LAT

Lewis Short

(verb) : in-surgo, surrexi, rectum, 3
* To rise upon, to rise up or to: insurgite remis, rise on your oars, i. e. ply your oars vigorously, Verg. A. 3, 560; 3, 207; 5, 189; so, remis insurgitur,Val. Fl. 2, 14: insurgit transtris,id. ib. 1, 450: nigro glomerari pulvere nubem Prospiciunt Teucri, ac tenebras insurgere campis,Verg. A. 9, 33: sibilat insurgens capiti,raising its head,Sil. 10, 546.
* With acc.: jugum (i. q. in jugum),App. M. 1, p. 103.
* To raise one's self, to rise, mount: insurgat Aquilo,Hor. Epod. 10, 7: si forte prolapsus est, attolli et insurgere haud licitum,Tac. G. 39, 8: altior insurgens et cursu concitus heros,Verg. A. 12, 902: et (serpens) sibilat ore, Arduus insurgens,id. ib. 11, 755: acuta silex Speluncae dorso insurgens,id. ib. 8, 233: inde colles insurgunt,Liv. 22, 4, 2: pone tergum insurgebat silva,Tac. A. 2, 16; so in fight, to rise for a blow: ostendit dextram insurgens Entellus,Verg. A. 5, 443: altior,Sil. 5, 294.
* Transf.
* To rise, grow in power: insurgere regnis alicujus, to rise against, i. e. to aim at seizing one's kingdom, Ov. M. 9, 444: Caesar insurgere paulatim,Tac. A. 1, 2: Romanas opes insurgere,id. ib. 11, 16.
* Of waters, floods: vastius insurgens decimae ruit impetus undae,Ov. M. 11, 530: Atax usque eo solitus insurgere, ut se ipse non capiat, Mel. 2, 6, 6.
* To arise: insurgunt fremitus,Val. Fl. 2, 82.
* To rise up, to rouse or bestir one's self: invigilare publicis utilitatibus et insurgere,Plin. Pan. 66, 2.
* Of speech, to rise above the level of ordinary language, to become sublime: Horatius insurgit aliquando,Quint. 10, 1, 96: augeri debent sententiae, et insurgere,id. 9, 4, 23: haec sunt, quibus mens pariter et oratio insurgant,id. 12, 2, 28; id. 11, 3, 13.
Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary

TLL

s. TLL
Thesaurus Linguae Latinae
memory