ατος (τὸ) :
A (γράφω, creuser, graver, écrire) caractère gravé, d’où :
   I caractère d’écriture (gravé sur la pierre, le bois, une écorce, de la cire, etc., postér. tracé avec un roseau), lettre, HDT. 1, 139, 148, etc. ; ESCHL. Sept. 734 ; Pr. 460, etc. ; THC. 4, 50 ; etc. ; au plur. les lettres, l’alphabet, HDT. 5, 58 ; PLAT. Phædr. 275 a, etc. ; γράμματα διδάσκειν, DÉM. 315, 8, ou παιδεύειν, ARSTT. Pol. 8, 3, 1, apprendre (à qqn) ses lettres ; μαθεῖν, PLAT. Prot. 325 e, ou ἐπίστασθαι, PLAT. Leg. 689 d, avoir appris ou savoir ses lettres ; — p. suite, au plur. (rar. au sg.) tout assemblage de caractères écrits, d’où :
      1 texte écrit en gén. HDT. 1, 124 ;
      2 particul. lettre, épître (cf. lat. literæ), HDT. 5, 14 ; ESCHL. fr. 317 ; SOPH. fr. 150 ; ὁ πρὸς τοῖς γράμμασι τεταγμένος, POL. 15, 27, 7, préposé à la correspondance, secrétaire ; en ce sens, qqf. construit avec le gén. de la chose qui fait l’objet de la lettre (au lieu de περί et le gén.) : γράμματα τῆς οἰκοδομίας τοῦ νεώ, CIA. 2, 51, 7 (369 av. J.C.) lettre sur la construction du temple ;
      3 inscription, HDT. 1, 187 ; 4, 87 ; AND. 25, 1 ; au sg. PLAT. 1 Alc. 124 a ;
      4 livre de comptes, DÉM. 1202, 3 ; etc. ;
      5 registre, liste (de noms, etc.) XÉN. Cyr. 7, 4, 12 ; DÉM. 243, 25 (décr.) ;
      6 papiers ou documents de toute sorte (pièces de procédure, contrats, etc.) AR. Eccl. 1050 ; LYS. 901 fin ; ANT. 114 fin, etc. ;
      7 livre, traité, XÉN. Mem. 4, 2, 1 ; au sg. CALL. Ep. 24, etc. ; p. suite, au sg. passage d’un livre, PLAT. Parm. 128 a ; article d’un traité, clause d’une convention, THC. 5, 29 ;
      8 principes rédigés par écrit, règles écrites, ARSTT. Pol. 3, 16, 6 ; en parl. de lois écrites, p. opp. à la coutume, ARSTT. Pol. 3, 16, 9 ;
      9 p. ext. au pl. lettres, science, instruction, PLAT. Ap. 26 d ;
   II signes divers :
      1 note de musique, ANTH. 11, 78 ;
      2 chiffre, ANTH. 10, 43 ;
      3 signe de l’accent, EM. 240, 42 ; GRAMM. ;
   III figure de mathématiques, EPIGR. (DL. 8, 12) ;
B (γράφω, dessiner, peindre) au plur. traits d’un dessin ou d’une peinture, EUR. Ion 1146 ; THCR. Idyl. 15, 81 ; d’où dessin, peinture, ANTH. 6, 352 ; au sg. dessin, peinture, PLAT. Rsp. 472 d, Crat. 430 e, etc. ;
C (par une confus. d’idées avec le lat. scripulum supposé dérivé de scribo) gramme, 24^e partie de l’once, GAL. 13, 981 a ; AÉT. 3, 104 ; GEOP. 7, 13, 2.

Étym. γράφω.

ατος, τό, Dor. γράθμα, prob. in IG 4.506 (Heraeum, vi/v BC), cf. An.Ox. 1.102, but γράσσμα, IG 4.554 (Argos, v BC); late Aeol. pl. γρόππατα, Epigr.Gr. 990.11 (Balbilla); (< γράφω): — that which is drawn; pl., lines of a drawing, picture, etc., E. Ion 1146 (of tapestry), Theoc. 15.81; picture, Ἀπέλλεω γ. Herod. 4.73, cf. AP 6.352 (Erinna); sg., drawing, picture, Pl. R. 472d, Cra. 430e, cf. 431c; pl., figures in a picture, Procop.Gaz. Ecphr. p. 157B.
