LAT

Lewis Short

(adjective) : văcŭus, a, um, vaco
* Empty, void, free, clear, devoid of, without something (freq. and class.; cf. inanis.)
* In gen.
* Lit., in material sense.
* In partic. (cf. vaco, II.).
* Transf., free from, clear, devoid of, without.
* With ab and abl.: Messana ab his rebus...vacua ac nuda est,Cic. Verr. 2, 4, 2, § 3: oppidum vacuum ab defensoribus,without,Caes. B. G. 2, 12: pars Galliae ab exercitu,Hirt. B. G. 8, 46: vacuum ab hostibus mare,Liv. 37, 13, 6.
* Subst.: vă-cŭum, i, n., an empty space, an open or vacant place, a void, vacuity: vacuum minus intus habere,Lucr. 1, 367: in vacuum poterunt se extendere rami,Verg. G. 2, 287: ne per vacuum incurreret hostis,Hor. S. 2, 1, 37: libera per vacuum posui vestigia princeps,Hor. Ep. 1, 19, 21.
* With abl.: animus per somnum sensibus et curis vacuus,Cic. Div. 2, 11, 27: molestiis,id. Fam. 4, 4, 2: cupiditate et timore,id. Fin. 2, 10, 30: consilium periculo,id. Att. 10, 16, 2: cum vacui curis etiam quid in caelo fiat scire avemus,id. Fin. 2, 14, 46: vacui negotiis vivere possimus,id. ib. 4, 5, 12: his rebus mens vacua,id. Tusc. 3, 4, 9: vacuus duellis Janus,Hor. C. 4, 15, 8: crimine nox vacua est,Ov. F. 4, 581: ille metu vacuus,id. M. 3, 582: nullum tempus sterile et vacuum beneficio,Plin. Pan. 56, 2: aemulatione,Tac. A. 12, 2: curā domesticā vacuus,id. H. 1, 88: tali culpā,id. A. 6, 16: tributo,id. ib. 12, 61: vacuam laboribus egi vitam,Ov. Tr. 5, 3, 9.
* With ab and abl.: Mamertini soli vacui, expertes, soluti ac liberi fuerunt ab omni sumptu, molestiā, munere,Cic. Verr. 2, 4, 10, § 23: a securibus et tributis,Tac. A. 12, 34; 12, 61: hora nulla vacua a furto, a scelere, crudelitate, flagitio reperietur,Cic. Verr. 2, 1, 12, § 34: nullus dies ab exercitationibus oratoriis,id. Brut. 90, 309: animus a talibus factis vacuus et integer,id. Inv. 2, 7, 24: cum ab omni molestiā vacuus esses,id. Fam. 11, 16, 1: domus a suspitione religionis vacua atque pura,id. Har. Resp. 6, 11: ab odio, amicitiā, irā atque misericordiā,Sall. C. 51, 1: a culpa,id. ib. 14, 4: censores vacui ab operum locandorun; curā,Liv. 24, 18, 1.
* With gen.: vacuas caedis habete manus,Ov. A. A. 1, 642: operum vacuus,Hor. S. 2, 2, 119: vacuas habuissem criminis umbras,Ov. M. 6, 541: composuit ad Caesarem litteras, quasi confecto bello verbis magnificas, rerum vacuas,Tac. A. 15, 8.
* With dat. of that for which room or a vacancy exists or is made: Aruns Tarquinius et Tullia minor, prope continuatis funeribus cum domos vacuas novo matrimonio fecissent, junguntur,Liv. 1, 46, 9: necato filio vacuam domum scelestis nuptiis fecisse,Sall. C. 15, 2: quanto molimine circumspectemus vacuam Romanis vatibus aedem (Apollinis),Hor. Ep. 2, 2, 94.—Subst.: văcŭum, i, n., leisure: aliquid invenire vacui,Quint. 10, 6, 1.
* Free from labor or occupation, without business, at leisure, clear, disengaged, unoccupied, idle: quoniam vacui sumus, dicam,Cic. Leg. 1, 4, 13: si es animo vacuo, expone nobis quod quaerimus ... hunc elegimus diem, cum te sciremus esse vacuum,id. Brut. 5, 20: animus vacuus ac solutus,Cic. Verr. 1, 9, 26: aures vacuae atque eruditae,Quint. 10, 1, 32: aures,Hor. Ep. 1, 16, 26; Ov. M. 4, 41; 12, 56: pedibus vacuis terere Porticum,id. A. A. 1, 491: si quid vacui sub umbrā Lusimus,Hor. C. 1, 32, 1: cetera, quae vacuas tenuissent carmine mentes,Verg. G. 3, 3: ne vacuum esse me nunc ad narrandum credas,Ter. And. 4, 2, 23: ut animum vacuum ad res difficiles scribendas afferam,Cic. Att. 12, 38, 3: cum per tot menses vacuā civitate nemo controversiam fecerit,Liv. 3, 40, 10.—Sup.: nec rursus jubeo, dum sit vacuissima quaeras,Ov. P. 3, 1, 141.—Poet., transf., of places in which to lounge or enjoy leisure, quiet, peaceful, undisturbed, etc.: Tibur,Hor. Ep. 1, 7, 45: Athenae,id. ib. 2, 2, 81: tonsoris in umbrā,id. ib. 1, 7, 50 (cf.: otiosa Neapolis,id. Epod. 5, 43).—Rarely of persons, free from care, calm, composed: Rutilius animo vacuus,i. e. careless, without apprehension,Sall. J. 52, 6: haud animi vacuus,quiet,Stat. Th. 5, 644: cantamus vacui, sive quid urimur,Hor. C. 1, 6, 19; so of one free from love, id. ib. 1, 5, 10.—Of female animals, not bearing young: equa,Col. 6, 37, 10.—Impers.: vacuum est, with inf., there is leisure, time, Sall. H. 1, 10; Tac. H. 2, 28.
* Of time, free, vacant, disengaged, leisure: etiam si spatium ad dicendum nostro commodo vacuosque dies habuissemus,Cic. Verr. 1, 17, 56: cum vacui temporis nihil haberem,id. Att. 2, 23, 1: vacuam noctem operi dedere,Liv. 3, 28, 7: tempora,Col. 12, 4, 1; cf. Luc. 3, 26.
* Of women, free, unmarried, single: ubi mulier vacua fuit,Tac. A. 13, 44: vacuis indicere nuptias, Pseudo - Quint. Decl. 376: Hersilia,i. e. widowed,Ov. M. 14, 831.
* Of possessions, free, vacant, without an occupant or master: vacuam possessionem regni sperans,Caes. B. C. 3, 112: prudentiae doctrinaeque possessio ... quasi caduca atque vacua,Cic. de Or. 3, 31, 122: centuria, id. Tull. § 17: sese praedia vacua filio traditurum,id. Rosc. Am. 9, 26: vacuam rempublicam tradere Hannibali,Liv. 23, 2, 7: ut impetus fiat in vacuam rempublicam,Sall. C. 52, 23: sacerdotia ut vacua contulit in alios,Tac. A. 6, 40; cf.: Syriam provinciam vacuam tum morte Atilii Rufi,id. Agr. 40: vacua Armenia,without a ruler,id. A. 12, 50: bona,Dig. 38, 9, 1, § 12: possessio,ib. 41, 3, 4, § 22; Gai Inst. 4, 131.— Subst.: văcŭum, i, n.: si quis casus puerum egerit Orco, In vacuum venias,into the vacant property,Hor. S. 2, 5, 50: ut in vacuum lege praeditoriā venalis pependerit,Suet. Claud. 9; cf. Quint. 12, 9, 8.
* Without value, worthless, useless, empty, vain, unprofitable, = vanus (rare; not anteAug.): si respublica et senatus et populus vacua nomina sunt,Tac. H. 1, 30: rem,Petr. 102: vacua et inanis productio verbi,Gell. 11, 15, 6: tollens vacuum plus nimio Gloria verticem,her empty head,Hor. C. 1, 18, 15: pecunia,unused, unproductive,Dig. 19, 5, 24; cf. ib. 16, 3, 28.
Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary
memory