'αὐτό·ματος, η, ον [ᾰ]
      1 qui se meut de soi-même : πύλαι αὐτόμαται, IL. 5, 749, portes (de l’Olympe) qui s’ouvrent d’elles-mêmes : αὐτόματοι τρίποδες, IL. 18, 376, trépieds (d’Héphæstos) qui s’agitent d’eux-mêmes ; τὸ αὐτόματον, HÉRON Aut. 263, etc. automate ;
      2 p. suite, qui va, vient ou agit de son propre mouvement, IL. 2, 408 ; HÉS. O. 103 ; THC. 6, 91 ; etc. ; en parl. d’un fleuve, HDT. 2, 14 ; de plantes qui poussent d’elles-mêmes sans culture, HDT. 2, 94 ; 3, 100 ; 8, 138, etc. ; en gén. en parl. d’événements qui se produisent d’eux-mêmes, θάνατος αὐτ. DÉM. 296, 18, mort naturelle : αἰτία αὐτομάτη, PLAT. Soph. 265 c, cause spontanée ou naturelle ; subst. τὸ αὐτόματον, att. ταὐτόματον, LYS. 105, 27 ; ARSTT. Phys. 2, 4, 1, le hasard ; p. opp. à τέχνη, ARSTT. Metaph. 11, 3, 2 ; ἀπὸ τοῦ αὐτομάτου, att. ἀπὸ ταὐτομάτου, THC. 2, 77, 6, 36 ; ἀπ' αὐτομάτου, XÉN. Mem. 4, 2, 4 ; etc. ; ἐκ τοῦ αὐτομάτου, par crase ἐκ ταὐτομάτου, POL. 9, 9, 3 ; PLUT. M. 420 b, etc. ; ἐξ αὐτομάτου, RHÉT. 1, 583, 16 W. par l’effet du hasard, au hasard.

➳ Fém. αὐτόματος, HÉS. O. 103 ; ARSTT. G.A. 3, 11, 14 ; H.A. 10, 6, 43.

Étym. αὐτός, R. indo-europ. *mn-to-, pensée ; cf. μέμονα, μέμαμεν, μένος, lat. commentus.

'

η, ον, Hom. and Att. ; ος, ον Hes. Op. 103, Arist. GA 762a9, Philetaer. 1 D., Hp. Ep. 19 in Hermes 53.65. of persons, acting of one΄s own will, of oneself, αὐ. δέ οἱ ἦλθε Il. 2.408; αὐ. φοιτῶσι Νοῦσοι Hes. Op. 103; αὐ. ἥκω Ar. Pl. 1190, cf. Th. 6.91, D.S. 2.25, etc. of inanimate things, self-acting, spontaneous, of the gates of Olympus, αὐτόμαται δὲ πύλαι μύκον οὐρανοῦ Il. 5.749; of the tripods of Hephaistos, which ran of themselves, ὄφρα οἱ αὐτόματοι… δυσαίατ’ ἀγῶνα 18.376, cf. Pl.Com. 188; ὅπλα… αὐ. φανῆναι ἔξω προκείμενα τοῦ νηοῦ Hdt. 8.37; τὰ αὐ.
marionettes, Arist. GA 734b10, Hero Aut. passim; generally, spontaneous, βίος Pl. Plt. 271e; ἔπαινος Epicur. Sent.Vat. 64. of natural agencies, ὁ ποταμὸς αὐ. ἐπελθών of itself, Hdt. 2.14; of plants, growing of themselves, αὐ. ἐκ τῆς γῆς γίνεται Id. 3.100; αὐ. φύεσθαι Id. 2.94, Thphr. Fr. 171.11; κύτισος αὐ. ἔρχεται Cratin. 98.8; metaph, αὐτόματα πάντ’ ἀγαθὰ… πορίζεται Ar. Ach. 976, cf. Cratin. 160; of philosophers, αὐ. ἀναφύονται Pl. Tht. 180c. of events, happening of themselves, without external agency, αὐ. δεσμὰ διελύθη E. Ba. 447; αὐ. θάνατος natural death, D. 18.205; κόποι αὐ.
not to be accounted for externally, Hp. Aph. 2.5; ἀπό τινος αἰτίας αὐτομάτης Pl. Sph. 265c; without visible cause, accidental, opp. ἀπὸ πείρης, Hdt. 7.9. γʹ. αὐτόματον, τό, accident, τὸ αὐ. αἰτιᾶσθαι Lys. 6.25; σε ταὐ. ἀποσέσωκε Men. Epit. 568; διὰ τὸ αὐ. Arist. Ph. 195b33; τὸ αὐ. ἀγαπῶντες Id. Ath. 8.5; τῷ αὐ., opp. τέχνῃ, Id. Metaph. 1070a7; most freq. in the form ἀπὸ τοῦ αὐτομάτου or ἀπὸ ταὐτομάτου, ἀποθανέειν ἀπὸ τοῦ αὐ. Hdt. 2.66, cf. Th. 2.77, Pl. Ap. 38c, al., Arist. Po. 1452a5, al., Men. Pk. 31; ἐκ τοῦ αὐ. X. An. 1.3.13; τὸ Αὐ. personified, Ath.Mitt. 35.458 (Pergam.); ταὐτόματόν ἐστιν ὡς ἔοικέ που θεός Men. 291. Adv. -τως, = ἀπὸ ταὐτομάτου, v.l. in Hdt. 2.180, Hp. Fract. 43, Arist. PA 640a27, al., Theoc. 21.27; of itself, κοχλίας αὐ. βαδίζων Plb. 12.13.11; — also αὐτοματεί or αὐτοματί.

