Lewis Short
mŏnŭmentum | mŏnĭm- (noun N) : (), , [moneo)
* That which preserves the remembrance of any thing, a memorial, a monument; esp. of buildings, statues, galleries, tombs erected to perpetuate the remembrance of a person or thing; cf. Paul. ex Fest. p. 139 Müll.
* Lit. (class.): statuam dare auream Solidam faciundam, quae siet factis monumentum suis,Plaut. Curc. 3, 72: monimenti causā,Cic. Rosc. Am. 50, 146: monumento ut esset,Liv. 8, 11, 16: vitiorum,Cic. Verr. 1, 4, 12: Marcelli et Africani,id. ib. 2, 1, 4, § 11: in Mamertino solo foederato atque pacato monumentum istius, crudelitatis constitutum est,id. ib. 2, 4, 11, § 26: ego, quae monumenti ratio sit, nomine ipso admoneor, ad memoriam magis spectare debet posteritatis, quam ad praesentis temporis gratiam, Cic. Fragm. ap. Non. 32, 18: placet mihi, legionis Martiae militibus monumentum fieri quam amplissimum,id. Phil. 14, 12, 41; plur. excellent: quod in monumentis majorum suorum sit interfectus (Clodius),i. e. on the Via Appia,Cic. Mil. 7, 17; Tac. A. 4, 7: pecunias monumentaque, quae ex fano Herculis collata erant,memorials, votive offerings, images,Caes. B. C. 2, 21: monimenta, quae in sepulcris: et ideo secundum viam, quo praetereuntes admoneant, et se fuisse, et illos esse mortales,Varr. L. L. 6, § 45 Müll.: regis,Hor. C. 1, 2, 15: Marii,the temple built by him,Cic. Div. 1, 28, 59; of the temple of Castor,Cic. Verr. 1, 50, 13: senatūs,the house of Cicero, built by order of the Senate,id. Fam. 1, 9, 15.
* In partic.
* Trop.: at illa laus est, magno in genere ... liberos hominem educare, generi monumentum et sibi,Plaut. Mil. 3, 1, 110: monumentum laudis,a memorial,Cic. Cat. 3, 11, 26: clementiae,id. Deiot. 14, 40: furtorum,Cic. Verr. 2, 2, 72, § 177: amoris,Verg. A. 5, 538.
* Transf., a remembrancer, a mark, token, or means of recognition, Ter. Eun. 4, 6, 16: vos monimentis commonefaciam bubulis,Plaut. Stich. 1, 2, 6.
Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary