LAT

Lewis Short

vĭcis | invĭcem (noun F) : (as a
* Gen.; the nom. does not occur), vicem, vice; in plur., vices (nom. and acc.) and vicibus (dat. and abl.), f. cf. Gr. εἴκω, to yield; root ϝικ-; v. Georg Curtius Gr. Etym. p. 135, change, interchange, alternation, alternate or reciprocal succession, vicissitude (the gen. not ante-Aug.; the other cases class.).
* Lit.
* In gen. (mostly poet. and in post-Aug. prose; for which, in class. prose, vicissitudo).
* Transf., the position, place, room, stead, post, office, duty of one person or thing as assumed by another (the usual signif. of the word): heredum causa justissima est: nulla est enim persona, quae ad vicem ejus, qui e vitā emigrarit, propius accedat,Cic. Leg. 2, 19, 48: ego succedens in vicem imperii tui,Liv. 38, 48, 7: ipse in locum vicemque consulis provolat,id. 3, 18, 9: postquam (Juppiter) te dedit, qui erga omne humanum genus vice suā fungereris,stand in the place of, represent,Plin. Pan. 80, 6: fungar vice cotis,Hor. A. P. 304: per speciem alienae fungendae vicis opes suas firmavit,Liv. 1, 41, 6: ne sacra regiae vicis desererentur,id. 1, 20, 2: vestramque meamque vicem explete,Tac. A. 4, 8 fin.: cujus ... ego vicem debeo inplere,Plin. Ep. 6, 6, 6: (Manus) adverbiorum atque pronominum obtinent vicem,Quint. 11, 3, 87: in ordine vicis suae,Vulg. Luc. 1, 8.—Plur.: non ad suum pertinere officium rati, quando divisae professionum vices essent, Quint. Inst. prooem. § 4.
* In partic.
* Adverb.: in vicem (also freq. one word, ; and less freq. vicem, in vices, or per vices), by turns, alternately, one after the other, mutually, reciprocally.
* In vicem: bibenda aqua: postero die etiam vinum: deinde in vicem alternis diebus modo aqua modo vinum, Cels. 3, 2 med.: reliqui, qui domi manserunt, se atque alios alunt: hi rursus in vicem anno post in armis sunt,Caes. B. G. 4, 1: propter vicinitatem simul eramus invicem,Cic. Att. 5, 10, 5; Quint. 11, 3, 168: multis invicem casibus victi victoresque,Liv. 2, 44, 12: non comisantium in vicem more jam diu vivimus inter nos,id. 40, 9, 8 Weissenb. ad loc.: in vicem inter se gratantes,id. 9, 43, 17: inque vicem tua me, te mea forma capit,Ov. H. 17, 180; id. M. 6, 631; 8, 473; Verg. G. 3, 188; Hor. S. 1, 3, 141 al.
* Vicem: ut unus fasces haberet, et hoc insigne regium suam cujusque vicem, per omnes iret,Liv. 3, 36, 3; cf. id. 1, 9, 15.
* In vices (poet. and in post-Aug. prose): inque vices illum tectos qui laesit amores, Laedit amore pari,Ov. M. 4, 191; 12, 161; Tac. G. 26 Halm.
* Per vices (post-Aug. and very rare): quod ipsum imperari per vices optimum est,Quint. 2, 4, 6 Halm.
* A time, turn (late Lat.; cf. Orell. ad Hor. C. 4, 14, 13): ager tertiā vice arabitur,Pall. 10, 1: tribus per diem vicibus,id. 1, 3 fin.; cf.: tesserulas in medium vice suā quisque jaciebamus,Gell. 18, 13, 1: vice quādam,once,Sid. Ep. 7, 1; Aus. Pan. Grat. Aug. 4.
* Reciprocal behavior or conduct, i. e. return, requital, reciprocal service, recompense, remuneration, retaliation (rare but class.): recito praedicationem amplissimi beneficii, vicem officii praesentis,Cic. Sest. 4, 10: tanto proclivius est injuriae quam beneficio vicem exsolvere,Tac. H. 4, 3; Prop. 1, 13, 10: redde vicem meritis,Ov. Am. 1, 6, 23: non poteris ipsa referre vicem,id. A. A. 1, 370; cf.: dejecit acer plus vice simplici (i. e. non tantam solum cladem illis intulit quantam ipsi dederant, sed duplum, Schol.),Hor. C. 4, 14, 13 Orell. ad loc.—Plur.: spernentem sperne, sequenti Redde vices,Ov. M. 14, 36: neque est ullus affectus ... qui magis vices exigat,Plin. Pan. 85, 3.