(μέμαα), fem. αὐτομάτη Xen. Oec. 20.10 ; DS. 2.25 u. bei Dichtern,
1) aus eigenem Antrieb, freiwillig, ungeheißen, bes. bei den Verbis der Bewegung, ἦλθε Il. 2.408 ; Ar. Plut. 1190 ; von selbst, πρὸς ὑμᾶς τὰ μὲν ληφθέντα, τὰ δὲ αὐτόματα ἥξει Thuc. 6.91 ; αὐτόματα δεσμὰ διελύθη Eur. Bacch. 447 ; βόες Ap.Rh. 1.686, ohne Treiber. So von den sich selbst bewegenden Dreifüßen des Hephästos, Il. 18.376 ; τὰ αὐτόματα, sich selbst bewegende Maschinen, Automaten ; vgl. αὐτ. κοχλίας, Pol. 12.13.
2) von Pflanzen, von selbst wachsend, τὰ ἐν Ἕλλησι αὐτόματα ἄγρια φύεται Her. 2.94 ; 8.138 ; Plat. Theaet. 180c ; von der Erde, αὐτομάτη καρπὸν φέρει, ἀναδίδωσι, Hes. O. 118 ; Plat. Polit. 272a.
3) Es tritt der Begriff des Freiwilligen ganz zurück, u. wird nur das Zufällige bezeichnet, nach Arist. phys. 2.6 von τύχη (namentlich ἀπὸ τοῦ αὐτομάτου u. ἀπὸ τῆς τύχης) so unterschieden, daß es von willenlosen Dingen, bei denen keine Selbstbestimmung möglich ist, wie von Kindern, Tieren, auch ὁ τρίπους ἀπὸ τ. αὐτ. ἔπεσε gesagt wird ; γίγνεσθαι Dem. 1.7 ; περιτυγχάνειν τινί Plat. Prot. 320a ; τὸ αὐτόματον od. ταὐτόματον, der Zufall, Lys. 6.25 u. öfter ; ἀπὸ τοῦ αὐτομάτου Thuc. 2.77 ; von selbst, ἥκει αὐτόματα πάντα τἀγαθά Diphil. Ath. IX.370e ; auch αὐτόματα θεὸς ἀνίει τἀγαθά Cratin. Stob. ecl.eth. 103.11 ; cf. Diog. 3.15 ; zufällig, Ggstz διδακτὸν καὶ ἐξ ἐπιμελείας Plat. Prot. 323c ; vgl. Xen. Mem. 4.2.4 ; ἐκ ταὐτομάτου Pol. 10.2 ; θάνατος αὐτόματος, natürlicher Tod, ohne andere Veranlassung, Lyc. 2.29 u. sonst.
• Adv. αὐτομάτως, von selbst ; ungegründet, Theocr. 21.26 ; zufällig ; αὐτομάτην DS. 2.25. S. auch αὐτοματεί.

αὐτόματος -ον, and -η, -ον
(etym. doubtful; see Boisacq, Prellwitz, see word), [in LXX, Lev.25:5, 11, 4Ki.19:29 (סָפִיחַ), Jos.6:5, Job.24:24, Wis.17:6 * ;]
__1. of persons, acting of one's own will.
__2. Of inanimate things and natural agencies, of itself, of its own accord: γῆ Mrk.4:28 (MM, see word); πύλη, Act.12:10.†
(AS)