LAT

Lewis Short

urbs (noun F) : (dat. VRBEI, Corp. Inscr. Lat. 206), Sanscr. vardh-, to make strong; cf. Pers. vard-ana, city
* A walled town, a city.
* Lit.
* In gen.: hi coetus sedem primum certo loco domiciliorum causā constituerunt: quam cum locis manuque sepsissent, ejusmodi conjunctionem tectorum oppidum vel urbem appellaverunt, delubris distinctam spatiisque communibus,Cic. Rep. 1, 26, 41; cf.: post ea qui fiebat orbis, urbis principium,Varr. L. L. 5, § 143 Müll.: urbs dicitur ab orbe, quod antiquae civitates in orbem flebant, id. ap. Serv. Verg. A. 1, 12: interea Aeneas urbem designat aratro,Verg. A. 5, 755 Serv.: veni Syracusas, quod ab eā urbe ... quae tamen urbs, etc.,Cic. Phil. 1, 3, 7: certabant urbem Romam Remoramne vocarent, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 85 Vahl.): arce et urbe sum orba, id. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 114 ib.): urbes magnae et imperiosae,id. Rep. 1, 2, 3: urbs illa praeclara (Syracusae),id. ib. 3, 31, 43: duabus urbibus eversis inimicissimis huic imperio,id. Lael. 3, 11.— Rarely, and mostly poet., with the name of the city in gen.: urbs Patavi, Buthroti,Verg. A. 1, 247; 3, 293: Cassius in oppido Antiochiae cum omni exercitu,Cic. Att. 5, 18, 1.—With adj. prop.: urbs Romana = Roma, Liv. 9, 41, 16; 22, 37, 12; 40, 36, 14; Flor. 1, 13, 21.—Of other cities (rare and post-class.): Lampsacenae urbis salus,Val. Max. 7, 3, ext. 4: in urbe Aquilejensi, Paul. v. S. Ambros. 32: urbs urbium,a metropolis,Flor. 2, 6, 35.
* Trop.: urbem philosophiae, mihi crede, proditis, dum castella defenditis,i. e. the main point,Cic. Div. 2, 16, 37.
* Transf., as in Engl.
* The city, for the citizens (rare; cf. civitas): invadunt urbem somno vinoque sepultam,Verg. A. 2, 265: maesta attonitaque,Juv. 11, 198: bene moratae, Auct. ap. Quint. 8, 6, 24.
* The capital city, metropolis (post-class.): si tam vicinum urbi municipium sit, ut, etc.,Dig. 39, 2, 4 fin.; Cod. Th. 14, 1, 3.—*
Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary
memory