ἐνόησε Ἀχιλλεὺς γυμνόν, ἄτερ κόρυθός τε καὶ ἀσπίδος, οὐδ' ἔχεν ἔγχος, ἀλλὰ τὰ μέν ῥ' ἀπὸ πάντα χαμαὶ βάλε κτἑ.; 18.21 κεῖται Πάτροκλος, νέκυος δὲ δὴ ἀμφιμάχονται γυμνοῦ· ἀτὰρ τά γε τεύχε' ἔχει Ἕκτωρ ; Eur. Heracl. 724 ; Ep.adesp. 455 (IX.61), ohne Schild.
   b) ohne Oberkleid, im bloßen χιτών ; so Dem. 21.216 γ. ἐν τῷ χιτωνίσκῳ ; vgl. Plat. Legg. XII.954a ; Xen. An. 1.10.3 ; so schon Hes. O. 389 ; übh.
   c) entblößt, von Sachen, wie τόξον Od. 11.607 ; ὀϊστός, nicht im Köcher, Od. 21.417 ; ξίφος Ap.Rh. 1.1254 ; γυμναὶ ἐν χερσὶ μάχαιραι Theocr. 22.146 ; κολεοῦ γυμνὸν φάσγανον Pind. N. 1.52 ; στάδιον γ., wo Nackte laufen, I. 1.93, P. 11.49 ; – unbärtig, Ap.Rh. 2.707. – Uebh. entblößt von etwas, τινός, γ. ἐσθῆτος DS. 1.8 ; δένδρων κᾶπος Pind. Ol. 3.25 ; προπομπῶν Aesch. Pers. 1037 ; ὅπλων Her. 2.141 ; ἡ ψυχὴ τοῦ σώματος, ohne Leib, Plat. Crat. 403b ; vgl. Rep. IX.577b ; so Sp.; – τὰ γυμνά braucht Thuc. von der Schlachtreihe, nicht gedeckt, 3.23, 5.10 ; vgl. Xen. Hell. 4.2.22 u. öfter ; γυμνὰ τὰ νῶτα παρέχειν τινί, Einem den Rücken bloß geben, Plut. Fab. 11 ; – γυμνὸν τὸ ἔργον διηγησάμην, wie wir »die nackte Wahrheit«, Luc. Tox. 42 ; vgl.Anach. 19 u. DS. 1.76.

γυμνός, -ή, -όν,
[in LXX chiefly for עָרוֹם ;]
naked, without clothing, and sometimes (as freq. in cl.) scantily or poorly clad (Isa.20:2ff., Tob.1:16, 2Ma.11:12): Mat.25:36, 38 43, 44, Mrk.14:52, Jhn.21:7, Act.19:16, Jas.2:15, Rev.3:17 16:15, 17:16; as subst., to γ., the naked body, Mrk.14:51. Metaph., of things exposed, Heb.4:13; of the soul without a body (Plat., Crat., with, 20, and cf. Deiss., LAE, 293), 2Co.5:3; of seed, bare, 1Co.15:37 (Cremer, 168).†
(AS)