written character, letter, Hdt. 1.139, 148, etc. ; in pl., letters, characters, γραμμάτων τε συνθέσεις A. Pr. 460; πηλίκοις γ. Ep. Gal. 6.11; the letters, the alphabet, Hdt. 5.58; τὰ γ. καὶ τὰς συλλαβάς Pl. Cra. 390e; γ. Φοινίκια S. Fr. 514; Ἀσσύρια, Ἑλληνικά, Hdt. 4.87; γράμματα ἐπίστασθαι Pl. Lg. 689d; μαθεῖν to have learnt to read, Id. Prt. 325e; γ. μὴ εἰδέναι SIG 2844.6; ἐδίδασκες γράμματα, ἐγὼ δ’ ἐφοίτων you kept school — I went there, D. 18.265; ἤτοι τέθνηκεν ἢ διδάσκει γ. Com.Adesp. 20; παιδεύειν γράμματα Arist. Pol. 1337b24; τέχνη ἡμῶν γ. our profession is that of the scribe, PTeb. 316.16 (i AD).
articulate sound, letter, Pl. Phlb. 18c; τὰ γ. πάθη ἐστὶ τῆς φωνῆς Arist. Pr. 895a12; γράμματα φθέγγεσθαι ib. 8, cf. PA 660a5. παρὰ γράμμα λέγοντα… σκοπεῖν etymologically, Id. MM 1185b39; τὰ παρὰ γ. σκώμματα puns, Id. Rh. 1412a28; but ἀρετὴν παρὰ γ. διώκοντες, with ref. to Νικαρέτη, the mistress of Stilpo, CratesTheb 1.
inscription, τὸ Δελφικὸν γ. Pl. Phdr. 229e, cf. Chrm. 164d, X. Mem. 4.2.24, etc., IG 2.2876, al. ; prov., εἰς πέλαγος… γράμματα γράψαι Epigr.Gr. 1038.8 (Attalia). in pl., notes in music, AP 11.78 (Lucill.). mathematical diagram, Epigr. ap. D.L. 8.12.
letter inscribed on the lots which the δικασταί drew, Ar. Pl. 277, al., Arist. Ath. 64.4; practically, = division of dicasts, ἐν ὁποίῳ γ. δειπνεῖ Ar. Ec. 683; ἁκατὰ γράμμα φυλακά the roster of guards, SIG 569.21 (Cos, iii BC).
quarters of a town, PRein. 49.2; accent, EM 240.42, Zonar. a small weight, 1/24 ounce, scruple, Androm. ap. Gal. 13.114, Gp. 7.13.2, PLips. 62 ii 27 (iv AD). in pl., set of written characters, piece of writing, Hdt. 1.124; hence, letter, Id. 5.14, IG2². 103.8, etc. ; γραμμάτων πτυχαί S. Fr. 144, cf. E. IT 594, al., Pl. Ep. 347c; inscription, epitaph, etc., ἐκόλαψε ἐς τὸν τάφον γράμματα λέγοντα τάδε Hdt. 1.187, cf. 4.91, And. 3.12, Theoc. 18.47, IG 3.751.
papers, documents, Antipho 1.30, D. 36.21, etc. (sg., D.Chr. 65.14); τούτων τὰ γ. the documents to prove this, Lys. 32.14; τὰ γ. τῆς δίκης Ar. Nu. 772; τὰ δημόσια γ. the public records, Decr. ap. D. 18.55; title-deeds, D.C. 65.14; account of loans, D. 49.59; ἐπικαρπίαν ἐν γράμμασιν ἀποφέρειν Pl. Lg. 955d; contract or estimate, BCH 46.323 (Teos); catalogue, X. Cyr. 7.4.12; in sg., bond, Ev. Luc. 16.7; note of hand, J. AJ 18.6.3. a man΄s writings, i.e.
book, treatise, τὰ τοῦ Ζήνωνος γ. Pl. Prm. 127c (but sg., ib. 128a); pl., books, X. Mem. 4.2.1; Πλάτωνος τὸ περὶ ψυχῆς γ. Call. Epigr. 25, cf. AP 9.63 (Asclep.), Gal. 18(2).928; τὰ ἱερὰ γ. the Holy Scriptures, OGI 56.36 (iii BC), Ph. 2.574, 2 Ep. Ti. 3.15, J. Ap. 1.10; ἱερὰ γ., = Imperial rescripts, IG 12(5).132 (Paros, iii AD); = hieroglyphics, OGI 90.54 (Rosetta, ii BC); in sg., the Law of Moses, Ep. Rom. 2.27, al. ; opp. πνεῦμα, ib. 29; sg., article of a treaty, Th. 5.29.
laws or rules, Pl. R. 425b, Plt. 292a, al., Ar. Ec. 1050; κατὰ γράμματα ἄρχειν, opp. ἄνευ γραμμάτων, Pl. Plt. 293a; ἡ κατὰ γ. καὶ νόμους πολιτεία Arist. Pol. 1286a15, cf. 1272a38; οἱ κατὰ γ. νόμοι, opp. οἱ κατὰ τὰ ἔθη, ib. 1287b5, cf. Pl. Plt. 299d; κατὰ γράμματα ἰατρεύεσθαι Arist. Pol. 1287a34; ἡ ἐκ τῶν γ. θεραπεία ib. 40. in pl., also, letters, learning, ἀπείρους γραμμάτων Pl. Ap. 26d, etc.

τό,
1) das Eingegrabene ; bes. Buchstabe, Aesch. Spt. 734 ; Her. 4.87 ; Thuc. 4.50 ; Plat. Crat. 423e u. öfter ; andere Zeichen, z.B. musikalische, Lucill. 18 (XI.78); Akzent, EM. 240.42 ; – γράμματα διδάσκειν, z.B. Men. fr. inc. 154 ; Theocr. 24.103 ; Dem. 18.265 ; μανθάνειν, z.B. Theophil. com. fr. 1 ; die ersten Unterrichtsgegenstände, Elementarunterricht in Lesen u. Schreiben ; oft bei Plat.; Legg. VII.810a γράμματα χρὴ τὸ μέχρι τοῦ γράψαι τε καὶ ἀναγνῶναι δυνατὸν εἶναι διαπονεῖν ; οἱ τὰ γράμματα φαῦλοι Phaedr. 242c.
2) alles Geschriebene, Buch, Schriftwerk ; γράμματα πολλὰ ποιητῶν τε καὶ σοφιστῶν Xen. Mem. 4.2.1 ; = συγγράμματα ib. 10 ; Brief, gew. im plur., παρὰ τοῦ βασιλέως γράμμαθ' ἥκει σοι Philem. fr. inc. 50 ; τέχνην ἐν γράμμασι καταλιπεῖν, schriftlich, Plat. Phaedr. 275c ; λόγῳ καὶ γράμμασι νομοθετεῖν Rep. IV.425b ; ἐν γράμμασι λέγειν Legg. XII.968d ; Wissenschaft, γραμμάτων ἄπειρον εἶναι Apol. 26d ; Sp ; doch heißen die höheren Wissenschaften gew. μαθήματα. – Inschrift, Her. 1.187, 4.91 ; γράμματα ἐν στήλῃ γεγραμμένα Plat. Critia. 119c u. sonst oft ; selten sing., wie Xen. Mem 4.2.24 ; vgl. Theocr. 23.46 ; – Gemälde, 15.81, wie Eur. Ion 1146 ; Plat. Rep. V.472d u. Sp.; – mathemat. Figur, sonst διάγραμμα, DL. 8.12 ; – δημόσια γράμματα, Akten, Rechnungen, Register ; wie bei uns »Papiere« u. »Schriften«, in vielfacher Beziehung.
3) Bei Geop. ein Gewicht, Skrupel, 1/24 einer Unze.

γράμμα, -τος, τό
(< γράφω), [in LXX for סֵפֶר, etc. ;]
__1. that which is traced or drawn, a picture.
__2. that which is written;
__(1) a character, letter: Gal.6:11;
__(2) a writing, a written document;
__(a) a bill or account: Luk.16:6, 7;
__(b) a letter: Act.28:21;
__(with) τὰ ἱερὰ γ., the sacred writings, i.e. the OT: 2Ti.3:15 (so in Philo, Vit. Mos., iii, 39) ;
__(d) τὸ γ., the letter, the written word as an external authority in contrast with the direct influence of the Spirit as manifested in the new Covenant: Rom.2:27, 29 7:6, 2Co.3:6, 7;
__(3) τὰ γ., letters, i.e. learning: Jhn.7:15, Act.26:24. (In π. an illiterate person is very frequently referred to as γράμματα μ᾽̀ εἰδότης, and this 'never means anything else than inability to write': MM, Exp., x; but see also Cremer, 166; DCG, i, 202; ii, 584.)
† (AS)