GRC

αἰτία

download
JSON

Bailly

'ας (ἡ) :
   I
cause, motif, PD. N. 7, 11, etc. ; ATT. (THC. 7, 86 ; PLAT. Tim. 68 e, etc.) ; κοινοῦ τινος ἀγαθοῦ αἰτίᾳ, THC. 4, 87, en vue d’un bien public ; αἰτία ἀνθ' ὅτου, EUR. I.T. 926, la raison pourquoi, càd. pour laquelle, etc. ; avec le gén. de la pers. qui est cause de qqe ch. : αἰτία θεοῦ, ESCHL. Sept. 4, un dieu en est cause ;
   II imputation :
      1 en mauv. part, accusation, grief, blâme : αἰτίαν ἔχειν τινός, HDT. 5, 73 ; ESCHL. Eum. 579 ; EUR. El. 213, etc. être accusé de qqe ch. ; αἰτίη ἔχει με, HDT. 5, 70, je suis accusé de ; αἰτίαν ἔχειν ὑπό τινος, ESCHL. Eum. 99 ; THC. 6, 46 ; PLAT. Rsp. 565 b, ou simpl. αἰτίαν ἔχειν πρός τινος, SOPH. Ant. 1312, être accusé par qqn ; αἰτίαν ἔχειν avec l’inf. AR. Vesp. 506 ; avec ὅτι ou ὡς et l’ind. PLAT. Ap. 38 c ; avec ὡς et un part. PLAT. Phædr. 249 e, être accusé de, etc. ; ἐν αἰτίᾳ εἶναί ou γίγνεσθαί τινος, XÉN. Cyr. 5, 3, 18 ; αἰτίαν ὑπέχειν, XÉN. Cyr. 6, 3, 16 ; Lac. 9, 5 ; ou ὑπομένειν, ESCHN. 73, 24, ou φέρεσθαι, THC. 2, 60 ; εἰς αἰτίαν ἐμπίπτειν, PLAT. Theæt. 150 a ; αἰτίαις περιπίπτειν, LYS. 108, 21, ou ἐνέχεσθαι, PLAT. Crit. 52 a, être accusé de, tomber sous le coup d’une accusation, être impliqué dans une accusation ; αἰτίαν λαμϐάνειν ἀπό τινος, THC. 2, 18, encourir une accusation, un reproche au sujet de qqe ch. ; ἐν αἰτίᾳ τιθέναι, HDT. 8, 99, ou ἔχειν τινά, HDT. 5, 106 ; THC. 1, 35 ; αἰτίαν νέμειν, SOPH. Aj. 28 ; ἐπάγειν, DÉM. 320, 9, ou ἐπιφέρειν τινί, HDT. 1, 26 ; THC. 5, 75, ou εἴς τινα βάλλειν, EUR. Tr. 305 ; ἐν αἰτίᾳ βάλλειν τινά, SOPH. O.R. 655, accuser qqn, le mettre en accusation, lui intenter une accusation ; ἀπολύειν τινὰ τῆς αἰτίας, ESCHN. 3, 254 Baiter-Sauppe, ou ἀπολύσασθαι, LYS. 13, 75 Baiter-Sauppe ; ἀφιέναι τινὰ τῆς αἰτίας, LYS. 7, 8 Baiter-Sauppe, décharger qqn d’une accusation ; ἐκτὸς αἰτίας κυρεῖς, ESCHL. Pr. 330, tu es à l’abri du reproche ;
      2 en b. part, ce qu’on impute à qqn, l’opinion qu’on a de qqn : αἰτίαν ἔχουσι βελτίους γεγονέναι, PLAT. Gorg. 503 b, ils ont la réputation d’être devenus meilleurs ; ὧν πέρι αἰτίαν ἔχεις διαφέρειν, PLAT. Theæt. 169 a, sur tout cela tu as la réputation d’exceller ;
      3 p. suite, catégorie, classe où l’on place qqe ch. DÉM. 645, 7.

Ion. -ίη, HDT. ll. cc.

Étym. αἴτιος.

'
Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »

LSJ

ἡ, responsibility, mostly in bad sense, guilt, blame, or the imputation thereof, i.e.
accusation, first in Pi. O. 1.35 and Hdt., v. infr. (Hom. uses αἴτιος); — Phrases; αἰτίαν ἔχειν bear responsibility for, τινός A. Eu. 579, S. Ant. 1312; but usu.
to be accused, τινός of a crime, φόνου Hdt. 5.70; c. inf., Ar. V. 506; foll. by ὡς…, Pl. Ap. 38c; by ὡς c. part., Id. Phdr. 249d; ὑπό τινος by some one, A. Eu. 99, Pl. R. 565b; reversely, αἰτία ἔχει τινά Hdt. 5.70, 71; αἰ. φεύγειν τινός S. Ph. 1404; ἐν αἰτίᾳ εἶναι or γίγνεσθαι, Hp. Art. 67, X. Mem. 2.8.6; αἰτίαν ὑπέχειν lie under a charge, Pl. Ap. 33b, X. Cyr. 6.3.16; ὑπομεῖναι Aeschin. 3.139; φέρεσθαι Th. 2.60; λαβεῖν ἀπό τινος ib. 18; αἰτίαις ἐνέχεσθαι Pl. Cri. 52a; αἰτίαις περιπίπτειν Lys. 7.1; εἰς αἰτίαν ἐμπίπτειν Pl. Tht. 150a; αἰτίας τυγχάνειν D. Ep. 2.2; ἐκτὸς αἰτίας κυρεῖν A. Pr. 332; ἐν αἰτίῃ ἔχειν hold one guilty, Hdt. 5.106; δι’ αἰτίας ἔχειν Th. 2.60, etc. ; ἐν αἰτίᾳ βάλλειν S. OT 656; τὴν αἰτίαν ἐπιφέρειν τινί impute the fault to one, Hdt. 1.26; αἰτίαν νέμειν τινί S. Aj. 28; ἐπάγειν D. 18.283; προσβάλλειν τινί Antipho 3.2.4; ἀνατιθέναι, προστιθέναι, Hp. VM 21, Ar. Pax 640, etc. ; ἀπολύειν τινὰ τῆς αἰτίης to acquit of guilt, Hdt. 9.88, etc. in forensic oratory, invective without proof (opp. ἔλεγχος), D. 22.23, cf. 18.15. in good sense, εἰ… εὖ πράξαιμεν, αἰτία θεοῦ the credit is his, A. Th. 4; δι’ ὅντινα αἰτίαν ἔχουσιν Ἀθηναῖοι βελτίους γεγονέναι are reputed to have become better, Pl. Grg. 503b, cf. Alc. 1 119a, Arist. Metaph. 984b19; ὧν… πέρι αἰτίαν ἔχεις διαφέρειν in which you are reputed to excel, Pl. Tht. 169a; οἳ… ἔχουσι ταύτην τὴν αἰ. who have this reputation, Id. R. 435e, cf. And. 2.12; αἰτίαν λαμβάνειν Pl. Lg. 624a.
expostulation, μὴ ἐπ’ ἔχθρᾳ τὸ πλέον ἢ αἰτίᾳ Th. 1.69.
cause, δι’ ἣν αἰτίην ἐπολέμησαν Hdt. Prooem., cf. Democr. 83, Pl. Ti. 68e, Phd. 97a sq., etc. ; on the four causes of Arist. v. Ph. 194b16, Metaph. 983a26; — αἰ. τοῦ γενέσθαι or γεγονέναι Pl. Phd. 97a; τοῦ μεγίστου ἀγαθοῦ τῇ πόλει αἰτία ἡ κοινωνία Id. R. 464b; — dat. αἰτίᾳ for the sake of, κοινοῦ τινος ἀγαθοῦ Th. 4.87, cf. D.H. 8.29; — αἴτιον (cf. αἴτιος ΙΙ. 2) is used like αἰτία in the sense of cause, not in that of accusation. occasion, motive, αἰτίαν ῥοαῖσι Μοισᾶν ἐνέβαλε gave them a the me for song, Pi. N. 7.11; αἰτίαν παρέχειν Luc. Tyr. 13.
head, category under which a thing comes, D. 23.75.
case in dispute, ἡ αἰ. τοῦ ἀνθρώπου μετὰ τῆς γυναικός Ev. Matt. 10.10.
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)

