εῖα, ύ [ᾰ]
   I pesant, lourd, p. opp. à κοῦφος, HDT. 4, 150 ; PLAT. Theæt. 152 a, etc. ; βαρύτερος ὁπλίτης, PLAT. hoplite pesamment armé ; τὸ βαρύτατον τοῦ στρατεύματος, XÉN. Cyr. 5, 3, 37 ; τὰ βαρέα τῶν ὅπλων, POL. 1, 76, 3, corps de troupes pesamment armées ; en parl. d’aliments, lourd, indigeste, P. ÉG. 1, 9 ; ATH. 116 e et f ; fig. lourd, pénible à supporter, intolérable (douleur, malheur, etc.) IL. 1, 97 ; 2, 111, etc. ; OD. 7, 197, etc. ; ESCHL. Pers. 1044, etc. ; SOPH. Ph. 1045 ; Tr. 1202 ; O.R. 546 ; PLAT. Crit. 43 d, etc. ; en parl. de pers. qui est à charge, insupportable, PLUT. 504 c ; ANTH. 11, 326, etc. ; p. ext. ou anal. :
      1 fort, puissant, redoutable : χεὶρ β. IL. 1, 219 ; POL. 31, 25, 4, main lourde, càd. forte, puissante ; β. γείτονες, POL. 1, 10, 6, voisins puissants ; β. ὀδμή, HDT. 6, 19 ; XÉN. STR. etc. odeur forte ou désagréable ;
      2 en parl. du son, grave, p. opp. à ὀξύς, OD. 9, 257 ; SOPH. Ph. 208 ; p. opp. à ὀξύς et à μέσος, PLAT. Crat. 399 a ; ARSTT. Rhet. 3, 1, 4, etc. ; βαρυτάτη χορδή, PLAT. la corde la plus grave ; ἡ βαρεῖα (s.-e. προσῳδία) GRAMM. ; τὸ βαρύ, DH. l’accent grave ; adv., βαρὺ ou βαρέα στενάχειν, IL. 8, 334 ; OD. 5, 420, etc. pousser des gémissements profonds (litt. graves) ; fig. en parl. de pers. grave, digne, imposant, ARSTT. Rhet. 2, 17, 4 ;
   II rendu lourd, alourdi, appesanti : β. σὺν γήρᾳ, SOPH. O.R. 17 ; ἐν γήρᾳ, SOPH. Aj. 1017 ; ὑπὸ γήρως, EL. V.H. 9, 1, alourdi par la vieillesse ; β. νόσῳ, SOPH. Tr. 235, alourdi par la maladie ; ὑπὸ τῆς μέθης, PLUT. M. 595 f, alourdi par l’ivresse ; abs. β. βάσις, SOPH. Tr. 966, marche pénible.

• Cp. βαρύτερος, POL. 1, 17, 3 ; 1, 31, 7 ; DS. Exc. Vat. p. 70 Mai ; etc. • Sup. βαρύτατος, XÉN. Cyr. 5, 3, 37 ; POL. 6, 14, 3.

Étym. R. indo-europ. *g^wrh₂-u-, lourd ; cf. lat. gravis, brūtus, sscr. gurú-.

εῖα, ύ, poet. gen. pl. fem. βαρεῶν dub. in A. Eu. 932 (anap.); Comp. βαρύτερος, Sup. βαρύτατος : — heavy in weight, β. ἀείρεσθαι, opp. κοῦφος, Hdt. 4.150, cf. Pl. Tht. 152d, Arist. Cael. 310b25, etc. ; in Hom. mostly with collat. notion of strength and force, χεῖρα βαρεῖαν Il. 1.219, cf. 89; ἀκμᾷ βαρύς Pi. I. 4 (3).51; β. τὸ σῶμα App. Mac. 14; of athletes, Philostr. Gym. 31; ὀφρύς bushy, ib. 48; but also, heavy with age, infirmity or suffering, νόσῳ S. Tr. 235; σὺν γήρᾳ Id. OT 17; ἐν γήρᾳ Id. Aj. 1017; ὑπὸ γήρως Ael. VH 9.1; ὑπὸ τῆς μέθης Plu. 2.596a; pregnant, PGoodsp. Cair. 15.15 (iv AD); β. βάσις heavy, slow, S. Tr. 966; τυπάδι βαρείᾳ Id. Fr. 844. Adv. κοῦφον βαρέως Pl. Tht. 189d.
heavy to bear, grievous, ἄτη, ἔρις, κακότης, Il. 2.111, 20.55, 10.72; Κλῶθες Od. 7.197; κῆρες Il. 21.548; β. κὴρ τὸ μὴ πιθέσθαι A. Ag. 206 (lyr.); βαρὺ or βαρέα στενάχειν sob heavily, Od. 8.95, 534, Il. 8.334, etc. ; in Trag. and Prose, burdensome, grievous, oppressive, β. ξυμφορά, τύχαι, καταλλαγαί, etc., A. Pers. 1044 (lyr.), Th. 332 (lyr.), 767 (lyr.), etc. ; ἡδονή S. OC 1204; ἀγγελία β. ἢν ἐν τοῖς βαρύτατ’ ἂν ἐνέγκαιμι Pl. Cri. 43c; πόλεμος D. 18.241; βαρὺ κοὐχὶ δίκαιον Id. 21.66; νόσος causing disgust, S. Ph. 1330; αὐδά, ἠχώ, ib. 208 (lyr.), E. Hipp. 791; unwholesome, χωρίον X. Mem. 3.6.12; πλησμονή Id. Cyn. 7.4; indigestible, Ath. 3.115e; β. νότος Paus. 10.17.11. Adv. -έως, φέρειν τι take a thing ill, suffer it impatiently, Hdt. 5.19; β. φέρειν ἐπί τινι Plb. 15.1.1 (but β. φέρειν bear with dignity, D.S. 26.3); β. ἔχειν, c. part, Arist. Rh. Al. 1424b5; πρός τι Id. Pol. 1311b9; τοῖς λογίοις Arg. E. Heracl. ; Comp. βαρυτέρως τινὶ ἐναντιωθῆναι LXX 3 Ma. 3.1; βαρέως ἀκούειν hear with disgust, X. An. 2.1.9.
violent, ὀργή S. Ph. 368; μῆνις Id. OC 1328; ἀπέχθειαι Pl. Ap. 23a (Sup.); θυμός Theoc. 1.96.
weighty, grave, ἐπιστολαί 2 Ep. Cor. 10.10; αἰτιώματα Act. Ap. 25.7; τὰ βαρύτερα τοῦ νόμου Ev. Matt. 23.23; ample, βαρυτάτην εὐδαιμονίαν τοῖς ἀρχομένοις παρέξειν Hdn. 2.14.3. of persons, severe, stern, β. ἐπιτιμητής A. Pr. 77; εὔθυνος Id. Pers. 828, cf. S. OT 546; Κύπρι βαρεῖα Theoc. 1.100; wearisome, troublesome, E. Supp. 894, Pl. Tht. 210c, etc. ; ξύνοικος A. Supp. 415, S. Fr. 753; γείτονες Plb. 1.10.6.
overbearing, σεμνότεροι ἢ βαρύτεροι Arist. Rh. 1391a27 (but σεμνὸς καὶ β. Str. 14.1.42); ὑπερήφανοι καὶ β. Plu. 2.279c; important, powerful, πόλις Plb. 1.17.5, etc. of soldiers, heavy-armed, X. Cyr. 5.3.37 (s.v.l.); of the ὁ πλίτης Pl. Lg. 833b (Comp.); τὰ β. τῶν ὅπλων Plb. 1.76.3.
difficult, ὅρκος γὰρ οὐδεὶς ἀνδρὶ φηλήτῃ β. S. Fr. 933. of impressions on the senses, of sound, strong, deep, bass, opp. to ὀξύς, Od. 9.257, S. Ph. 208, Pl. Prt. 332c, Arist. EN 1125a14, etc. ; βαρὺ ἀμβόασον A. Pers. 572 (lyr.); φθέγγονται βαρύτατον ἀνθρώπων Hp. Aër. 15; βαρύτατα ὑπακούειν, of diseases, Id. Prorrh. 2.39; πενθεῖν Ael. VH 12.1; esp. of musical pitch, low, opp. ὀξύς, βαρυτάτη χορδή Pl. Phdr. 268e; ἆχος, φωνά, Archyt. I, cf. Arist. EE 1235a28, Aristox. Harm. p. 3 M. ; of accent, grave, ἀντὶ ὀξείας τῆς μέσης συλλαβῆς βαρεῖαν ἐφθεγξάμεθα Pl. Cra. 399b; ὀξείᾳ καὶ βαρείᾳ καὶ μέσῃ φωνῇ Arist. Rh. 1403b30, etc. ; hence ἡ βαρεῖα (sc. προσῳδία) accentus gravis, D.T. 630.1, etc. ; β. τάσις D.H. Comp. 11, A.D. Synt. 307.13; β. τόνος D.T. 674.13, cf. A.D. Pron. 36.5; β. συλλαβή unaccented, Id. Synt. 100.8, al. Adv. βαρέως with the accent thrown back, Id. Pron. 51.1, Ath. 2.53b; Comp. -ύτερον, opp. ὀξύτερον (< ου) opp. οὗ), Arist. SE 178a3 (but, on a lower note, αὐλεῖν Id. GA 788a22). of smell, strong, offensive, Hdt. 6.119. Adv. βαρέως slowly, ἐπισπᾶσθαι Hero Aut. 26.6. (guṛr-u- from guṝ-u-, Skt. gurús ΄heavy΄, Lat. gravis (from fem. gurəwī-), Goth. kaúrus ΄heavy΄.)

εῖα, ύ,
1) schwer von Gewicht, lastend, καὶ γεώδης Plat. Phaed. 81a. Ggstz κοῦφος Phil. 14d u. öfter ; von Schwerbewaffneten, βαρύτερος ὁπλίτης Legg. VIII.833b ; τὸ βαρύτατον τοῦ στρατεύματος Xen. Cyr. 5.3.37, die θωρακοφόροι ; τὰ βαρέα τῶν ὅπλων, = ὁπλῖται, Pol. 1.76 u. öfter ; βαρεῖα δύναμις Plut. Marc. 6 ; τὰ ἐν βαρέσιν ὅπλοις DS. 19.19. Aber ἀνὴρ βαρύς Nic. Al. 401 ein starker Mann ; s. nachher χεῖρες.
2) vom Tone u. von der Stimme, stark, heftig, tief, φθόγγον Od. 9.257 ; oft bei Plat. u. Folgenden ; Gegensatz ὀξύς Symp. 187b ; Phil. 26b ; βαρυτάτη χορδή, die tiefste Saite, Phaedr. 268d. Vgl. βαρὺ βρύχημα λέοντος Archi. 27 (APP 94); αὐλὸς ἐνυαλίου Tymn. 1 (VI.151); βαρὺ μυκᾶν u. βαρὺς ἀκοῆς ψόφος, von den Pauken, Diosc. 11 (VI.220). Bei den Gramm. βαρεῖα, sc. προσῳδία, akzentus gravis ; so schon Plat. συλλαβή Crat. 399b.
3) schwer von etwas belastet, σὺν γήρᾳ Soph. O.R. 637 ; ἐν γήρᾳ Aj. 996 ; ὑπὸ γήρως Ael. V.H. 9.1 ; vgl. Theocr. 24.100 ; νόσῳ Soph. Tr. 234 ; βάσις 962 ; so bes. Sp., ὑπὸ μέθης Plut.; ἐκ τοῖν σκελοῖν Luc. Tim. 26. Von Speisen, schwer zu verdauen, Ath. III.116e ; vgl. Xen. Cyn. 7.4. Uebertr.
4) wie χεὶρ βαρεῖα, Il. 1.219, zunächst die starke, kräftige Hand ist, so οὔ τις σοὶ βαρείας χεῖρας ἐποίσει 1.89, schwer, feindselig ; so oft im üblen Sinne, lästig, beschwerlich, ἄτη 2.111 ; ἔρις 20.55 ; κακότης 10.71 ; ὀδύναι 5.417 ; θανάτοιο βαρείας κῆρας Il. 21.548 ; κλῶθες, Parzen, Od. 7.197 ; vgl. βαρὺ στενάχειν Od. 8.95, βαρέα στενάχειν 10.76. So Pind. πένθος Ol. 2.75 ; δουλία P. 1.75 ; νεῖκος N. 6.52 ; νόσος P. 5.63 ; Soph. Phil. 1314 ; Tragg. τύχαι, Aesch. Spt. 314 ; συμφορά Pers. 1001 ; Soph. Tr. 743 ; χολὴ δαίμονος Aesch. Ag. 1660 ; Ζηνὸς κότος 342 ; μῆνις Soph. O.C. 1330 ; ὀργή Phil. 368 ; θυμός Theocr. 1.96 ; φάτις Soph. Phil. 1034 u. sonst ; sp.D., z.B. ἡλίου θάλπος Diosc. 12 (VI.290); νόημα Damaget. 5 (VII.9). Prosa, ὀδμή Her. 6.119 ; ζημία, ἔχθραι Plat. Legg. XI.926d, 935a ; βαρὺς εἶναι τοῖς συνοῦσι, beschwerlich, Theaet. 210c ; Folgde : βαρὺ τὸ χωρίον Xen. Mem. 3.6.12 ; πόλεμος Dem. 18.241 ; πρόσταγμα Pol. 1.31. Dah.
• Adv. βαρέως φέρειν, moleste ferre, συμφοράς Plat. Menex. 248c ; βαρύτατα φέρειν Crit. 43c, sich gekränkt fühlen ; Sp.; βαρέως ἀκούειν, ungern hören, Xen. An. 2.1.9 ; βαρέως ἔχω πρός τι, etwas ist mir unangenehm, Arist. Pol. 5.8.11. Seltener
5) bes. Sp., viel vermögend, einflußreich, mächtig, βαρεῖς καὶ φοβεροὶ γείτονες Pol. 1.10 ; δύναμις πολυτελὴς καὶ β. 2.23 ; χείρ, πόλις u. ä., DS

βαρύς, -εῖα, ύ,
[in LXX chiefly for כָּבֵד ;]
heavy: Mat.23:4. Metaph., burdensome: ἐντολή, 1Jn.5:3; severe (perh. impressive): ἐπιστολή, 2Co.10:10; weighty: τὰ βαρύτερα τ. νόμου, Mat.23:23; αἰτιώματα, Act.25:7; violent, cruel (EV, grievous): λύκος, Act.20:29.†
(AS)