Lewis Short
părens (noun M.f) : m. and f. (
* Gen. plur. parentum and parentium, cf. Varr. L. L. 8, § 66 Müll.; Charis. p. 111 P.; Diom. p. 282 ib.: masculino genere parentem appellabant antiqui etiam matrem,Fest. p. 151 Müll.; so, Gracchus,Charis. p. 79 P.) [pario], a procreator, a father or mother, a parent; most freq. in the plur., parents.
* Lit.: SI PARENTEM PVER VERBERIT ... DIVIS PARENTVM SACER ESTO, Lex regia: qui parentem aut hospitem Necasset, Enn. ap. Non. 153, 29 (Trag. v. 239 Vahl.): parens tuus,Cic. Sull. 29, 81; Hor. A. P. 313: illum et parentis crediderim sui Fregisse cervicem,id. C. 2, 13, 5: alma parens Idaea deum,Verg. A. 10, 252: an tu reris eum (Orestem) occisā insanuisse parente? etc.,Hor. S. 2, 3, 134: imperator, qui sibi parentis loco esset,i. e. entitled to the reverence due a father,Liv. 4, 42, 8; cf.: (Lolliam) privignis parentis loco futuram,be a mother to them,Tac. A. 12. 2: parentis eam (Darii matrem) loco diligi colique,Curt. 5, 3, 11: per speciem honorandae parentis,Liv. 8, 22, 2; 26, 49, 13.—In plur.: quae (caritas) est inter natos et parentes,Cic. Lael. 8, 27: parentes cum liberis,Caes. B. G. 5, 14, 4; Cic. Verr. 2, 5, 42, § 108: opus a parentibus majoribusque meis relictum,id. Rep. 1, 22, 35: in parentum loco,id. Planc. 11, 28.— Of animals, a sire or dam, Varr. R. R. 3, 7 fin.: gravida stans,Plin. 8, 42, 66, § 165; Cels. 6, 6, 39; Stat. Th. 10, 231.
* Transf.
* Grandparents, and, in gen., progenitors, ancestors (parentes, like patres, is used of the generations immediately preceding the present; all ancestors more remote than the grandparents are called majores, Seyffert ad Cic. Lael. p. 260): Siciliam tantum ac Sardiniam parentibus nostris ereptas nostrā virtute recuperaturi essemus,Liv. 21, 43, 6: appellatione parentis non tantum pater, sed etiam avus et proavus, et deinceps omnes superiores continentur: sed et mater et avia et proavia,Dig. 50, 16, 51; cf. ib. 2, 4, 4; Fest. p. 221 Müll.; Cic. Inv. 1, 54, 103; Verg. A. 9, 3; 10, 76; 619: si patriam, parentes, antiqua mallent quam dominos et colonias novas,Tac. A. 1, 59; Dig. 23, 3, 5.
* Trop., a father, founder, inventor, author (class.): me quem nonnulli conservatorem istius urbis, quem parentem esse dixerunt,Cic. Att. 9, 10, 3: operum parens effectorque,id. Univ. 11: Socrates parens philosophiae,id. Fin. 2, 1, 1; cf.: Tullius facundiae Latiarumque litterarum parens,Plin. 7, 30, 31, § 117; and: Homerus primus doctrinarum et antiquitatis parens,id. 25, 2, 5, § 11: (Mercurius) curvae lyrae parens,Hor. C. 1, 10, 6: earum (rerum) parens est educatrixque sapientia,Cic. Leg. 1, 24, 62.—As an honorary appellation: quid prius dicam solitis Parentis Laudibus,i. e. Jupiter,Hor. C. 1, 12, 13: Latius,i. e. Domitian,Stat. S. 1, 2, 178.
Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary