LAT

Lewis Short

(v. a.P. a.) : rĕgo, xi, ctum, 3, v. a.Sanscr. arg-, argami, to obtain; Gr. ὀρέγω reach after; cf. Sanscr. rāgan; Goth. reiks, king; Germ. Reich and Recht
* To keep straight or from going wrong, to lead straight; to guide, conduct, direct (freq. and class.; syn.: guberno, moderor).
* Lit.: deus est, qui regit et moderatur et movet id corpus, cui praepositus est,Cic. Rep. 6, 24, 26: manus una (navem) regit,Lucr. 4, 903: onera navium velis,Caes. B. G. 3, 13: arte ratem,Ov. Tr. 1, 4, 12; cf. clavum,Verg. A. 10, 218: te ventorum regat pater,Hor. C. 1, 3, 3: vela,Prop. 2, 28 (3, 24), 24: coërcet et regit beluam,Cic. Rep. 2, 40, 67: equum,Liv. 35, 11: equos,Ov. A. A. 3, 556; id. Ib. 474; cf. quadrupedes,id. M. 2, 86: spumantia ora (equi),id. ib. 8, 34: frena,id. P. 4, 12, 24: equi impotentes regendi,Liv. 35, 11; Ov. Tr. 1, 3, 28; Curt. 4, 15, 28: currus,Ov. A. A. 1, 4; Curt. 8, 14, 7: taurus ex grege, quem prope litora regebat, Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 715 P.; Quint. 1, 1, 27: rege tela per auras,Verg. A. 9, 409: tela per viscera Caesaris,Luc. 7, 350; cf.: missum jaculum,Ov. M. 7, 684: sagittas nusquam,Luc. 7, 515: regens tenui vestigia filo,Cat. 64, 113; cf.: Daedalium iter lino duce,Prop. 2, 14 (3, 6), 8: caeca filo vestigia,Verg. A. 6, 30: diverso flamina tractu,Ov. M. 1, 59: gressus,Vulg. Judic. 16, 26.
* In partic., jurid. t. t.: regere fines,to draw the boundaries, mark out the limits,Cic. Leg. 1, 21, 55; id. Top. 10, 43; id. Mur. 9, 22; Tib. 1, 3, 44; cf. Dig. 10, 1, and Cod. Just. 3, 39 tit. Finium regundorum.
* Trop., to guide, lead, conduct, manage, direct.
* In gen.: Deus qui omnem hunc mundum regit,Cic. Rep. 6, 13, 13: domum,id. ib. 1, 39, 61: rem consilio,Ter. Eun. 1, 1, 13: belli fera munera Mavors regit,Lucr. 1, 33; cf. bella,Caes. B. G. 6, 17; Sil. 7, 47: omnia nostra ita gerito, regito, gubernato, ut, etc.,Cic. Att. 16, 2, 2: alicujus animum atque ingenium,Plaut. Bacch. 3, 3, 90; cf.: animi motus (with moderari cupiditates),Cic. Part. Or. 22, 76: mores,Ov. M. 15, 834: animos dictis,Verg. A. 1, 153: animum,Hor. Ep. 1, 2, 62: ut me ipse regam,id. ib. 1, 1, 27: consilia senatus,Quint. 12, 1, 26: valetudines principis,Tac. A. 6, 50; cf.: valetudinem arbitratu suo,Suet. Tib. 68 al.: neque regerentur magis quam regerent casus,Sall. J. 1, 5; cf.: jam regi leges, non regere,Liv. 10, 13: utroque vorsum rectum est ingenium meum,Plaut. Capt. 2, 3, 6: vellem suscepisses juvenem regendum,Cic. Att. 10, 6, 2; cf. Suet. Tib. 50; id. Claud. 9: Silvanum specie obsequii regebat,Tac. H. 3, 50: nemo regere potest, nisi qui et regi,Sen. Ira, 2, 15 fin.; Quint. 12, 10, 69.
* P. a. as subst.: rĕgens, entis, m., a governor, prince, ruler, regent: contemptus regentium,Tac. A. 12, 54: in obsequium regentis,id. Or. 41: clementia regentis, Sen. Clem. 1, 22, 3: vita regentis,Claud. IV. Cons. Hon. 301: excogitare nemo quicquam poterit, quod magis decorum regenti sit quam clementia,Sen. Clem. 1, 19, 1; id. Ep. 59, 7: in vulgus manant exempla regentum (= -tium),Claud. Laud. Stil. 1, 168.
* Rectus, a, um, P. a., led straight along, drawn in a straight line (horizontal or vertical), straight, upright, ὀρθός.
* To guide into the right way one who has erred; to set right, correct: non multa peccas, sed si peccas, te regere possum, old poet ap. Cic. Mur. 29, 60 (with corrigere and inflectere): errantem regere,Caes. B. C. 3, 57: rogo, domine, consilio me regas, etc.,Plin. Ep. 10, 19 (30), 1; cf.: alicujus dubitationem, id. ib 10, 118 (119), 3.— Hence
* Lit., of horizontal direction: pars Remorum recta est (opp. refracta),Lucr. 4, 439: sed nil omnino rectā regione viaï declinare,id. 2, 249 Munro: rectā regione iter instituere,Liv. 21, 31: India, rectā regione spatiosa,Curt. 8, 9, 2; cf. id. 7, 9, 2: ad nostras aedes hic quidem habet rectam viam,Plaut. Trin. 4, 2, 26: via,id. Cas. 5, 2, 7; id. Poen. 3, 3, 79; id. Ps. 4, 7, 37; Ter. And. 3, 4, 21; id. Phorm. 2, 1, 80; Mart. 8, 75, 2; cf. platea,Plaut. Cist. 2, 1, 58; Ter. Ad. 4, 2, 35; 43: porta,Plaut. Bacch. 4, 4, 60: ostium,id. Mil. 2, 3, 58: ostia viarum (opp. iter flexum),Lucr. 4, 93: cursus hinc in Africam,Liv. 26, 43: saxa quae rectis lineis suos ordines servant,Caes. B. G. 7, 23 fin.: recto flumine,Verg. A. 8, 57: recto ad Iberum itinere,Caes. B. C. 1, 69; Liv. 22, 9: ne qua forent pedibus vestigia rectis,Verg. A. 8, 209: recto grassetur limite miles,Ov. Tr. 2, 477: velut rectae acies concurrissent,in a straight line, line of battle,Liv. 34, 28; so, acies,id. 35, 28: qui (quincunx), in quamcumque partem spectaveris, rectus est,Quint. 8, 3, 9: hic vos aliud nihil orat, nisi ut rectis oculis hanc urbem sibi intueri liceat,Cic. Rab. Post. 17, 48: adversus adparatus terribilium rectos oculos tenet,Sen. Const. 5, 5: rectis oculis gladios micantes videre,id. Ep. 76, 33; 104, 24: oculi,Suet. Aug. 16; cf. acies,Ov. M. 2, 776: lumen,Luc. 9, 638: vultus,Stat. Th. 10, 542.—Of vertical direction: ut hae (partes) rursum rectis lineis in caelestem locum subvolent,in perpendicular lines,Cic. Tusc. 1, 17, 40: saxa,perpendicular, steep,Liv. 21, 36 (just before: pleraque Alpium arrectiora sunt); cf.: rectae prope rupes,id. 38, 20: truncus,Ov. M. 7, 640: ita jacere talum, ut rectus assistat: qui ita talus erit jactus ut cadet rectus,Cic. Fin. 3, 16, 53: caput rectum et secundum naturam (opp. dejectum, supinum), in latus inclinatum,Quint. 11, 3, 69: homines,straight, erect,Cat. 10, 20; so, Quintia,id. 86, 1: puella,Hor. S. 1, 2, 123: senectus,Juv. 3, 26: iterque Non agit in rectum, sed in orbem curvat eundem,does not shape his course directly forward,Ov. M. 2, 715: vidit ut hostiles in rectum exire cohortes,Luc. 7, 327. — Comp.: crus Rectius,Hor. S. 1, 2, 82: rectior coma,smoother, straighter,Sen. Ep. 95, 24: longā trabe rectior exstet,Ov. M. 3, 78: crura,Pall. 7, 7. — Sup.: rectissima linea,Quint. 3, 6, 83: via,id. 12, 2, 27.
* Trop.
* In gen., right, correct, proper, appropriate, befitting; opp. to what is false or improper: vobis mentes rectae quae stare solebant, Enn. ap. Cic. Sen. 6, 16 (Ann. v. 208 Vahl.): ut rectā viā rem narret ordine omnem,Ter. Heaut. 4, 3, 28 (just before: aperte, ita ut res sese habet, narrato); cf. id. And. 2, 6, 11: De. Estne hoc, ut dico? Li. Rectam instas viam: Ea res est, you're on the right way, Plaut. As. 1, 1, 39: in rectam redire semitam, cf. id. Cas. 2, 3, 33: rectā viā depelli,Quint. 2, 7, 29; 10, 1, 29; cf. Sen. Ep. 94, 54; Quint. 2, 6, 2; so post-class.: de viā rectā declinare,Gell. 1, 3, 15: a rectā viā avertere, Aug. Civ Dei, 12, 17, 2: ad rectum iter retrahere, Hier. in Osee, 2, 8 sq.; id. in Mich. 3, 5: recta consilia dare,Ter. And. 2, 1, 9: quae sint in artibus recta ac prava dijudicare,Cic. de Or. 3, 50, 195; cf.: quae sunt recta et simplicia laudantur,id. Off. 1, 36, 130; Quint. 9, 3, 3: sermo rectus et secundum naturam enunciatus,id. 2, 5, 11; cf.: (oratio) recta an ordine permutato,id. 1, 13, 5; 9, 4, 27: per Marathonis propugnatores recto sono juravit (opp. flexus vocis),id. 11, 3, 168 Spald.; cf. id. 11, 3, 64: recto ac justo proelio dimicare,Liv. 35, 4 fin.: rectarum cenarum consuetudo,a regular, formal supper,Suet. Dom. 7; so, cena,Mart. 2, 69, 7; 7, 20, 2; also absol.: recta,Suet. Aug. 74; Mart. 8, 50, 10: domus recta est (with contenta decore simplici),Sen. Ep. 100, 6: nominibus rectis expendere nummos,i. e. on good securities,Hor. Ep. 2, 1, 105: ut natura dedit, sic omnis recta figura, correct, beautiful, Prop. 2, 18, 25 (3, 11, 3): absque te esset, ego illum haberem rectum ad ingenium bonum,suitable, qualified,Plaut. Bacch. 3, 3, 8.— Subst.: rectum, i, n.: rectum est etiam in illis contentionibus gravitatem retinere,Cic. Off. 1, 38, 137: quid verum, quid falsum, quid rectum in oratione pravumve,id. Ac. 1, 5, 19: aliter, quam est rectum verumque dicere,Quint. 6, 3, 89: cum sit rectum, Nocere facile est, etc.,id. 8, 5, 6; so (opp. durum et incomptum),id. 8, 6, 65; (opp. vitiosum) id. 1, 5, 29: mutare aliquid a recto,id. 2, 13, 11: recta et vera loquere,i. e. sincerely, openly,Plaut. Capt. 5, 2, 7: qui haec recta tantum et in nullos flexus recedentia copiose tractaverit,Quint. 10, 5, 12: ea plerumque recta sunt,id. 9, 2, 5; cf. id. 9, 2, 45.—Comp.: rectior divisio,Quint. 7, 2, 39: si quid novisti rectius istis,Hor. Ep. 1, 6, 67; Cic. Rep. 1, 40, 62.—Sup.: rectissima ratio,Quint. 2, 13, 3.
* Rectā
* Rectō
* Rectē.
