(verb) : nosco, nōvi, nōtum, 3 (old form, GNOSCO, GNOVI, GNOTVM, acc. to Prisc. p. 569 P.;
* Inf. pass. GNOSCIER, S. C. de Bacch.; cf. GNOTV, cognitu, Paul. ex Fest. p. 96 Müll.: GNOT (contr. for gnovit) οἶδεν, ἐπιγινώσκει; GNOTV, γνῶσιν, διάγνωσιν, Gloss. Labb.—Contr. forms in class. Lat. are nosti, noram, norim. nosse; nomus for novimus: nomus ambo Ulixem, Enn. ap. Diom. p. 382 P., or Trag. v. 199 Vahl.), for gnosco, from the root gno; Gr. γιγνώσκω, to begin to know, to get a knowledge of, become acquainted with, come to know a thing (syn.: scio, calleo).
* Lit.
* Tempp. praes.: cum igitur, nosce te, dicit, hoc dicit, nosce animum tuum,Cic. Tusc. 1, 22, 52: Me. Sauream non novi. Li. At nosce sane, Plaut. As. 2, 4, 58; cf.: Ch. Nosce signum. Ni. Novi, id. Bacch. 4, 6, 19; id. Poen. 4, 2, 71: (Juppiter) nos per gentes alium alia disparat, Hominum qui facta, mores, pietatem et fidem noscamus,id. Rud. prol. 12; id. Stich. 1, 1, 4: id esse verum, cuivis facile est noscere,Ter. Ad. 5, 4, 8: ut noscere possis quidque,Lucr. 1, 190; 2, 832; 3, 124; 418; 588; Cic. Rep. 1, 41, 64: deus ille, quem mente noscimus, id. N. D. 1, 14, 37.—Pass.: EAM (tabulam) FIGIER IOVBEATIS, VBEI FACILVMED GNOSCIER POTISIT, S. C. de Bacch.: forma in tenebris nosci non quita est, Ter Hec. 4, 1, 57 sq.: omnes philosophiae partes tum facile noscuntur, cum, etc.,Cic. N. D. 1, 4, 9: philosophiae praecepta noscenda, id. Fragm. ap. Lact. 3, 14: nullique videnda, Voce tamen noscar,Ov. M. 14, 153: nec noscitur ulli,by any one,id. Tr. 1, 5, 29: noscere provinciam, nosci exercitui,by the army,Tac. Agr. 5.
* Transf., in the tempp. praes.
* To examine, consider: ad res suas noscendas,Liv. 10, 20: imaginem,Plaut. Ps. 4, 2, 29.—So esp., to take cognizance of as a judge: quae olim a praetoribus noscebantur,Tac. A. 12, 60.
* Transf. in tempp. perf.
* In partic., to acknowledge, allow, admit of a reason or an excuse (in Cic.): numquam amatoris meretricem oportet causam noscere, Quin, etc.,Plaut. Truc. 2, 1, 18: illam partem excusationis ... nec nosco, nec probo,Cic. Fam. 4, 4, 1; cf.: quod te excusas: ego vero et tuas causas nosco, et, etc.,id. Att. 11, 7, 4: atque vereor, ne istam causam nemo noscat,id. Leg. 1, 4, 11.
* (Eccl. Lat.) Of religious knowledge: non noverant Dominum,Vulg. Judic. 2, 12; ib. 2 Thess. 1, 8: Jesum novi, Paulum scio,I acknowledge,ib. Act. 19, 15.—Hence, nōtus, a, um, P. a., known.
* In mal. part., to know (in paronomasia), Plaut. Most. 4, 2, 13; id. Pers. 1, 3, 51.
* Lit.: nisi rem tam notam esse omnibus et tam manifestam videres,Cic. Verr. 2, 3, 58, 134: ejusmodi res ita notas, ita testatas, ita manifestas proferam,id. ib. 2, 2, 34, § 85: fingi haec putatis, quae patent, quae nota sunt omnibus, quae tenentur?id. Mil. 28, 76: noti atque insignes latrones,id. Phil. 11, 5, 10: habere omnes philosophiae notos et tractatos locos,id. Or. 33, 118: facere aliquid alicui notum,id. Fam. 5, 12, 7: tua nobilitas hominibus litteratis est notior, populo obscurior,id. Mur. 7, 16: nullus fuit civis Romanus paulo notior, quin, etc.,Caes. B. C. 2, 19: vita P. Sullae vobis populoque Romano notissima,Cic. Sull. 26, 72: nulli nota domus sua,Juv. 1, 7.
* With gen. (poet.): notus in fratres animi paterni,Hor. C. 2, 2, 6: noti operum Telchines. Stat. Th. 2, 274: notusque fugarum, Vertit terga,Sil. 17, 148.
* Transf., act., knowing, that knows: novi, notis praedicas, to those that know, Plaut. Ps. 4, 2, 39.
* In partic.
* Subst.: nōti, acquaintances, friends: de dignitate M. Caelius notis ac majoribus natu ... respondet,Cic. Cael. 2, 3: hi suos notos hospitesque quaerebant,Caes. B. C. 1, 74, 5; Hor. S. 1, 1, 85; Verg. Cir. 259.
* In a bad sense, notorious: notissimi latronum duces,Cic. Fam. 10, 14, 1: integrae Temptator Orion Dianae,Hor. C. 3, 4, 70; Ov. M. 1, 198: Clodia, mulier non solum nobilis sed etiam nota,Cic. Cael. 13, 31; cf. Cic. Verr. 1, 6, 15: moechorum notissimus,Juv. 6, 42.