* The changes of fate, fate, hap, lot, condition, fortune, misfortune: mihi uni necesse erit et meam et aliorum vicem pertimescere?Cic. Dom. 4, 8: indignando et ipse vicem ejus,Liv. 40, 23, 1: tacite gementes tristem fortunae vicem,Phaedr. 5, 1, 6; cf.: vicem suam conquestus est,Suet. Aug. 66: convertere humanam vicem,Hor. Epod. 5, 88: publicā vice commoveri,Quint. 11, 1, 42; cf. id. 4, 1, 33.—Plur.: fors et Debita jura vicesque superbae Te maneant ipsum,Hor. C. 1, 28, 32: testor in occasu vestro nec tela nec ullas Vitavisse vices Danaūm,dangers, contests,Verg. A. 2, 433.
* Adverb.
* Vicem, with the gen. or a pers. pron., in the place of, instead of, on account of, for, for the sake of: eri vicem meamque,Plaut. Capt. 3, 3, 11: qui hodie sese excruciari meam vicem possit pati,id. Most. 2, 1, 8; cf. id. ib. 5, 2, 24: vos respondetote istinc istarum vicem,id. Rud. 3, 5, 34: tuam vicem saepe doleo,Cic. Fam. 12, 23, 3: suam vicem indignantem magistratu abisse,Liv. 2, 31, 11: remittimus hoc tibi, ne nostram vicem irascaris. id. 34, 32, 6: sollicito consuli ... eorum vicem quos, etc.,id. 44, 3, 5: rex, vicem eorum quos ad tam manifestum periculum miserat,Curt. 7, 11, 20: maestus non suam vicem, sed propter, etc.,id. 7, 2, 5: cum Pompeius aedem Victoriae dedicaturus foret, cujus gradus vicem theatri essent, Tiro Tull. ap. Gell. 10, 1, 7: quoniam res familiaris obsidis vicem esse apud rempublicam videbatur,Gell. 16, 10, 11.
* Sometimes in a more general sense, after the manner of, like: Sardanapali vicem in suo lectulo mori,Cic. Att. 10, 8, 7: ceteri vicem pecorum obtruncabantur, Sall. Fragm. ap. Non. p. 497, 26; cf. the foll.
* Vice, instead of, for, on account of: in pane salis vice utuntur nitro,Plin. 31, 10, 46, § 115: temonis vice trahitur,Col. 6, 2, 7: murum urbi cocto latere circumdedit, harenae vice bitumine interstrato,Just. 1, 2, 7: exanimes vice unius,Liv. 1, 25, 6: senatus vice populi,Just. Inst. 1, 2, 5.
* In a more general sense (cf. the preced. numbers), after the manner of, like: jactari se passa fluctu algae vice,Plin. 9, 45, 68, § 147: moveri periclitantium vice possumus,Quint. 6, 2, 35: diebus ac noctibus vice mundi circumagi,Suet. Ner. 31: quaeque dixerat, oracli vice accipiens,Tac. A. 6, 21 fin.: ut deorum vice mortuos honorarent,like gods,Lact. 4, 28 fin.: vice navium,App. de Deo Socr. p. 47, 22: vice pecudum occidi,Lact. 5, 10, 6: vice imbellium proculcati,Dict. Cret. 3, 24.
* In vicem, instead of, for, in place of: potest malleolus protinus in vicem viviradicis conseri,Col. 3, 14, 3: defatigatis in vicem integri succedunt,Caes. B. G. 7, 85: in omnium vicem regni unius insatiabilis amor Successit,Liv. 40, 8, 18: missis in vicem eorum quinque milibus sociorum,id. 31, 11, 3; Col. 5, 6, 1; so dat. vici, Quint. Decl. 6, 4.
* Ad vicem, instead of, for: ad tegularum et imbricum vicem,Plin. 36, 22, 44, § 159: ad vicem solis cinis calidus subjectus,Pall. 4, 10 fin.; 3, 28; very rarely, ad invicem,Veg. Vet. 2, 7 fin.
* In a more general sense (cf. in the preced. numbers a. and b.), after the manner of, like: majores natu a majoribus colebantur ad deum prope ad parentum vicem,Gell. 2, 15, 1.
Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary
memory