* Rectā (sc. viā). straightway, straightforwards, right on, directly (freq. and class.): hic ad me rectā habet rectam viam,Plaut. Mil. 2, 6, 11; id. Ps. 4, 7, 37: jam ad regem rectā me ducam,id. Am. 4, 3, 8; 5, 1, 63; id. Capt. 3, 5, 93; id. Cas. prol. 43; id. Mil. 2, 5, 50; id. Merc. 5, 2, 92; id. Ps. 4, 2, 11; id. Rud. 3, 6, 13; Ter. Eun. 1, 2, 7: tu rus hinc ibis? ... rectā,id. Ad. 3, 3, 79; id. Hec. 3, 3, 12; id. Phorm. 1, 2, 62; 5, 6, 19: Marius ab subselliis in rostra rectā,Cic. Off. 3, 20, 80; id. Att. 5, 14, 2; 6, 8, 1; 16, 10, 1; id. Fam. 9, 19, 1; Cic. Verr. 2, 5, 61, § 160; id. Cat. 1, 9, 23; Auct. Her. 4, 50, 63; Auct. B. Afr. 18; 40; Auct. B. Hisp. 3; Plin. 2, 47, 46, § 121 al.: tendimus hinc rectā Beneventum. Hor. S. 1, 5, 71.
* Rectō, straightforwards, directly (perh. only in the two foll. passages): appellationes, quae recto ad principem factae sunt,Dig. 49, 1, 21; Inscr. Grut. 611, 13.
* Rectē.
* Lit., in a straight line (horizontal or perpendicular), straightly, perpendicularly, uprightly, ὀρθῶς (very rare): vitem bene enodatam deligato recte, flexuosa uti ne siet,Cato, R. R. 33, 4: sive aliae (atomi) declinabunt, aliae suo nutu recte ferentur ... quae (atomi) recte, quae oblique ferantur,Cic. Fin. 1, 6, 20: satyri, cum quadrupedes, tum recte currentes, humanā effigie,Plin. 7, 2, 2, § 24.
* So, in colloquial lang., freq. like benigne and the Gr. καλῶς, or κάλλιστα ἔχει, as a courteously evasive answer, all's well, it's all right, there's nothing the matter; or, in politely declining an offer, nothing is wanting, no I thank you: De. Unde incedis? quid festinas, gnate mi? Ch. Recte pater, Plaut. Merc. 2, 3, 33; cf.: So. Quid es tam tristis? Pa. Recte mater, Ter. Hec. 3, 2, 20; and: Ch. Quid tu istic? Syr. Recte equidem, id. Heaut. 3, 2, 7: Mi. Quid est? Aes. Nihil, recte, perge, id. Ad. 4, 5, 19: rogo numquid velit? Recte inquit,i. e. no, nothing,id. Eun. 2, 3, 51; so, in an exclamation: clamabit, pulchre! bene! recte!Hor. A. P. 4, 28.
* With adjj., right, well, properly, very, much, to strengthen the idea (ante-class.): illasce oves, quā de re agitur, sanas recte esse, uti pecus ovillum, quod recte sanum est, etc., an ancient formula in Varr. R. R. 2, 2, 6: locus recte ferax,Cato, R. R. 44: salvus sum recte,Plaut. Am. 2, 1, 34: morata recte,id. Aul. 2, 2, 62: oneratus recte,id. Bacch. 2, 3, 115: non recte vinctus est,Ter. And. 5, 4, 52.
* Ellipt., esp. in answers, in colloquial lang., well, quite well, right, excellently: Thr. Primum aedis expugnabo. Gn. Recte. Thr. Virginem eripiam. Gn. Probe. Thr. Male mulcabo ipsam. Gn. Pulchre, Ter. Eun. 4, 7, 3: quid vos? quo pacto hic? satin recte? (sc. est, agitur, valetis, etc.), quite well? id. And. 4, 5, 9; cf.: Le. Satin' salve? dic mihi. Ca. Recte, Plaut. Trin. 5, 2, 54; and: De. Quid fit? quid agitur? Sy. Recte. De. Optime'st, Ter. Ad. 5, 5, 3; Quint. 6, 3, 84.
Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary
memory