LAT

Lewis Short

pax (noun F) : from the root pac, pag, pacisco, pango; whence also pagina, pagus, q. v.: pacem a pactione conditionum putat dictam Sinnius Capito, quae utrique inter se populo sit observanda,Fest. p. 230 Müll.; orig. an agreement, contract, treaty; hence
* Peace, concluded between parties at variance, esp. between belligerents; a treaty of peace; tranquillity, the absence of war, amity, reconciliation after a quarrel, public or private (cf. indutiae): quando ita rem gessistis . . . Pax conmerciumque'st vobis mecum,Plaut. Stich. 4, 1, 14: pacem componi volo Meo patre cum matri,id. Merc. 5, 2, 113: orator sine pace redit, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 41 Müll. (Ann. v. 211 Vahl.): pacem inter sese conciliant, id. ap. Auct. Her. 2, 25, 39 (Trag. v. 164 ib.): videndum est cum omnibusne pax esse possit, an sit aliquod bellum inexpiabile,Cic. Phil. 13, 1, 1; 12, 5, 10: pax est tranquilla libertas,id. ib. 2, 44, 113: nihil est tam populare quam pax, tranquillitas, otium,id. Agr. 2, 37, 102; cf. id. Q. Fr. 1, 1, 1: esse pacem alicui cum aliquo,id. Phil. 7, 3, 7; 7, 8, 21: pacem habere,id. Att. 7, 14, 1: conciliare inter cives,id. Fam. 10, 27, 1: conficere,id. Fl. 12, 29: coagmentare,id. Phil. 7, 7, 24: servare,id. ib. 7, 8, 22: confirmare cum aliquo,id. ib. 1, 1, 2: pace uti,id. Prov. Cons. 2, 4: dimittere aliquem cum pace,id. Mur. 15, 32: suscipienda bella sunt . . . ut sine injuriā in pace vivatur (cf. II. 2. infra),id. Off. 1, 11, 35: quem L. Sulla, cum bellum invexisset totam in Asiam, cum pace dimisit,id. Mur. 15, 32: pacem petere,Caes. B. G. 1, 27: pangere cum aliquo,Liv. 9, 11: componere,id. 2, 13: impetrare,id. 30, 35: classis bona cum pace accepta est,id. 28, 37: itaque pax populo Caeriti data,id. 7, 20: Bocchus neque bello neque pace antea cognitus,Sall. J. 19, 7: pacem agitare,id. ib. 14, 10: rumpere,Verg. A. 12, 202: et sumptā et positā pace,Prop. 2, 1, 36: pacem turbare,Tac. A. 12, 65: additis qui pacem nostram metuebant,i. e. the peace granted by us.id. ib. 12, 33; 12, 29: pace belloque rempublicam regere,Suet. Aug. 61; id. Tib. 37: bello ac pace,both in war and in peace,Liv. 8, 35; Stat. Th. 4, 839: in pace,Hor. S. 2, 2, 110; Tac. A. 11, 10; 14, 39: in mediā pace,Liv. 36, 11, 2: mediā pace,Tac. A. 14, 32; Curt. 8, 10, 17: in intimo sinu pacis,Plin. Pan. 56, 4: alta pax,Sen. Thyest. 576.
* Plur.: hostibus victis, pacibus perfectis, etc.,Plaut. Pers. 5, 1, 1; Varr. ap. Non. 149, 15: jura, judicia, bella atque paces penes paucos erant, Sall. J. 31, 20; Hor. Ep. 1, 3, 8; 2, 1, 102 (Lucr. 5, 1230, ventorum paces is spurious; v. Lachm.).
* Trop., peace, rest, quiet, ease.
* Transf.
* Grace, favor, pardon, assistance of the gods: pacem ab Aesculapio petas,Plaut. Curc. 2, 2, 20: Jovis supremi multis hostiis pacem expetere,Plaut. Am. 5, 1, 75: sunt hic omnia quae ad deūm pacem oportet adesse? (sc. expetundam),id. Poen. 1, 2, 42: divum, pacem votis adit,Lucr. 5, 1229: ab Jove Opt. Max. pacem ac veniam peto,Cic. Rab. Perd. 2, 5: pacis deūm exposcendae causā lectisternium fuit,Liv. 7, 2: exorat pacem divom,Verg. A. 3, 370; 3, 261; id. G. 4, 535; Just. 20, 2, 7.
* Pace tuā, alicujus, with your (or his) good leave or permission: pace quod fiat tuā,Ter. Eun. 3, 2, 13: pace tuā dixerim,Cic. Tusc. 5, 5, 12; id. de Or. 1, 17, 76: C. Claudi pace loquar,Liv. 3, 19, 7: pace majestatis ejus dixerim,Vell. 2, 129, 3: pace diligentiae Catonis dixerim,id. 1, 7, 4: pace loquar Veneris: tu dea major eris,Ov. Am. 3, 2, 60.
* Dominion, empire, of the Romans (post-Aug.): pax Romana,Sen. Clem. 1, 8, 2; cf.: haec tot milia gladiorum, quae pax mea (i. e. Neronis) comprimit,id. ib. 1, 1, 2: immensa Romanae pacis majestate,Plin. 27, 1, 1, § 3: nostra,Tac. A. 12, 33.
* Pax, as an interj., peace! silence! enough! pax, abi, Plaut. Mil. 3, 1, 213; id. Ps. 5, 1, 33; id. Stich. 5, 7, 3 al.: capillus passus, prolixus, circum caput Rejectus neglegenter: pax!Ter. Heaut. 2, 3, 49; 4, 3, 39; Aus. Idyll. 12 fin.
* Of inanim. objects, as of the sea: pax ipsa tumet,Stat. Th. 7, 87: sensim infusa tranquilla per aequora pace,Sil. 7, 258.—Of a river: flumen cum pace delabens,Hor. C. 3, 29, 35: fluminis,Flor. 4, 2, 28.—Of the countenance: pacem vultus habet,tranquillity,Ov. M. 2, 858.
* Peace, tranquillity of mind: pax animi,sleep,Ov. M. 11, 624: mentis,id. Tr. 5, 12, 4: temperantia pacem animis affert,Cic. Fin. 1, 14, 26: semper in animo sapientis est placidissima pax,id. Tusc. 5, 16, 48.
* The rest or peace of death: excepit illum magna et aeterna pax,Sen. ad Marc. 19, 5: so, REQVIESCIT IN PACE, a formula frequently found in later, esp. in Christian epitaphs, borrowed from Jewish grave-stones, on which , etc., very frequently occurred; v. the Lat.Hebr. epit. on a Jewess, in Murat. p. 1842, 4, and cf. the inscr. ib. p. 1674, 3.
* Peace in the church, harmony (eccl. Lat.): quamdiu pax est in populo Dei,Lact. 5, 21, 4; 5, 13, 10.
Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary

TLL

s. TLL
Thesaurus Linguae Latinae

TLL

s. TLL
Thesaurus Linguae Latinae
See also: Pax
memory