Lewis Short
(adj.adv.) : lībĕrālis, e, adj.1. liber
* Of or belonging to freedom, relating to the freeborn condition of a man.
* Lit.: liberalis causa or liberale judicium, a suit concerning a person's freedom, v. Dig. 40, 12, 1 sqq.; Paul. Sent. 5, 1, 1 sqq.: si quisquam hanc liberali caussa manu adsereret,Plaut. Curc. 4, 2, 4; cf. 5, 2, 68: manu eas adserat liberali causa,id. Poen. 4, 2, 84: nam ego liberali illam assero causa manu,I formally assert that she is freeborn,Ter. Ad. 2, 1, 40: judicium,Quint. 6, 3, 32: liberale conjugium,a marriage between persons of free condition,Ter. And. 3, 3, 29.—Pleon.: ego te hoc triduom numquam sinam in domo esse, quin ego te liberalem liberem,Plaut. Curc. 1, 3, 53.
* Transf., befitting a freeman, gentlemanly, noble, noble-minded, honorable, ingenuous, gracious, kind (syn.: generosus, ingenuus).
* In gen.: ingenium,Plaut. Capt. 2, 3, 59; id. Ep. 1, 1, 41: artes liberales,befitting a freeman,Cic. Inv. 1, 25, 35; cf.: liberalia studia accipimus, quae Graeci ἐλευθέρια μαθήματα appellant; rhetores continebuntur, grammatici, geometrae,Dig. 50, 13, 1: hae artes, quibus liberales doctrinae atque ingenuae continerentur, geometria, musica, litterarum cognitio et poëtarum, etc.,Cic. de Or. 3, 32, 127; cf.: omnis liberalis et digna homine nobili doctrina,id. Ac. 2, 1, 1: de artificiis et quaestibus, qui liberales habendi, qui sordidi sint,id. Off. 1, 42, 150: liberalissima studia,id. Arch. 3, 4; id. Cael. 21 52; id. Rep. 1, 5, 9: spes liberalioris fortunae,of a higher, more respectable station,Liv. 22, 26: responsum,kind, gracious,Cic. Att. 3, 15, 4; so, liberalibus verbis permulceri, Sall. Fragm. ap. Prisc. p. 871 P.
* In partic.
* Bountiful, generous, munificent, liberal (syn. munificus): liberales (sunt), qui suis facultatibus aut captos a praedonibus redimunt, aut aes alienum suscipiunt amicorum, etc.,Cic. Off. 2, 16, 56: benefici liberalesque,id. Lael. 9, 31; cf.: liberalissimi et beneficentissimi,id. ib. 14, 51: liberalissimus munificentissimusque,id. Rosc. Com. 8, 22: virtus munifica et liberalis,id. Rep. 3, 8, 12: largus, beneficus, liberalis,id. Deiot. 9, 26.—*
* With gen.: laudis avidi, pecuniae liberales erant,Sall. C. 7, 6.
* Noble, engaging, beautiful (ante-class.): illarum altera pulcer est et liberalis,Plaut. Mil. 1, 1, 60: lepidā et liberali formast,id. ib. 4, 1, 20; id. Ep. 5, 1, 41; id. Pers. 1, 3, 50: species,id. ib. 4, 3, 76; cf.: liberales dicuntur non solum benigni, sed etiam ingenuae formae homines, Paul. ex Fest. p. 121 Müll.—Hence, adv.: lībĕrālĭter, in a manner befitting a freeman, nobly, ingenuously, kindly, courteously, graciously.
* In gen.: homo liberaliter educatus,Cic. Fin. 3, 17, 57: eruditi,id. Tusc. 2, 2, 6: vivere,id. Lael. 23, 86: servire,i. e. properly,Ter. And. 1, 1, 11: respondere,kindly, courteously,Caes. B. G. 4, 18: oratione aliquem prosequi,id. ib. 2, 5.
* In partic., bountifully, profusely, generously, liberally: benigne ac liberaliter,Cic. Verr. 2, 3, 85, § 196: large et liberaliter,id. ib. 2, 3, 88, § 204: instructus,Caes. B. C. 3, 61.—Comp.: vivo paulo liberalius,Cic. Q. Fr. 2, 6, 3: nec potui accipi liberalius,id. Att. 16, 6, 1: ille (sal) in cibis paulo liberalius aspersus,Quint. 6, 3, 19: ubi liberalius malos odimus,more abundantly, more heartily,Plin. Pan. 68, 7.—Sup.: dotem largiri liberalissime,App. M. 10, p. 250, 13: liberalissime polliceri,Cic. Att. 5, 13, 2.
Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary