LAT

Lewis Short

(verb) : nūbo, psi, ptum, 3, and n. (acc. to Prisc. p. 789 P., the ancients used the construction nubere aliquem; hence
* Part. pass.: nuptus, a, um; v. fin.) [root in Sanscr. nabhas; Germ. Nebei; Gr. νέφος, νεφέλη; Lat.: nubes, nebula, nimbus; cf. νύμφη], to cover, veil.
* In gen. (very rare): jubet ut udae virgines nubant rosae. Auct. Pervig. Ven. 22: quod aqua nubat terram,Arn. 3, 118.
* In partic., of a bride: alicui, to cover, veil herself for the bridegroom, i. e. to be married to him; to marry, wed (class. and freq.); constr. with dat. or absol.: nuptam esse; also with cum; post-class. also with apud: quo illae nubent divites Dotatae?Plaut. Aul. 3, 5, 15: virgo nupsit ei, cui Caecilia nupta fuerat,Cic. Div. 1, 46, 104: deam homini nubere, Aug. Civ. Dei, 4, 27: locuples quae nupsit avaro,Juv. 6, 141; 591: regis Parthorum filius, quocum esset nupta regis Armeniorum soror,Cic. Fam. 15, 3, 1: Amphitruo ... Quicum Alcumenast nupta,Plaut. Am. prol. 99: dum cum illo nupta eris,id. As. 5, 2, 20: cum in familiam clarissimam nupsisses,Cic. Cael. 14, 34: in familiae luctum,id. Clu. 66, 188: ut una apud duos nupta esset,Gell. 1, 23, 8: si qua voles apte nubere, nube pari,Ov. H. 9, 32: posse ipsam Liviam statuere nubendum post Drusum,Tac. A. 4, 40: tu nube atque tace,Juv. 2, 61.—In the sup.: nam quo dedisti nuptum, abire nolumus,Plaut. Stich. 1, 2, 83; cf.: uxor, invita quae ad virum nuptum datur,id. ib. 1, 2, 85: Mamilio filiam nuptum dat,Liv. 1, 49: ultro nuptum ire,Plaut. Cas. prol. 86: nuptum locare virginem,Ter. Phorm. 5, 1, 25: propinquas suas nuptum in alias civitates collocāsse,Caes. B. G. 1, 18: nuptum mitti, Sall. Fragm. ap. Arus. Mess.—Impers. pass.: cujusmodi hic cum famā facile nubitur,Plaut. Pers. 3, 1, 58: praestruxit, hic quidem nubi, ubi sit et mori, Tert. c. Marc. 4, 38.—Pers.: neque nubent neque nubentur,Vulg. Matt. 22, 30.
* Transf.
* Of a man, to marry, be married (poet. and in post-class. prose): pontificem maximum rursus nubere nefas est,Tert. ad Uxor. 1, 7: nec filii sine consensu patrum rite et jure nubent,id. ib. 2, 11; Hier. Ep. 22, n. 19; Vulg. Luc. 20, 34: viri nupti, Varr. ap. Non. 480. 3.—So, comically, of a man who is ruled by his wife, Non. 143, 24 sq.: uxorem quare locupletem ducere nolim, Quaeritis? uxori nubere nolo meae,will not be my wife's wife,Mart. 8, 12, 2.—Also of unnatural vice: nubit amicus, Nec multos adhibet,Juv. 2, 134; Mart. 12, 42; Lampr. Heliog. 10; Cod. Just. 9, 9, 31.
* In mal. part.: haec cotidie viro nubit,Plaut. Cist. 1, 1, 45; cf. id. Cas. 2, 8, 45 sqq.; Mart. 1, 24, 4.
* Of plants, to be wedded, i. e. tied to others: vites in Campano agro populis nubunt,Plin. 14, 1, 3, § 10: et te, Bacche, tuos nubentem junget ad ulmos,Manil. 5, 238: populus alba vitibus nupta,Plin. 18, 28, 68, § 266.—Hence, nuptus, a, um, P. a., married, wedded: ex quā hic est puer et nupta jam filia,Cic. Sest. 3, 6.—Subst.: nūpta, ae, f., a married woman, bride, wife: nova nupta,Ter. Ad. 4, 7, 33; Juv. 2, 120: pudica,Liv. 3, 45, 6; Ov. F. 2, 794: nupta virum timeat,id. A. A. 3, 613; Tac. G. 18; Sen. Contr. 3, 21, 9; Juv. 6, 269; 3, 45.—Comically, in the masc.: novus nuptus, of a man married in jest as a woman to another man,Plaut. Cas. 5, 1, 6 (cited in Prisc. p. 789 P.).— Transf.: nupta verba, which should not be spoken by the unmarried, Paul. ex Fest. p. 170 Müll.
Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary
memory