ή, όν [ᾰσῐ]
   I qui concerne un roi, de roi, royal, HDT. 2, 173 ; ESCHL. PLAT. etc. ; p. opp. à τυραννικός, ARSTT. Pol. 3, 14, 11 ; οἱ βασιλικοί, POL. 8, 12, 10 ; PLUT. etc. ceux qui sont attachés à la personne ou au service du roi (officiers de la maison du roi, courtisans, ambassadeurs, etc.) ; ou partisans du roi, troupes royales, STR. APP. ; ἐγκλήματα β. POL. 26, 5, 1, accusations de haute trahison ; τὰ βασιλικά, les prérogatives royales, SPT. 1Macc. 15, 8, etc. ; ou tributs, impôts, SPT. 1Esdr. 1, 7 ; 1 Macc. 10, 43, etc. ; JOS. A.J. 13, 2 ; etc. ;
   II qui convient à un roi, digne d’un roi, XÉN. Œc. 21, 40 ; An. 1, 9, 1 ; ISOCR. 20 d, etc. ;
   III subst. :
      1 ἡ βασιλική (s.-e. τέχνη) PLAT. Pol. 291 e, l’art de régner ; (s.-e. στοά) PLAT. Charm. 153 a, le portique de l’archonte-roi, à Athènes ; (s.-e. οἰκία) VITR. 5, 1, salle publique pour rendre la justice, et bourse de commerce, à Rome (cf. PLUT. Cato ma. 5, 19 ; APP. Civ. 2, 26) ;
      2 τὸ βασιλικόν, palais impérial, à Rome, DC. 60, 4 ; ou trésor royal, DS. 2, 40 ; ou décret royal, SPT. Esth. 1, 19 ; ou basilic, sorte de plante, ARSTT. Plant. 1, 4, 10 ; ou basilicon, sorte d’onguent, A. TR. 3, 175 ;
      3 οἱ βασιλικοί (v. ci-dessus) ;
      4 τὰ βασιλικά (v. ci-dessus).

• Cp. βασιλικώτερος, PLUT. Alex. 21. • Sup. βασιλικώτατος, XÉN. An. 1, 9, 1 ; PLUT. M. 32 a.

Étym. βασιλεύς.

ή, όν, royal, kingly, ποιέεις οὐδαμῶς βασιλικά Hdt. 2.173; β. γένος A. Pr. 869; β. [μοναρχία] Pl. Plt. 291e; opp. τυραννικός, Arist. Pol. 1285b3; βασιλικοὶ ἀπέβησαν proved themselves truly kingly, Plb. 8.10.10; βασιλικόν [ἐστι] πράττειν μὲν εὖ, κακῶς δ’ ἀκούειν Arr. Epict. 4.6.20; ἦθος β. X. Oec. 21.10; τὸ β. Id. Cyr. 1.3.18; βασιλική (sc. τέχνη), ἡ, art of ruling, Andronic. Rhod. p. 574M. ; Comp. -ώτερος Herm. ap. Stob. 1.49.45, Jul. Or. 2.54d; Sup. βασιλικώτατος καὶ ἄρχειν ἀξιώτατος X. An. 1.9.1, cf. Isoc. 2.29; βασιλικωτάτη χάρις Plu. Alex. 21. Adv. -κῶς, παρών as a king, with kingly authority, X. Cyr. 1.4.14; β. ἄρχειν Arist. Pol. 1259b1.
of or belonging to a king, οἱ β.
the king΄s friends or officers, Plb. 8.12.10; ἐγκλήματα β. charges of high-treason, Id. 25.3.1; ὀφειλήματα β. debts to the king, ib. 3; β. πρόσοδοι PPetr. 3 p. 56; γραμματεύς (cf. 11.1) Wilcken Chr. 233.2 (ii BC), etc. ; γεωργοί PTeb. 5.200 (ii BC), etc. ; ὁδὸς β. the king΄s highway, LXX Nu. 20.17, PPetr. 3 p. 65 (iii BC); μὴ εἶναι β. ἀτραπὸν ἐπὶ γεωμετρίαν no royal road, Euc. ap. Procl. in Euc. p. 68F. ; β. νόμος OGI 483.1, Ep. Jac. 2.8; αἱ β. βίβλοι the books of Kings, Ph. 1.427.
choice (cf. βασίλειος 3), μίνδαξ Amphis 27. κάρυα β.
walnuts, Dsc. 1.125; καρύαι PSI 4.428.65 (iii BC). β. κύμινον, = ἄμι, Dsc. 3.62. as Subst., βασιλικός (sc. γραμματεύς), ὁ, official in Egyptian νομοί, POxy. 1219.15 (iii AD). (sc. οἶκος) basilica, CIG 2782.25 (Aphrodisias). (sc. ὄρνις) = ἀκαλανθίς, Sch. Ar. Pax 1078. (sc. ἀστήρ) = βασιλίσκος V, Cat.Cod.Astr. 7.201.23. βασιλικὴ στοά hall divided into aisles by columns, IG 12(3).326.18 (Thera), Str. 5.3.8 (pl.); β. alone, OGI 511.15 (Aezani), Lat. basilica, Vitr. 5.1.4, 6.3.9, cf. Plu. Publ. 15, Cat. Mi. 5, App. BC 2.26. βασιλικόν (sc. ταμιεῖον), τό, treasury, εἰς τὸ β. ἀπομετρῆσαι, τελεῖν, PSI 4.344.17 (iii BC), D.S. 2.40, etc. ; ὀφείλειν PRev. Laws 5.1, al. ; royal bank, OGI 90.29 (Rosetta), PRein. 13.19, al., BGU 830.18 (i AD). (sc. δῶμα) palace, D.C. 60.4. (sc. πρόσταγμα) royal decree, LXX Es. 1.19. (sc. φάρμακον) name for various remedies, = τετραφάρμακον, Gal. 12.601; of other compounds, ibid. ; a plaster, Id. 13.184; an eyesalve, Id. 12.782 (also -κός, ὁ, a bandage, Id. 18(1).777). (sc. φυτόν) basil, Ocimum basilicum, Suid. βασιλικά, τά, communications received from kings, SIG 333.23 (Samos), 426.26 (Teos); also, interests or revenues of the crown, PRev. Laws 15.4 (iii BC), PTeb. 5.256 (ii BC), LXX 1 Ma. 10.43; prerogatives, ib. 15.8.

1) königlich, fürstlich, γένος Aesch. Prom. 871 ; Plat. Polit. 279a ; ἡ βασιλική, sc. τέχνη, die Kunst König zu sein, zu regieren als König, der τυραννική entgeggstzt, 291e u. öfter ; Xen. Mem. 4.2.11 ; οἱ βασιλικοί, Hofleute, Plut. Sol. 27.
2) würdig, König zu sein, βασιλικώτατος καὶ ἄρχειν ἀξιώτατος Xen. An. 1.9.1 ; übh. eines Königs würdig, βασιλικώτερον, -ώτατόν τι ἡγεῖσθαι Isocr. 2.29 ; Plut. Alex. 21 ; prächtig, z.B. βασιλικῶς παρεῖναι Xen. Cyr. 1.4.14. Bei Pol. 26.5 sind βασιλικὰ ἐγκλήματα, αἰτίαι Anklagen auf Hochverrat, maiestatis crimina ; – ἡ βασιλική, als subst., sc. στοά, eine Säulenhalle in Athen, = βασίλειος, Plat. Charm. 153a. In Rom öffentliche Gebäude mit Säulengängen zum Rechts- u. Handelsverkehr, Vitruv. 5.1 ; Sp. auch die seit Constantin nach diesem Muster gebaueten christlichen Kirchen ; τὸ βασιλικόν, teils Palast, D.Cass., teils aber, sc. ταμιεῖον, königlicher, kaiserlicher Schatz, Fiscus, DS. 2.40 ; DL. 7.181.
Bei den Aerzten eine Salbe.

βασιλικός, -ή, -όν (< βασιλεύς),
[in LXX for מֶלֶךְ and its cognates ;]
royal, belonging to a king: χώρα, Act 12:20; ἐσθής, Act.12:21; νόμος β., a supreme law, 'a law which governs other laws and so has a specially regal character' (Hort), or because made by a king (LAE, p. 3673), Jas.2:8; τις, one in the service of a king, a courtier, Jhn.4:46, 49 (WH, mg., βασιλίσκος).†
(AS)