Lewis Short
vĭa | vĕa | Sacrăvĭenses (noun F.m) : (, Varr. R. R. 1, 2, 14), ae (
* Gen. sing. vias, Enn. ap. Prisc. p. 679 P., or Ann. v. 421 Vahl.; viāï, Enn. ap. Cic. Sen. 6, 16, or Ann. v. 209 ib.; Lucr. 1, 406; 1, 659; 2, 249 et saep.; dat. plur. VIEIS, Inscr. Lat. 206, 50), f. Sanscr. vah-āmi, bring, lead; Gr. ὄχος, ὄχημα, vehicle; Germ. Wagen; Engl. wagon; from this root are also veho, vexo, etc., a way, in the most general sense (for men, beasts, or carriages, within or without a city), a highway, road, path, street.
* Lit.
* In gen.: viae latitudo ex lege duodecim tabularum in porrectum octo pedes habet, in anfractum, id est ubi flexum est, sedecim,Dig. 8, 3, 8: Romam in montibus positam et convallibus, non optimis viis, angustissimis semitis,Cic. Agr. 2, 35, 96: et modo quae fuerat semita, facta via est,Mart. 7, 61, 4: aut viam aut semitam monstret,Plaut. Rud. 1, 3, 30: mi opsistere in viā,id. Curc. 2, 3, 5: ire in viā,Ter. Eun. 3, 2, 42: omnibus viis notis semitisque essedarios ex silvis emittebat,Caes. B. G. 5, 19 (opp. semita), id. ib. 7, 8; Liv. 44, 43, 1; cf.: decedam ego illi de viā,Plaut. Trin. 2, 4, 80; cf. id. Curc. 2, 3, 8: paulum ad dexteram de viā declinavi,Cic. Fin. 5, 2, 5: decedere viā,Suet. Tib. 31: aestuosa et pulverulenta via,Cic. Att. 5, 14, 1: quā (viā) Sequanis invitis propter angustias ire non poterant,Caes. B. G. 1, 9: cursare huc illuc viā deterrimā,Cic. Att. 9, 9, 2: in viam se dare,to set out on a journey,id. Fam. 14, 12: te neque navigationi neque viae committere,id. ib. 16, 4, 1: tu abi tuam viam,Plaut. Rud. 4, 3, 88: milites monuit, viā omnes irent, nec deverti quemquam paterentur,along the highway,Liv. 25, 9, 4.—In a double sense: ire publicā viā,Plaut. Curc. 1, 1, 35.—Prov.: qui sibi semitam non sapiunt, alteri monstrant viam, Enn. ap. Cic. Div. 1, 58, 132 (Trag. v. 358 Vahl.): de viā in semitam degredi,Plaut. Cas. 3, 5, 40: totā errare viā,Ter. Eun. 2, 2, 14.
* Trop.
* Transf.
* Abstr., like our way, for march, journey (syn. iter): cum de viā languerem,Cic. Phil. 1, 5, 12: nisi de viā fessus esset,id. Ac. 1, 1, 1: tridui via, a three days' march or journey, Caes. B. G. 1, 38: bidui,id. ib. 6, 7; Cic. Div. 1, 15, 27: longitudo viae,Liv. 37, 33, 3: flecte viam velis,Verg. A. 5, 28: tum via tuta maris,Ov. M. 11, 747: feci Longa Pherecleā per freta puppe vias,id. H. 16, 22: ne inter vias praeterbitamus, metuo,by the way, on the road,Plaut. Poen. 5, 3, 43; Ter. Eun. 4, 2, 1; Turp. ap. Non. p. 538, 8 et saep.
* In gen., a way, passage, channel, pipe, etc.; thus, a lane in a camp, Caes. B. G. 5, 49; a passage between the seats of a theatre, Mart. 5, 14, 8; Tert. Spect. 3; of the veins: omnes ejus (sanguinis) viae,Cic. N. D. 2, 55, 137; of the chyle ducts: quaedam a medio intestino usque ad portas jecoris ductae et directae viae,id. ib.; the windpipe, Ov. M. 15, 344; 14, 498; a cleft through which any thing penetrates, Verg. G. 2, 79; cf. Ov. M. 11, 515; the path or track of an arrow, Verg. A. 5, 526; a stripe in a party-colored fabric, Tib. 2, 3, 54 et saep.
* In gen., a way, method, mode, manner, fashion, etc., of doing any thing, course (cf. modus): vitae,Cic. Fl. 42, 105; id. Agr. 1, 9, 27; id. Sest. 67, 140; Hor. Ep. 1, 17, 26; Sen. Brev. Vit. 9, 5; Lact. Epit. 67, 12: via vivendi,Cic. Off. 1, 32, 118: rectam vitae viam sequi,id. ib.: Socrates hanc viam ad gloriam proximam dicebat esse,id. ib. 2, 12, 43: haec ad aeternam gloriam via est,Plin. 2, 7, 5, § 18: haec una via omnibus ad salutem visa est,Liv. 36, 27, 8: invenire viam ad mortem,Plin. Ep. 3, 16, 12: totidem ad mortem viae sunt,Sen. Contr. 1, 8, 6: cum eum hortarer ut eam laudis viam rectissimam esse duceret,Cic. Brut. 81, 281: haec est una via laudis, id. Sest. 65, 137: totam ignoras viam gloriae,id. Phil. 1, 14, 33: quae tum promptissima mortis via, exsolvit venas,Tac. A. 16, 17: habeo certam viam atque rationem, quā omnes illorum conatus investigare et consequi possim,Cic. Verr. 1, 16, 48: defensionis ratio viaque,id. ib. 2, 5, 1, § 4: non tam justitiae quam litigandi tradunt vias,id. Leg. 1, 6, 18: docendi via,id. Or. 32, 114: optimarum artium vias tradere,id. Div. 2, 1, 1: (di) non ... nullas dant vias nobis ad significationum scientiam,id. ib. 2, 49, 102: rectam instas viam,i. e. you speak correctly, truly,Plaut. As. 1, 1, 41.—Adverb.: rectā viā, directly: ut rectā viā rem narret ordine omnem,Ter. Heaut. 4, 3, 28.
* Pregn. (cf. ratio), the right way, the true method, mode, or manner: ingressu'st viam, i. e. rectam,Plaut. Am. 1, 1, 273: in omnibus quae ratione docentur et viā, primum constituendum est, quid quidque sit, etc.,rationally and methodically,Cic. Or. 33, 116: ut ratione et viā procedat oratio,id. Fin. 1, 9, 29.—Adverb.: viā, rightly, properly (opp. to wandering out of the way): ipsus eam rem secum reputavit viā,Ter. And. 2, 6, 11: viā et arte dicere,Cic. Brut. 12, 46.
* Viam perficere, i. e. to attain an end, Just. Inst. proöem. 1.
Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary