vŏluntas (noun F) : 1. volo
* Will, freewill, wish, choice, desire, inclination.
* Lit.
* In gen.: simul objecta species cujuspiam est, quod bonum videatur, ad id adipiscendum impellit ipsa natura: id cum constanter prudenterque fit, ejusmodi appetitionem Stoici βούλησιν appellant, nos appellamus voluntatem: eam illi putant in solo esse sapiente, quam sic definiunt: Voluntas est, quae quid cum ratione desiderat: quae autem adversus rationem incitata est vehementius, ea libido est vel cupiditas effrenata, quae in omnibus stultis invenitur,Cic. Tusc. 4, 6, 12; id. Rep. 1, 2, 3: talis est quaeque res publica, qualis ejus aut natura aut voluntas, qui illam regit,id. ib. 1, 31, 47: judicium voluntasque multitudinis,id. ib. 1, 45, 69: mentem voluntatemque suscipere,id. Cat. 3, 9, 22: quid esset suae voluntatis ostendere,Caes. B. C. 3, 109: has patitur poenas peccandi sola voluntas,Juv. 13, 208: sit pro ratione voluntas,id. 6, 223.—Plur.: ut ejus semper voluntatibus non modo cives assenserint, etc.,Cic. Imp. Pomp. 16, 48.
* Transf. (acc. to 1. volo, I. E. 4. b.), of speech, meaning, sense, signification, import (only post-Aug.; esp. freq. in Quint.; syn. vis): verbis legum standum sit an voluntate,Quint. 7, 10, 6; so (opp. verba) id. 7, 1, 49; 7, 5, 4; cf.: quaestio juris omnis aut verborum proprietate aut voluntatis conjectura continetur,id. 12, 2, 19; 6, 2, 9: verborum vi aut voluntate,id. 8, praef. 10: legis,id. 3, 6, 99: nominis,id. 7, 10, 1.
* In partic.
* Ad voluntatem, de, ex voluntate, according to the will, with the consent, at the desire of any one: ad voluntatem loqui,at the will of another,Cic. Quint. 30, 93; id. Par. 5, 2, 39: vultus et sermo ad aliorum sensum et voluntatem commutandus,Q. Cic. Petit. Cons. 11, 42: vix tamen sibi de meā voluntate concessum est,id. Att. 4, 2, 4: illud accidit praeter optatum meum, sed valde ex voluntate,id. Pis. 20, 46: ex Caesaris voluntate,id. Fam. 13, 29, 7; cf.: praeter legem et sui voluntatem patris studeat, etc.,Ter. And. 5, 3, 9.
* Disposition towards a person or thing, good or bad: erratis, si senatum probare ea ... putatis, populum autem esse in aliā voluntate,Cic. Agr. 1, 9, 27: offensā in eum militum voluntate,Nep. Dion, 8, 3: celans, quā voluntate esset in regem,id. Dat. 5, 5: legati, qui de ejus voluntate explorarent,id. Hann. 2, 2.—And with bona: neque bonae voluntatis ullum signum erga nos tyranni habemus,Liv. 38, 14, 7: quid nunc mihi prodest bona voluntas,Sen. Ben. 4, 21, 6; 5, 3, 2; 5, 4, 1; id. Ep. 81, 8: non nudum cum bonā voluntate, sed cum facultatibus accedere ad patriae auxilium, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 8, 2.
* More freq. voluntas alone = bona voluntas, good-will, favor, affection (syn. benignitas): voluntas erga Caesarem,Cic. Q. Fr. 3, 1, 6, § 20; Caes. B. C. 2, 17: summa in se (with summum studium),id. B. G. 1, 19: mutua,Cic. Fam. 5, 2, 1: aliena a te,id. Lig. 2, 6: voluntas vestra si ad poëtam accesserit,Ter. Phorm. prol. 29: singularis voluntas Campanae vicinitatis,Cic. Rab. Perd. 3, 8: mansisset eadem voluntas in eorum posteris, etc.,id. Rep. 1, 41, 64.
* A last will, testament: defensio testamentorum ac voluntatis mortuorum,Cic. de Or. 1, 57, 242; Plin. Ep. 2, 16, 2; 4, 10, 3; 5, 7, 2; Tac. H. 1, 48; Amm. 21, 15, 5; 28, 1, 35; 28, 4, 22; called also ultima,Dig. 35, 1, 6; cf.: per testamentum aut per aliam quamlibet ultimam voluntatem,other expression of his will,Just. Inst. 1, 5, 1.
* An object, purpose: cum sint in dicendo variae voluntates,Cic. Brut. 21, 83; cf.: quantam voluntatem habent ad hunc opprimendum,id. Font. 18, 40 (14, 30).