LAT

Lewis Short

pānis | pāne, is (noun M) : (
* Neutr. collat. form , , Plaut. ap. Non. 218, 12, and Charis. p. 69 and 114 P.; v.infra; cf. also: non item apud vos est positum hoc pane et hic panis? etc.,Arn. 1, 36.—In gen. plur., panium, acc. to Caes. ap. Charis. p. 69 and 114 P.; panuin, acc. to Prisc. p. 771 P.) [from the root pa, to feed; whence also πάομαι, pabulum, and pasco], bread, a loaf.
* Lit.: tunc farinam aquā sparsit et assiduā tractatione perdomuit finxitque panem, etc.,Sen. Ep. 90, 23: a pistore panem petimus, vinum ex oenopolio,Plaut. As. 1, 3, 48: haec sunt ventris stabilimenta: pane et arsā bubulā, etc.,id. Curc. 2, 3, 88: quin tu rogas, Purpureum panem an puniceum soleam ego esse,id. Men. 5, 5, 19: sordidus,id. As. 1, 2, 16: panis rubidus,id. Cas. 2, 5, 1: cibarius panis, coarse bread (v. cibarius), Cic. Tusc. 5, 34, 97: secundus,black bread,Hor. Ep. 2, 1, 123: ater,Ter. Eun. 5, 4, 17: durus ac sordidus,Sen. Ep. 119, 3: siccus,dry bread,id. ib. 83, 6: panis plebeius, siligneus,id. ib. 119, 3; cf.: panis tener et niveus mollique siligine factus,Juv. 5, 70: vetus aut nauticus,Plin. 22, 25, 68, § 138: lapidosus,Hor. S. 1, 5, 91: fermentatus,Vulg. Lev 7, 13: azymus,id. Exod. 29, 2: subcinericus,id. ib. 12, 39: oleatus,id. Num. 11, 8: mollia panis, the crumb, Plin. 13, 12, 26, § 82: panis crusta,the crust,id. 29, 4, 23, § 75: bucella panis,a mouthful,Vulg. Gen. 18, 5: mucida caerulei panis consumere frusta,Juv. 14, 128.
* In partic., a loaf: comesse panem tres pedes latum potes,Plaut. Bacch. 4, 1, 8: bini panes,id. Pers. 4, 3, 2: ex hoc effectos panes, jaciebant, etc.,Caes. B. C. 3, 48, 2: panes et opsonia,Suet. Calig. 37: panes quos coxerat tradidit,Vulg. Gen. 27, 17: tortam panis unius,id. Exod. 29, 23: quinque panes,id. Johan. 6, 9: cum esuriente panem suum dividere,Sen. Ep. 95, 51: frange esurienti panem tuum,Vulg. Isa. 58, 7.—Hence
* Transf.
* Food in general: non in solo pane vivit homo,Vulg. Luc. 4, 4; id. 2 Thess. 3, 12; and trop. of food for the soul, spiritual nourishment: ego sum panis vitae,the food which gives life,id. Johan. 6, 48; 6, 51, etc.
* A mass in the shape of a loaf, a loaf: panes aeris,Plin. 34, 11, 24, § 107: aut panes viridantis aphronitri,Stat. S. 4, 9, 37.
Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary

TLL

s. TLL
Thesaurus Linguae Latinae
memory