Pape

ἡ,
1) Grund, Ursache, Veranlassung, Stoff zum Gedicht, Pind. N. 7.11 ; vgl. O. 1.35 ; τίν' αἰτίαν ἔχων, aus welchem Grunde, Eur. Hec. 1179 ; neben λογισμός Plat. Tim. 33a, u. öfter ; ἑκάστῳ ἀποδοῦναι αἰτίαν, für jegliches einen Grund anführen, Phaed. 98b ; mit folgd. διότι, Legg. VIII.831b (vgl. Thuc. 1.23); ἡ περὶ τῶν ὄντων αἰτία Phaed. 97d. Bes. bei den Philosophen, αἰτίαι πρῶται, αἱ αἰτίαι ἐξ ἀνάγκης, die nach festen Gesetzen wirkenden Naturkräfte, Arist. Metaph. 1.3.4. neben πρόφασις Dem. 11.1 ; αἰτίᾳ τοιαύτῃ ἐτεθνήκει Thuc. 7.86 ; κοινοῦ ἀγαθοῦ αἰτίᾳ, wegen des öffentlichen Besten, 4.87 ; Plut. – Häufiger
2) Beschuldigung, Vorwurf ; ἐκτὸς αἰτίας εἶναι, außer Schuld sein, Aesch. Prom. 330 ; καθαρὸς τῆς αἰτίας, frei von Schuld, Plut.; αἰτίαν ἔχειν, angellagt sein, Her. 5.70, 73 ; Soph. Ant. 1296 ; αἰτίαν ἔχει πονηρὸς εἶναι Phryn. com. Prisc. 18.26 ; häufig in Prosa, auch ὑπό τινος Thuc. 6.46 ; Aesch. Eum. 99 ; Plat. Lach. 186b ; ὑπέχειν Xen. Cyr. 6.3.16 ; bei Aesch. Eum. 549 Schuld haben woran, im guten Sinne ; auch übh. = κατηγορεῖσθαι, dici ; ἐτύγχανε δὲ αἰτίαν ἔχουσα λιθιᾶν, man sagte, daß sie, Ath. XIII.584c ; ὥσπερ αἱ παροψίδες τὴν αἰτίαν ἔχουσ' ἀπὸ τῶν ἡδυσμάτων, benannt, beurteilt werden nach, Pherecr. Ath. IX.368a ; αἰτία ἔχει αὐτόν Her. 5.70, 71 ; αἰτίαν φεύγειν, sich einer Beschuldigung entziehen, Aesch. Suppl. 226 ; Soph. Phil. 1390 ; Eur. Hipp. 961 ; αἰτίαν νέμειν τινί, die Schuld Jemand zuschreiben, Soph. Aj. 28 ; ἐν αἰτίᾳ βάλλειν O.R. 657 ; ohne ἐν, Trach. 936 ; εἴς τινα βάλλειν Eur. Troad. 305 ; προστιθέναι τινί Ion 1525 ; εἰς αὑτὸν φέρειν, auf sich nehmen, El. 1266 ; ἀναδέχεσθαι Plat. Hipp. min. 365d ; περιάπτει τῇ τύχῃ τὴν αἰτίαν, Meineke Comp. Man. et Phil. p. 357 ; ἐν αἰτίᾳ τιθέναι τινά, Jemand beschuldigen, Her. 8.99 ; ἐν αἰτίᾳ ἔχειν τινά 5.106 ; Thuc. 1.35 ; mit folgendem ὡς, 2.59 ; ἐν αἰτίᾳ εἶναι Xen. Cyr. 5.3.50 u. öfter ; αἰτίαις ἐνέχεσθαι Plat. Crit. 52a ; αἰτίαν ἐπιφέρειν τινί Thuc. 5.75 ; εἰς αἰτίαν ἐμπίπτειν, sich Beschuldigungen zuziehen, Plat. Theaet. 150a ; αἰτίαν παρέχειν τινί, Gelegenheit zur Beschuldigung geben, Plut. Caes. 59 ; αἰτίαν λαμβάνειν, beschuldigt werden, Thuc. 6.60 ; ἀπό τινος 2.18 ; oft Plut.; αἰτίαν τοῦ ἀδικεῖν φέρομαι Thuc. 2.60 ; ἀπολύειν τὸν δῆμον τῶν αἰτιῶν, von Beschuldigungen befreien, Aesch. 3.254 ; αἰτίαν ἀπολύσασθαι, sich wegen einer Beschuldigung rechtfertigen, Lys. 13.75 ; ἀφιέναι τινὰ τῆς αἰτίας, ihn freisprechen, 7.8. Selten wird αἰτία im guten Sinne gebraucht, s. Heindorf zu Plat. Gorg. 503b.
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)

TBESG

αἰτία, -ας, ἡ,
[in LXX: Gen.4:13 (עָוֹן), Pro.28:17 (עָשַׁק), and freq. in Wi, II, III Mac ;]
__1. cause, reason, occasion, case: Mat.19:3, Luk.8:47, Act.10:21 22:24 28:20, 2Ti.1:6,12, Tit.1:13, Heb.2:11 ; εἰ οὕτως ἐστιν ἡ αἰ. (cf. Lat. si ita res se habet, and see MM. VGT, see word), Mat.19:10.
__2. In forensic sense,
__(a) accusation: Act.25:18,27;
__(b) cause for punishment, crime: Mat.27:37, Mrk.15:26, Jhn.18:38 19:4,6, Act.13:28 23:28 28:18.
SYN.: ἔλεγχος, a charge, whether moral or judicial, which has been proven, αἰ. is an accusation simply, false or true. (AS)
Translators Brief lexicon of Extended Strongs for Greek based on Abbot-Smith, A Manual Greek Lexicon of the New Testament (1922) (=AS), with corrections and adapted by Tyndale Scholars
memory