LAT

Lewis Short

(verb) : sto, stĕti, stătum, 1 (scanned stĕtĕrunt, Verg. A. 2, 774; 3, 48; Ov. H. 7, 166; Prop. 2, 8, 10), root sta-; Sanscr. sthā, sthalam, locus; Gr. στα-, ἵστημι, to set, place; στατήρ, weight; O. H. Germ. stām; Goth. standa; Engl. stand
* To stand, in opposition to sitting, walking, or lying prostrate, to stand still, remain standing, stand upright.
* Lit.
* In gen.: hos quos videtis stare hic captivos duos, Illi qui astant, hi stant ambo, non sedent,Plaut. Capt. prol. 1 sq.; cf.: cum virgo staret et Caecilia in sellā sederet,Cic. Div. 1, 46, 104: si iste ibit, ito: stabit, astato simul,Plaut. Ps. 3, 2, 74: abi intro, noli stare,id. Mil. 4, 3, 36; so (opp. ire) id. Merc. 3, 3, 21; id. Mil. 4, 2, 95; 4, 9, 10; id. Pers. 3, 3, 43; 4, 4, 50; Ter. Eun. 3, 2, 6; 3, 2, 12: i: quid stas, lapis?id. Heaut. 4, 7, 3: ante aedes,Plaut. Am. 2, 1, 56; 1, 1, 250; 2, 2, 35; id. Truc. 2, 3, 14: ante ostium,Ter. Eun. 5, 2, 4; id. And. 3, 1, 17; id. Hec. 3, 4, 14; 5, 4, 14: ante oculos,Ov. Am. 1, 5, 17: ad januam,Cic. de Or. 2, 86, 353: ad undam,Verg. G. 4, 356: orantem juxta,Stat. Th. 11, 618: hic foris,Plaut. Men. 2, 3, 12: hinc procul,Ter. Hec. 4, 3, 1: propter in occulto,Cic. Clu. 28, 78; cf.: qui proximi steterant,Caes. B. G. 5, 35, 3: propius,Hor. A. P. 361: sta ilico,Ter. Phorm. 1, 4, 18: qui frequentissimi in gradibus concordiae steterunt,Cic. Phil. 7, 8, 21: stans pede in uno,Hor. S. 1, 4, 10 et saep.—Of things: ita statim stant signa,Plaut. Am. 1, 1, 120: quorum statuae steterunt in Rostris,Cic. Phil. 9, 2, 4: statua,id. Div. 1, 34, 75: signa ad impluvium, ad valvas Junonis,Cic. Verr. 2, 1, 23, § 61: stabat acuta silex,Verg. A. 8, 233: columna,Hor. C. 1, 35, 14: cerea effigies,id. S. 1, 8, 32; cf. poet.: aeneus ut stes,id. ib. 2, 3, 183.— Pass. impers.: Ps. Statur hic ad hunc modum. Sim. Statum vide hominis, Plaut. Ps. 1, 5, 44: Gn. Quid agitur? Pa. Statur, Ter. Eun. 2, 2, 40: confecto munerum cursu moriar stando,Amm. 24, 3, 7.—Prov.: inter sacrum saxumque sto, nec quid faciam scio,i.e. I am in a pinch,Plaut. Capt. 3, 4, 84; v. sacrum.
* Trop.
* Pregn., to stand firm or immovable; to last, remain, continue: cui nec arae patriae domi stant; fractae et disjectae jacent, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 115 Vahl.): nec domus ulla nec urbs stare poterit,Cic. Lael. 7, 23: stantibus Hierosolymis,id. Fl. 28, 69: ut praeter spem stare muros viderunt,Liv. 38, 5: urbem innoxiam stare incolumem pati,id. 31, 31, 15: hasta, quae radice novā, non ferro stabat adacto,stuck fast, remained fixed,Ov. M. 15, 562: missum stetit inguine ferrum,id. ib. 5, 132; cf. id. ib. 5, 34; 8, 415: stat glacies iners,Hor. C. 2, 9, 5: aquae,Ov. M. 4, 732: longā stare senectā,Sil. 3, 94: cornus stetit inter tempora frontis,id. 4, 142.
* To remain, tarry, linger any where (cf. moror): paulisper stetimus in illā ganearum tuarum nidore atque fumo,Cic. Pis. 6, 13: hos quos video volitare in foro, quos stare ad curiam,id. Cat. 2, 3, 5: cur non aut stantem comprehenderint, aut fugientem consecuti sint, remaining in the city, id. Cael, 28, 67; so (opp. fugio),id. Tusc. 2, 23, 54: cum gladiis in conspectu senatus,id. Phil. 2, 4, 8: qui domi stare non poterant,id. Fl. 6, 13: (meretrix) olente in fornice stans,Hor. S. 1, 2, 30; cf. Ov. Am. 1, 10, 21; Juv. 10, 239; cf. of minerals not attracted by the magnet: pondere enim fretae partim stant, quod genus aurum,Lucr. 6, 1058.
* In milit. lang.
* To stand in the ranks or under arms, to fight: quisque uti steterat, jacet obtinetque ordinem,Plaut. Am. 1, 1, 86: ut sustinere corpora plerique nequeuntes arma sua quisque stantes incumberet, Sall. ap. Serv. Verg. A. 9, 229 (H. 3, 72 Dietsch): cum milites a mane diei jejuni sub armis stetissent defatigati, Auct. B. Afr. 42, 3: primo haud impari stetere acie,Liv. 26, 44: in Asia totius Asiae steterunt vires,id. 37, 58: in acie, Auct. B. Hisp. 28 fin.: pars acie stabat, Auct. B. Afr. 51, 6: stetit acies in armis,Sen. Phoen. 389; cf.: stetit ordine certo Infelix acies,Luc. 7, 2, 16.
* Nautical t. t., to lie, to lie or ride at anchor: ante hostium portus in salo stare,Liv. 37, 16; Auct. B. Afr. 62: naves regiae in sinu Maliaco,Liv. 36, 20: classis instructa in portu,id. 37, 11: classis in salo ad Leptim, Auct. B. Afr. 62, 4: litore puppes,Verg. A. 6, 901.
* Of servants, to stand, wait, attend (very rare): neque pueri eximiā facie stabant, C. Gracch. ap. Gell. 15, 12, 2: sto exspectans, si quid mihi imperent,Ter. Eun. 3, 5, 46: ad cyathum et vinum,Suet. Caes. 49; cf.: ad pedes,id. Galb. 22.
* Of buildings, cities, etc., to stand finished, be erected (mostly poet.): intra annum nova urbs stetit,Liv. 6, 4, 6: jam stabant Thebae,Ov. M. 3, 131: moenia jam stabant,id. F. 3, 181: stet Capitolium Fulgens,Hor. C. 3, 3, 42: aedificant muros ... Stabat opus,Ov. M. 11, 205: jam stare ratem,Val. Fl. 1, 96.
* Of the countenance, to be unmoved, to be at rest (poet.): stat num quam facies,Luc. 5, 214: stant ora metu,are rigid,Val. Fl. 4, 639; cf.: cur ad patrios non stant tua lumina vultus,Stat. Th. 10, 693.
* To stand up, stand upright, stand on end; to bristle up, stiffen, etc. (poet. and in post-Aug. prose): papillae, Lucil. ap. Non. 391, 26: mammae,Plin. 28, 19, 77, § 249: steterunt comae,Verg. A. 2, 774; 3, 48; Ov. M. 7, 631; cf. id. ib. 10, 425: crines fulvi pulvere,Stat. Th. 3, 326: setae,Ov. M. 8, 286: in vertice cristae,id. ib. 6, 672: aristae,id. ib. 10, 655: stantes oculi,prominent,Ov. F. 6, 133: oculis rigentibus et genis stantibus,fixed,Plin. 23, 1, 24, § 49. —In mal. part., Mart. 3, 73, 2; App. M. 2, p. 117, 39; Auct. Priap. 75, 2.—Rarely of fluids, to coagulate, stiffen: sanguis stetit,Sen. Oedip. 585.
* With abl., to stand out with, be thick with, full of any thing (mostly poet.): stant pulvere campi, Enn. ap. Porphyr. ad Hor. C. 1, 9, 1 (Ann. v. 592 Vahl.): cupressi Stant rectis foliis, id. ap. Philarg. ad Verg. G. 2, 444 (Ann. v. 268 ib.): stat sentibu' fundus, Lucil. ap. Don. Ter. And. 4, 2, 16; Titin. ap. Non. 391, 21; so, ager sentibus,Caecil. ib. 391, 23: vides ut altā stet nive candidum Soracte,Hor. C. 1, 9, 1: caelum caligine stat, Sisenn. ap. Non. 392, 8: pulvere caelum,Verg. A. 12, 408: pulvereo globo astra,Stat. Th. 7, 124: stant lumina (Charontis) flammā,Verg. A. 6, 300: stant pulvere Syrtes,Claud. Laud. Stil. 1, 257.
* In gen., to stand: mentes, rectae quae stare solebant, Enn. ap. Cic. Sen. 6, 16 (Ann. v. 208 Vahl.): stetisse ipsum in fastigio eloquentiae,Quint. 12, 1, 20.
* In partic.
* Pregn., to stand one's ground, stand firm or unshaken; to endure, persevere, persist, abide, continue: moribus antiquis res stat Romana virisque, Enn. ap. Aug. Civ. Dei, 2, 21 (Ann. v. 492 Vahl.): disciplinam militarem, quā stetit ad hanc diem Romana res, solvisti,Liv. 8, 7: res publica staret,Cic. Phil. 2, 10, 24; cf. id. Cat. 2, 10, 21: stante urbe et curiā,id. Planc. 29, 71: ut eo neglecto civitas stare non possit,id. Cael. 1, 1: utinam res publica stetisset, quo coeperat statu,id. Off. 2, 1, 3: qui illam (rem publicam) cadere posse stante me non putārant,id. Fam. 6, 6, 2: ut stante re publicā facere solebamus,id. Off. 2, 1, 3: neque enim aliter stare possemus,id. Sest. 45, 97: per quos homines ordinesque steterim, quibusque munitus fuerim, non ignoras,id. Fam. 13, 29, 7; cf.: eorum auxilio, qui me stante stare non poterant,id. ib. 7, 2, 3: respublica stetit virtute tuā,Liv. 4, 40: stetit regnum puero,id. 1, 3: dum stetimus,Ov. Tr. 1, 9, 17: stamus animis,Cic. Att. 5, 18, 2: stas animo,Hor. S. 2, 3, 213: Gabinium sine provinciā stare non posse,could not hold out, subsist,Cic. Pis. 6, 12; cf. id. Fl. 6, 14; Suet. Oth. 5: nedum sermonum stet honos,Hor. A. P. 69.—Hence, nearly—esse, tantā stat praedita culpā (natura), Lucr. 5, 199: pausam stare fragori,id. 1, 747.
* (Acc. to its use as a milit. t. t., v.supra, I. B. 3.) To maintain the contest: cum in senatu pulcherrime staremus,Cic. Fam. 1, 4, 1.
* In theatr. lang., of plays and actors, to stand, i.e. to please, take, succeed: quod si intellegeret, cum stetit olim nova (fabula), Actoris operā magis stetisse quam suā,Ter. Phorm. prol. 9 sq.: partim vix steti, id. Hec. prol. alt. 7: securus, cadat an recto stat fabula talo,Hor. Ep. 2, 1, 176: illi, scripta quibus comoedia prisca viris est, Hoc stabant, hoc sunt imitandi,id. S. 1, 10, 17.
* Stare, ab, cum, or pro aliquo, or aliquā re, or with adv. loci, to stand by, on the side of, adhere to a person or thing, take the part of: ut nemo contra civium perditorum dementiam a senatu et a bonorum causā steterit constantius,Cic. Brut. 79, 273: a se potius quam ab adversariis,id. Inv. 1, 43, 81: a mendacio contra verum,id. ib. 1, 3, 4: a contrariā ratione,Auct. Her. 4, 2, 4: cum di prope ipsi cum Hannibale starent,Liv. 26, 41, 17; 5, 38: stabat cum eo senatus majestas,id. 8, 34, 1: nobiscum adversus bar, baros,Nep. Ages. 5, 4: si pro meā patriā ista virtus staret,Liv. 2, 12: pro jure gentium,id. 38, 25: pro vobis adversus reges stetimus,id. 45, 22, 10; 23, 8, 3 Fabri ad loc.: pro Jubā atque Afris,Quint. 11, 1, 80: pro signis,Ov. A. A. 1, 200: quamvis duces non essent praesentes, staret tamen pro partibus invicta fortuna ultoris,Flor. 4, 7, 10: hic primo pro Pompei partibus, mox simulatione contra Pompeium stetit,Vell. 2, 48, 4: voluptas pro iisdem partibus standi,Sen. Vit. Beat. 4, 1; cf.: et dii quoque pro meliore stant causā,Curt. 4, 1, 13: hinc stas, illinc causam dicis,Plaut. Men. 4, 2, 48: unde stetisset, eo se victoria transferret,Just. 5, 4, 12: non semper vostra evortet: nunc Juppiter hac stat, stands at your side, stands by you, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 263 Vahl.); imitated by Verg. A. 12, 565.—So with in: Graeci, qui in Darei partibus steterant,Curt. 3, 11, 18.
* Stare per aliquem, to stand to one's account, be chargeable or owing to one; to lie at one's door, be one's fault; followed by a negative consequence or effect, expressed by quin, quominus, or ne.
* With dat.: arbitri sententiae stare,Dig. 4, 7, 23 fin.: voluntati patris,ib. 26, 7, 3; 36, 3, 6: rei judicatae,ib. 42, 1, 32: emptioni,ib. 19, 1, 13; ib. 4, 8, 27 (five times) et saep.
* Of price, to stand one in, to come to, to cost (mostly post-Aug.): Periclum vitae meae tuo stat periculo,Plaut. Capt. 3, 5, 82: Polybius scribit, centum talentis eam rem Achaeis stetisse,Liv. 34, 50; cf.: sit argumento tibi gratis stare navem,Cic. Verr. 2, 5, 19, § 48: haud illi stabunt Aeneia parvo Hospitia,Verg. A. 10, 494: quae neque magno Stet pretio,Hor. S. 1, 2, 122: multo sanguine ac vulneribus ea Poenis victoria stetit,Liv. 23, 30: haud scio an magno detrimento certamen staturum fuerit,id. 3, 60: utrique vindicta libertatis morte stetit,Vell. 2, 64, 3: heu quanto regnis nox stetit una tuis?Ov. F. 2, 812 et saep.: nulla pestis humano generi pluris stetit,Sen. Ira, 1, 2, 1.
* With quin: quoniam per eum non stetisset, quin praestaretur, etc.,Liv. 2, 31, 11 Weissenb.ad loc.
* With quominus (freq.): si poterit fieri, ut ne pater per me stetisse credat, Quominus haec fierent nuptiae, volo: sed si id non poterit, Id faciam in proclivi quod est, per me stetisse, ut credat,Ter. And. 4, 2, 16 sq.: Caesar ubi cognovit per Afranium stare, quominus proelio dimicaretur,Caes. B. C. 1, 41: graviter eam rem tulerunt, quod stetisse per Trebonium, quominus oppido potirentur, videbatur,id. ib. 2, 13; so, nec, quominus perpetua cum eis amicitia esset, per populum Romanum stetisse,Liv. 8, 2, 2; 9, 14, 1; 6, 33, 2; 44, 14, 12.
* With ne: ne praestaremus per vos stetit, qui, etc.,Liv. 45, 23, 6: non per milites stetisse, ne vincerent,id. 3, 61, 2: quasi per ipsum staret, ne redderetur,Suet. Aug. 28.—Rarely without the negation; so with ut: per quam (ignorantiam) stetit, ut tibi obligarer,Plin. Ep. 10, 6 (22), 2; cf. Ter. And. 4, 2, 17 supra; absol.: id est, non per me stetit, sed per illud,Quint. 3, 6, 78; with subj.-clause: si per eum non stetit, parere defuncti voluntati,Dig. 32, 1, 36.
Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary
memory