LAT

Lewis Short

sălūs (noun F) : (archaic
* Gen. SALVTES, on a clay vessel, v. Ritschl de Fictilibus Litteratis, Berol, 1853, p. 18, n. 5; cf. APOLONES, from Apollo; dat. SALVTEI, Corp. Inscr. Lat. 587), f. root sar, to guard, whence servus, servare, salvus, sollus; cf. Gr. ὅλος, entire, a being safe and sound; a sound or whole condition, health, welfare, prosperity, preservation, safety, deliverance, etc. (very freq. and class.: cf.: valetudo, sanitas).
* Lit.
* In gen.: Mars pater te precor, pastores pecuaque salva servassis duisque bonam salutem valetudinemque mihi domo familiaeque nostrae, an old form of prayer in Cato, R. R. 141, 3; cf. Varr. R. R. 1, 2, 27; so, too, the religious formula for asking protection: quod cum salute ejus fiat,and may it do him good,Ter. Ad. 4, 1, 3; and in the same sense: bonā salute,Cato, R. R. 4 fin.: adhuc quae assolent quaeque oportet Signa esse ad salutem, omnia huic (puero recens nato) esse video,Ter. And. 3, 2, 2: aegrorum salutem ab Aesculapio datam,Cic. N. D. 3, 38, 91: qui etiam medicis suis non ad salutem, sed ad necem utatur,id. Har. Resp. 16, 35: me confectum consularibus volneribus consulari medicinā ad salutem reduceret,id. Red. Quir. 6, 15: firmā potiri salute,Ov. H. 20, 179: salute nostrā atque urbe captā Domum reduco integrum omnem exercitum,in good health, well,Plaut. Bacch. 4, 9, 147: mater redit suā salute ac familiae maximā,in excellent health,id. Merc. 4, 5, 9: salute nostrum socium,id. Men. 1, 2, 25: salute horiae,uninjured,id. Rud. 4, 2, 5: in optimorum consiliis posita est civitatium salus,Cic. Rep. 1, 34, 51; cf.: tu eris unus, in quo nitatur civitatis salus,id. ib. 6, 12, 12; 2, 23, 43: juris, libertatis, fortunarum suarum salus in istius damnatione consistit,Cic. Verr. 2, 2, 6, § 16: neque enim salus ulla rei publicae major reperiri potest, quam, etc.,id. ib. 2, 1, 2, § 4; Plaut. As. 3, 3, 127: spem teneo, salutem amisi,id. Merc. 3, 4, 6 sq.; id. Capt. 3, 3, 3; cf.: cujus aures clausae veritati sunt, hujus salus desperanda est,Cic. Lael. 24, 90: nisi quae mihi in te'st, haud tibi est in me salus,a means of safety, help, assistance,Plaut. Ps. 1, 1, 69: fer amanti ero salutem,id. As. 3, 3, 82; cf.: cum opem indigentibus salutemque ferres,Cic. Fin. 2, 35, 118; id. Mur. 13, 28: dicet fortasse Dignitatis ἅλις: saluti, si me amas, consule,id. Att. 2, 19, 1: is est nimirum Soter, qui salutem dedit,has furnished safety,Cic. Verr. 2, 2, 63, § 154: dare salutem, liberare periculis, etc.,id. de Or. 1, 8, 32: saluti quod tibi esse censeo, id consuadeo,Plaut. Merc. 1, 2, 35; so, saluti esse alicui,Cic. Rep. 1, 1, 1; id. de Or. 2, 49, 200 al.; for which: nosse omnia haec, salus est adulescentulis,Ter. Eun. 5, 4, 18: diffisus suae omniumque saluti,Caes. B. G. 6, 38: nec in fugā salus ulla ostendebatur,Liv. 30, 8: una est salus,id. 7, 35: una salus victis nullam sperare salutem,Verg. A. 2, 354; cf. id. ib. 5, 174; 6, 96; Ov. Tr. 3, 3, 4; 5, 7, 3; id. P. 3, 7, 23; 4, 14, 5; id. M. 3, 648; Luc. 2, 221. —Freq. in Plaut. as a term of endearment, my life, my love: quid agis, mea salus?Plaut. Cas. 4, 3, 3: o salute meā salus salubrior,id. Cist. 3, 13; id. Bacch. 4, 8, 38; id. Poen. 1, 2, 153; 1, 2, 176; id. Rud. 3, 3, 17.
* Salus, personified, a Roman divinity, whose temple stood on one of the summits of the Quirinalis (v. Salutaris): ego tibi nunc sum summus Juppiter, Idem ego sum Salus, Fortuna, etc.,Plaut. Capt. 4, 2, 84; id. As. 3, 3, 123; 3, 3, 137; id. Cist. 4, 2, 76; id. Merc. 5, 2, 26; Varr. L. L. 5, §§ 51 and 74 Müll.; Liv. 9, 43 fin.; 10, 1 fin.; 40, 37; Val. Max. 8, 14, 6: augurium Salutis (instituted for the welfare of the State),Cic. Div. 1, 47, 105; id. Leg. 2, 11, 28; Suet. Aug. 31; Tac. A. 12, 23.—In a lusus verbb., alluding to the literal meaning of the name: nec Salus nobis saluti jam esse, si cupiat, potest,Plaut. Most. 2, 1, 4: at vos Salus servassit,id. Cist. 4, 2, 76: neque jam Salus servare, si volt, me potest,id. Capt. 3, 3, 14; Ter. Ad. 4, 7, 43; cf.: Salus ipsa virorum fortium innocentiam tueri non potest,Cic. Font. 6, 11, § 21.
* Salvation, deliverance from sin and its penalties (eccl. Lat.): verbum salutis,Vulg. Act. 13, 26; id. Rom. 10, 1; 13, 11.
Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary
memory