nĕcesse (arch. nĕcessum
* V.infra: NECESVS, S. C. de Bacch. l. 4: necessus, Ter. Heaut. 2, 3, 119 Wagn. ad loc.; id. Eun. 5, 5, 28; Gell. 16, 8, 1; v. Lachm. ad Lucr. 6, 815), neutr. adj. (gen. necessis, Lucr. 6, 815 ex conj. Lachm.; cf. Munro ad loc.; elsewhere only nom. and acc. sing., and with esse or habere) [perh. Sanscr. naç, obtain; Gr. root ἐνεκ-; cf. ἀνάγκη; v. Georg Curtius Gr. Etym. 424].
* Form necesse.
* Unavoidable, inevitable, indispensable, necessary (class.; cf.: opus, usus est)
* Form necessum (mostly ante-class.).
* Needful, requisite, indispensable, necessary: id quod tibi necesse minime fuit, facetus esse voluisti,Cic. Sull. 7, 22.
* With habere (class. only with inf.): non habebimus necesse semper concludere,Cic. Part. Or. 13, 47: eo minus habeo necesse scribere,id. Att. 10, 1, 4: Oppio scripsi ne necesse habueris reddere,id. ib. 16, 2, 5: non verbum pro verbo necesse habui reddere,id. Opt. Gen. Or. 5, 14: non necesse habeo omnia pro meo jure agere,Ter. Ad. 1, 1, 26; Quint. 11, 1, 74; Vulg. Matt. 14, 16: necesse habere with abl. (= egere; late Lat.): non necesse habent sani medico,Vulg. Marc. 2, 17.—In agreement with object of habere: non habet rex sponsalia necesse,Vulg. 1 Reg. 18, 25.
* With ut and subj.: eos necesse est ut petat,Auct. Her. 4, 16, 23: sed ita necesse fuisse, cum Demosthenes dicturus esset, ut concursus ex totā Graeciā fierent,Cic. Brut. 84, 289; Sen. Ep. 78, 15: hoc necesse est, ut, etc.,Cic. de Or. 2, 29, 129; Sen. Q. N. 2, 14, 2: neque necesse est, uti vos auferam,Gell. 2, 29, 9: necesse est semper, ut id ... per se significet,Quint. 8, 6, 43.
* With subj. alone: haec autem oratio ... aut nulla sit necesse est, aut omnium irrisione ludatur,Cic. de Or. 1, 12, 50: istum condemnetis necesse est,Cic. Verr. 2, 2, 18, § 45: vel concidat omne caelum necesse est,id. Tusc. 1, 23, 54: si necesse est aliquid ex se magni boni pariat,Lact. 3, 12, 7.
* With subject.-clause: foras necessum est, quicquid habeo, vendere,Plaut. Stich. 1, 3, 66: quod sit necessum scire, Afran. ap. Charis. p. 186 P.: nec tamen haec retineri hamata necessumst,Lucr. 2, 468: externa corpus de parte necessumst tundier,id. 4, 933: necessum est vorsis gladiis depugnarier,Plaut. Cas. 2, 5, 36: necessum est paucis respondere,Liv. 34, 5: num omne id aurum in ludos consumi necessum esset?id. 39, 5: tonsorem capiti non est adhibere necessum,Mart. 6, 57, 3.
* With dat.: dicas uxorem tibi necessum esse ducere,Plaut. Mil. 4, 3, 25.
* With subj.: unde anima, atque animi constet natura necessum est,Lucr. 4, 120: quare etiam nativa necessum est confiteare Haec eadem,id. 5, 377.

s. TLL