Lewis Short
(adj.adv.) : plēnus, a, um, adj.from the root ple-; Sanscr. prā-, to fill; Gr. πλα- in πίμπλημι, πλήθω; Lat. plerus, plebs, populus, etc.; whence compleo, expleo, suppleo
* Full, filled with any thing (class.; cf.: refertus, oppletus).
* Lit.
* In gen., with gen.: rimarum,Ter. Eun. 1, 2, 25: corpus suci,id. ib. 2, 3, 27: Gallia est plena civium Romanorum,Cic. Font. 1, 11: domus plena caelati argenti,Cic. Verr. 2, 2, 14. § 35: vini, somni,id. Red. in Sen. 6, 13: stellarum, id. Rep. 6, 11, 11.—With abl.: plena domus ornamentis,Cic. Verr. 2, 4, 57, § 126: vita plena et conferta voluptatibus,id. Sest. 10, 23: plenum pueris gymnasium,Quint. 2, 8, 3.—Absol.: auditorium,Quint. 2, 11, 3: plenissimis velis navigare,with swelling sails,Cic. Dom. 10, 24.—As subst.: plēnum, i, n., space occupied by matter, a plenum, Cic. Ac. 2, 37, 118.—Adverb.: ad plenum, to repletion, copiously, abundantly (poet.), Verg. G. 2, 244: hic tibi copia Manabit ad plenum benigno Ruris honorum opulenta cornu,Hor. C. 1, 17, 15; so Veg. 2, 9: philosophiae scientiam ad plenum adeptus,Eutr. 8, 10.
* Trop., full, filled.
* Of bodily size, stout, bulky, portly, plump, corpulent (class.): pleni enective simus,Cic. Div. 2, 69, 142: vulpecula pleno corpore,Hor. Ep. 1, 7, 31: frigus inimicum est tenui: at prodest omnibus plenis,Cels. 1, 9: femina,Ov. A. A. 2, 661.—Comp.: tauros palea ac feno facere pleniores,Varr. R. R. 2, 5, 12.—Sup.: plenissimus quisque,Cels. 2, 1.
* Of females, big, with child, pregnant (class.): et cum te gravidam et cum te pulchre plenam aspicio, gaudeo,Plaut. Am. 2, 2, 49: femina,Ov. M. 10, 469; Val. Fl. 1, 413: sus plena,Cic. Div. 1, 45, 101; cf.: Telluri plenae victima plena datur (preceded by gravida),Ov. F. 4, 634.
* Filled, satisfied (poet.), Ov. Am. 2, 6, 29: plenus cum languet amator,sated with reading,Hor. Ep. 1, 20, 8; cf.: illa bibit sitiens lector, mea pocula plenus,Ov. P. 3, 4, 55.
* Full packed, laden; with abl.: quadrupedes pleni dominis armisque,Stat. Th. 4, 812: exercitus plenissimus praedā,Liv. 41, 28: crura thymo plenae (apes),Verg. G. 4, 181.—Absol.: vitis,Ov. Am. 2, 14, 23.
* Entire, complete, full, whole: ut haberet ad praeturam gerendam plenum annum atque integrum,Cic. Mil. 9, 24: gaudia,id. Tusc. 5, 23, 67: numerus,id. Rep. 6, 12, 12: pleno aratro sulcare,with the whole plough sunk in the ground,Col. 2, 2, 25: sustineas ut onus, nitendum vertice pleno est, i. e. toto,Ov. P. 2, 7, 77: pleno gradu,at full pace, at storming pace,Liv. 4, 32.— Neutr. adverb.: in plenum, on the whole, generally (post-Aug.), Plin. 13, 4, 7, § 31; Sen. Ep. 91, 9.
* Of the voice, sonorous, full, clear, strong, loud (class.): vox grandior et plenior,Cic. Brut. 84, 289: voce plenior,id. de Or. 1, 29, 132.
* Of letters, syllables, words, full, at full length, not contracted, unabridged: pleniores syllabae,Auct. Her. 4, 20, 28: ut E plenissimum dicas,Cic. de Or. 3, 12, 46: siet plenum est, sit imminutum,id. Or. 47, 157: plenissima verba,Ov. M. 10, 290.
* Of food and drink, strong, hearty, substantial: pleniores cibi,Cels. 3, 20: vinum,id. 1, 6.
* Full, abundant, plentiful, much: non tam Siciliam, quam inanem offenderant, quam Verrem ipsum, qui plenus decesserat,Cic. Verr. 2, 2, 4, § 12: urbes,id. Pis. 37, 91: pecunia,much money,id. Rosc. Am. 2, 6: mensa,Verg. A. 11, 738.—Comp.: serius potius ad nos, dum plenior,Cic. Fam. 7, 9, 2: tres uno die a te accepi litteras, unam brevem, duas pleniores,fuller, larger,id. ib. 11, 12, 1.— Sup.: plenissima villa,Hor. S. 1, 5, 50.
* Of age, full, advanced, ripe, mature: jam plenis nubilis annis,marriageable,Verg. A. 7, 53: plenus vitā,Stat. S. 2, 2, 129: annis,full of years, that has reached extreme old age,Plin. Ep. 2, 1, 7: plenior annis,Val. Fl. 1, 376: annus vicesimus quintus coeptus pro pleno habetur,Dig. 50, 4, 8.
* Law t. t.: pleno jure, with a complete legal title: proinde pleno jure incipit, id est et in bonis et ex jure Quiritium, tua res esse,Gai. Inst. 2, 41: pleno jure heres fieri,id. ib. 3, 85 al.
* In gen., with gen.: plenus fidei, Enn. ap. Cic. Sen. 1, 1 (Ann. v. 342 Vahl.): jejunitatis plenus,Plaut. Merc. 3, 3, 13: consili,Plaut. Ep. 1, 2, 49: viti probrique,id. Mil. 2, 5, 13: fraudis, sceleris, parricidi, perjuri,id. Rud. 3, 2, 37: offici,Cic. Att. 7, 4, 1: negoti,full of business,id. N. D. 1, 20, 54; Plaut. Ps. 1, 3, 146: irae,Liv. 3, 48: ingenii,Cic. Fl. 6, 15: laboris,Plin. 6, 19, 22, § 66: quae regio in terris nostri non plena laboris?is not full of our disaster?Verg. A. 1, 460.—With abl.: plenus sum exspectatione de Pompeio,full of expectation,Cic. Att. 3, 14, 1: laetitiā,Caes. B. C. 1, 74: humanitate,Plin. Ep. 1, 10, 2; 2, 1, 7.
* In partic.
* Complete, finished, ample, copious (class.): orator plenus atque perfectus,Cic. de Or. 1, 13, 59: plenior, opp. to jejunior,id. ib. 3, 4, 16: oratio plenior,id. Off. 1, 1, 2: pleniora scribere,Caes. B. C. 1, 53.
* Full of, abounding or rich in any thing: plenum bonarum rerum oppidum,Plaut. Pers. 4, 2, 38: quis plenior inimicorum fuit C. Mario?Cic. Prov. Cons. 8, 19: pleniore ore laudare, with fuller mouth, i. e. more heartily, id. Off. 1, 18, 61.—Hence, adv.: plēnē.
* Lit., full (post-Aug.): vasa plene infundere,Plin. 14, 22, 28, § 139.
* Trop., fully, wholly, completely, thorougnly, largely (class.): plene cumulateque aliquid perficere,Cic. Div. 2, 1: plene perfectae munitiones,Caes. B. G. 3, 3: aliquid vitare,Cic. Q. Fr. 1, 1, 13: plene sapientes homines,id. Off. 1, 15: praestare aliquid,perfectly,Hor. Ep. 1, 11, 14.—Comp.: plenius facere aliquid,Ov. P. 2, 11, 20: alere,Quint. 2, 2, 8.—Sup.: quamvis illud plenissime, hoc restrictissime feceris,Plin. Ep. 5, 8, 13.
Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary