(f. βρίσω, ao. ἔϐρισα, pf. βέϐριθα ; pass. seul. prés.) [ῑ à tous les temps]
   I intr.
      1 abs. être lourd, être pesant ; fig. ἔρις βεϐριθυῖα, IL. 21, 385, la discorde accablante ; en b. part. avoir du poids, être puissant : εὐδοξίᾳ, PD. N. 3, 38, par la bonne renommée ; χειρὶ ἢ πλούτου βάθει, SOPH. Aj. 130, par la force de son bras ou l’immensité (litt. la profondeur) de sa fortune ; p. suite, l’emporter (sur qqn) : ἐέδνοισι, OD. 6, 159, par le poids ou la richesse de ses présents ; abs. être le plus fort, l’emporter, prévaloir (dans un combat), IL. 12, 346, 359 ; 17, 512 ;
      2 être alourdi, être chargé : σταφυλῇσι, IL. 18, 561, de grappes (en parl. d’une vigne) ; καρπῷ, OD. 19, 112, de fruits (en parl. d’arbres) ; avec un gen. σίτου, OD. 15, 334, être chargé de mets, en parl. de tables ; avec une prép. ὑπὸ λαίλαπι βέϐριθε χθών, IL. 16, 384, la terre est accablée sous le poids de l’ouragan ; abs. être chargé (de moissons), HÉS. O. 464 ; (de lait) en parl. de mamelles, HPC. 640, 8 ;
      3 p. suite, s’incliner, ou pencher par son propre poids, HPC. 299, 30 ; PLAT. Phædr. 247 b ; βρ. κάτω, ANTH. 11, 91, s’incliner en bas ; cf. PLUT. Cæs. 44 ; βρ. ἐπὶ θάτερον μέρος, ARSTT. Probl. 16, 11, pencher de l’un ou de l’autre côté ;
   II tr. charger : τάλαντα, ESCHL. Pers. 346, des balances : fig. τινὰ πλούτῳ, PD. N. 8, 13, combler qqn de richesses ; au pass. μήκων καρπῷ βριθομένη, IL. 8, 307, pavot chargé de son fruit ; avec le gén. πέτηλα βριθόμενα σταχύων, HÉS. Sc. 290, tiges chargées d’épis ; fig. βριθομένη χαρίτων, ANTH. 5, 194, pleine (litt. chargée) de charmes ;

Moy. être lourd, être pesant : βριθόμενοι ἄξονες, ESCHL. Sept. 154, lourds essieux.

➳ Prés. sbj. 3 sg. épq. βρίθῃσι (sel. d’autres, indic.), OD. 19, 112. Impf. poét. βρῖθον, OD. 9, 219. Fut. inf. poét. βρισέμεν, HH. Cer. 456 (correct. p. βρυσέμεν mss.). Ao. poét. βρῖσα, ANTH. 11, 91. Pl.q.pf. 3 sg. ἐϐεϐρίθει, ANTH. 14, 120 ; sans augm. βεϐρίθει, OD. 16, 474.

Étym. v. βρί-.

Ep. subj. βρίθῃσι Od. 19.112; Ep. impf. βρῖθον 9.219; fut. βρίσω B. 9.47, Ep. inf. -έμεν h.Cer. 456; aor. ἔβρισα Il. 12.346, etc. ; pf. βέβριθα 16.384, Hp. Mul. 2.133, E. El. 305; plpf. βεβρίθει Od. 16.474; — Pass. (v. infr.):
poet. Verb (also in later Prose, v. infr.), to be heavy or weighed down with, c. dat., σταφυλῇσι βρίθουσαν ἀλωήν Il. 18.561; βρίθῃσι δὲ δένδρεα καρπῷ Od. 19.112, cf. 16.474; ὑπὸ λαίλαπι… βέβριθε χθών (sc. ὕδατι) Il. 16.384; βότρυσι, καρποῖς, Jul. Or. 3.113a, 7.230d; metaph, ἀλάστωρ ξίφεσι βρίθων E. Ph. 1557 (lyr.); ὄλβῳ β. Id. Tr. 216 (lyr.); πίνῳ… βέβριθα Id. El. 305; κάτω β. περὶ τὴν ὕλην Iamb. Myst. 5.11. c. gen., to be laden with or full of, τράπεζαι σίτου καὶ κρειῶν ἠδ’ οἴνου βεβρίθασι Od. 15.334; πάντα δ’ ἐρίθων ἀραχνᾶν βρίθει S. Fr. 286; πεδιὰς βρίθουσα ζῴων καὶ φυτῶν Ph. 2.217. c. acc., βούβρωστις φόνον βρίθουσα Epigr.Gr. 793.4. abs., to be heavy, ἔρις… βεβριθυῖα (= βαρεῖα) Il. 21.385; εὔχεσθαι… βρίθειν Δημήτερος ἱερὸν ἀκτήν Hes. Op. 466; so in Hp. and later Prose, ᾗ ἂν… βρίσῃ wherein the weight is thrown, Hp. Flat. 10; βεβρίθασιν οἱ τιτθοί are loaded, Id. Mul. 2.133, cf. Ph. 1.330, etc. ; ἐς γόνατα ἡ κεφαλὴ β. Philostr. Im. 1.18; but rare in Att., βρίθει ὁ ἵππος bows or sinks, Pl. Phdr. 247b; ὅταν βρίσῃ [ὁ κύκλος] ἐπὶ θάτερον μέρος inclines to one side, Arist. Pr. 915b3; metaph, πᾷ τύχα βρίσει how Fortune will incline the scales, B. 9.47. of men, outweigh, prevail, ἐέδνοισι βρίσας Od. 6.159; abs., have the preponderance in fight, prevail, ὧδε γὰρ ἔβρισαν Λυκίων ἀγοί Il. 12.346; τῇ δὲ γὰρ ἔβρισαν… Ἕκτωρ Αἰνείας τε 17.512; βρίσαντες ἔβησαν charged with their might, ib. 233; later εὐδοξίᾳ β.
to be mighty in…, Pi. N. 3.40; εἰ… χειρὶ βρίθεις ἢ πλούτου βάθει S. Aj. 130. trans., weigh down, load, ὅσπερ Κινύραν ἔβρισε πλούτῳ Pi. N. 8.18; τάλαντα βρίσας A. Pers. 346. Pass., to be laden, μήκων καρπῷ βριθομένη laden with fruit, Il. 8.307; μόροισι βρίθεται [ἡ βάτος] A. Fr. 116; τῷ δ’ οὐ βρίθεται [ἡ τράπεζα]; E. Fr. 467; ἐβρίθοντο ἀϊόνες [σώμασι] Tim. Pers. 108; πλοῦτον χρυσῷ καὶ ἀργύρῳ βριθόμενον Jul. Or. 2.86b; c. gen., πέτηλα βριθόμενα σταχύων Hes. Sc. 290; συμποσίων… βρίθοντ’ ἀγυιαί B. Fr. 3.12; βριθομένης ἀγαθῶν τραπέζης Pherecr. 190 (hex.); βριθομένη χαρίτων AP 5.193 (Posidipp. or Asclep.); abs., ἄξονες βριθόμενοι A. Th. 153 (lyr.). (Cf. βρῖ.)

βρίσω, H.h. 4.456 ; perf. βέβρῑθα mit Präsensbedeutung;
1) Wucht haben, schwer belastet sein, στραφυλῇσι μέγα βρίθουσαν ἀλωήν Il. 18.561 ; βρίθῃσι δένδρεα καρπῷ Od. 19.112 ; absol., von fruchtschweren Aehren, Hes. O. 464 ; βεβρίθει (ναῦς) σάκεσσι καὶ ἔγχεσιν Od. 16.474 ; εὐδοξίᾳ μέγα βρίθει Pind. N. 3.38 ; vgl. Eur. Phoen. 1551 ; ὄλβῳ Troa. 216 ; c. gen., τράπεζαι σίτου βεβρίθασιν, schwer beladen, angefüllt, Od. 15.334 ; vgl. 9.219 ; ἔρις βεβριθυῖα, lästig, beschwerlich, Il. 21.385 ; ὑπὸ λαίλαπι βέβριθε χθών 16.384.
2) ein Uebergewicht haben, überlegen sein, ἐέδνοισι βρίσας Od. 6.159 ; im Kampfe, Il. 12.346, 359, 17.512 ; χειρί Soph. Aj. 130 ; ὄλβῳ Eur. Tr. 216 ; sich auf eine Seite neigen, lenken, von Pferden, Plat. Phaedr. 247b ; Plut. Caes. 44 ; ähnl. bei Sp.; κάτω Lucill. 55 (XI.91).
3) trans., belasten, beschweren, Hes. O. 464 ; τινὰ πλούτῳ Pind. N. 8.13 ; τάλαντα Aesch. Pers. 346 ; sp.D., wie Opp. C. 1.128 ; pass., βριθομένη, schwer belastet, Il. 8.307 μήκων δ' ἃς ἑτέρωσε κάρη βάλεν, ἥ τ' ἐνὶ κήπῳ καρπῷ βριθομένη νοτίῃσί τε εἰαρινῇσιν, vgl. Scholl. Aristonic.; βριθομένης ἀγαθῶν ἐπίμεστα τραπέζης Pherecr. bei Hesych. (v. ἐπίμεστα); χαλικρήτῳ νάματι Agath. 8 (V.294).