α, ον :
      1 qui est la cause ou l’auteur de, responsable de : τινος, HDT. 1, 1, de qqe ch. ; τινός τινι, LYS. 135, 10 ; ISOCR. 179 c, de qqe ch. pour qqn ; avec un inf. sans article : αἴτ. θανεῖν, SOPH. Ant. 1173, qui est cause que qqn est mort ; avec une prop. inf. ANT. 132, 14 ; τὸ αἴτιον, PLAT. Crat. 413 a ; DÉM. 103, 17, la cause ; τοῦτο αἴτιον ὅτι, PLAT. Phæd. 110 e, cela est cause que ;
      2 coupable, accusé, IL. 1, 153, etc. ; HDT. 7, 214 ; THC. 4, 70 ; τινος, HDT. 1, 45, 76 ; etc. ; ESCHL. Ch. 117 ; SOPH. Ph. 590, etc. coupable ou accusé de qqe ch. ; τοῦ πατρὸς αἴτιοι, ESCHL. Ch. 273, coupables au sujet de leur père, responsables du meurtre de leur père ; ὁ αἴτ. ESCHL. Ch. 68, etc. l’accusé.

• Cp. -ώτερος, THC. 4, 20 ; XÉN. Mem. 1, 6, 8, etc. • Sup. -ώτατος, HDT. 6, 50 ; THC. 1, 74, etc.

➳ Fém. -ιος, AR. Pl. 547.

Étym. cf. αἴνυμαι.

α, ον, more rarely ος, ον Ar. Pl. 547; (v. αἰτία): — culpable, responsible, ἐπεὶ οὔ τί μοι αἴτιοί εἰσιν Il. 1.153, cf. B. 10.34, Hdt. 7.214; Comp. αἰτιώτερος Th. 4.20; Sup., τοὺς αἰτιωτάτους the most guilty, Hdt. 6.50; αἰ. τινος Id. 3.52. Subst., αἴτιος, ὁ, the accused, the culprit, A. Ch. 70, etc. ; οἱ αἴ. τοῦ πατρός they who have sinned against my father, ib. 273; — c. gen. rei, οἱ αἴ. τοῦ φόνου ib. 117, cf. S. Ph. 590, Hdt. 4.200.
responsible for, c. gen. rei, Hdt. 1.1, etc. ; αἴτιός τινός τινι being the cause of a thing to a person, Lys. 13.57, cf. D. 23.54, Isoc. 8.100; c. inf., αἴ. τὸν ἠέρα ξηρὸν εἶναι Hdt. 2.26; τοῦ μὴ φαλακροῦσθαι Id. 3.12, etc. ; αἴ. θανεῖν S. Ant. 1173; αἰ. πεμφθῆναι ἄγγελον Antipho 5.23, cf. Lys. 13.82; αἴτιος τὸ σὲ ἀποκρίνασθαι Pl. La. 190e; Comp., τοῦ… ἐλευθέραν εἶναι… αἰτιώτερον D. 24.5, cf. 51.21; Sup. αἰτιώτατος, ἐν τῷ στενῷ ναυμαχῆσαι mainly instrumental in causing the sea-fight, Th. 1.74; αἰ. τοῦ μὴ ἀποθανεῖν D. 20.42; αἰτιώτατόν τι καὶ τελέως δραστικόν Phld. D. 1.23. αἴτιον, τό, cause, Hp. VM 6 (pl.), 21, Hdt. 7.125, E. IA 939, Th. 4.26, etc. ; τί ποτ’ οὖν ἐστι τὸ αἴτιον τό… μηδένα εἰπεῖν ; D. 8.56; freq. in Philos., τὸ δ’ αἴ. τούτου εἶναι ὅτι… Pl. Phd. 110e, etc.

2 End. Ar. Plut. 547 ; wer Ursache von etwas ist, Schuld an etwas hat, bei Hom. oft im bösen Sinne ; Od. 1.348 τί τ' ἄρα φθονέεις ἐρίηρον ἀοιδὸν τέρπειν ὅππῃ οἱ νόος ὄρνυται ; οὔ νύ τ' ἀοιδοὶ αἴτιοι, ἀλλά ποθι Ζεὺς αἴτιος, ὅς τε δίδωσιν ἀνδράσιν ἀλφηστῇσιν, ὅπως ἐθέλῃσιν, ἑκάστῳ ; – mit gen. 22.48 κεῖται ὃς αἴτιος ἔπλετο πάντων ; – mit dat. der Person 2.87 σοὶ δ' οὔ τι μνηστῆρες Ἀχαιῶν αἴτιοί εἰσιν, vgl. 8.311, Il. 1.153, 3.164 ; ἄλλος δ' οὔ τις μοι τόσον αἴτιος Οὐρανιώνων, ἀλλὰ φίλη μήτηρ Il. 21.275 ; οὐ μέν τοι ἐγὼ τόσον αἴτιός εἰμι ὅσσον οἱ ἄλλοι πάντες 370 ; – τίνος οὐ σύ μοι τῶνδε αἴτιος Her. 1.45, 76 ; Xen. An. 6.6.15 ; τοῦ πατρὸς αἴτιοι, die Mörder des Vaters, Aesch. Ch. 271. Ganz allgemein auch im guten Sinne Pind. P. 5.25 θεὸν παντὶ αἴτιον ὑπερτιθέμεν, Gott als den Urheber von Allem ansehen ; πάντων αἴτιος καὶ τῶν κακῶν καὶ τῶν ἀγαθῶν. Ar. Plut. 182 ; τοῦτο τὸ ἀγαθὸν αἴτιον ἐλευθερίας Plat. Gorg. 452d. Häufig bei Plat. dat. der Person : τούτου ὑμῖν αἴτιός ἐστι Γοργίας Plat. Men. 70b ; Soph. οὐ σύ μοι τούτων αἰτία El. 295 ; vgl. Ar. Ach. 616. Mit folgendem ὅτι Plat. Gorg. 520b u. öfter ; mit dem bloßen inf. Soph. Ant. 1173 οἱ ζῶντες αἴτιοι θανεῖν ; vgl. Her. 2.20, 26 ; Xen. 7.5.17 ; häufiger τοῦ mit inf., Her. 3.12 u. Attiker ; ὁ αἴτιος, der Schuldige, Aesch. Ch. 66. Kompar. οἴει τι ἄλλο αἰτιώτερον εἶναι, meinst du, daß etwas mehr der Grund sei, Xen. Mem. 1.6.8 ; αἰτιώτατος ἐγένετο, er war die Hauptveranlassung, Thuc. 1.74 ; Lys. 12.65.

αἴτιος, -α, ὁ
(< αἰτία), [in LXX: 1Ki.22:22 (סבב) Dan LXX Bel 41, TH ib. 42, Su 53, 2Ma.4:47 13:4, 4Ma.1:11 * ;]
__1. causative of, responsible for; as subst., ὁ αἰ., the cause, author: Heb.5:9; τὸ αἰ., the cause, Act.19:40.
__2. blameworthy, culpable; as subst., ὁ αἰ., the culprit, the accused (Lat. reus); τὸ αἰ. (= αἰτία, 3), the crime, Luk.23:4,14,22.
† (AS)