LAT

Lewis Short

(v. a.P. a.) : incendo, di, sum, 3 (archaic form of the
* Perf. subj. incensit = incenderit, sicut incepsit = inceperit, Paul. ex Fest. p. 107 Müll.), v. a. in-candeo; cf.: accendo and succendo, to set fire to, to kindle, burn (freq. and class.; syn. inflammare).
* Lit.: cupas taedā ac pice refertas incendunt,Caes. B. C. 2, 11, 2: tus et odores,Cic. Verr. 2, 4, 37, § 77; cf. odores,id. Tusc. 3, 18, 43: lychnos,Verg. A. 1, 727: oppida sua omnia, vicos, reliqua privata aedificia incendunt,Caes. B. G. 1, 5, 2: aedificia vicosque,id. ib. 6, 6, 1: tabularium,Cic. N. D. 3, 30, 74: Capitolium,Sall. C. 47, 2: naves omnes,Cic. Att. 9, 6, 3: tamquam ipse suas incenderit aedes,Juv. 3, 222: classem inflammari incendique jussit,Cic. Verr. 2, 5, 35, § 91: urbem,id. Cat. 3, 4, 10; cf. Liv. 9, 9, 6: quod primo incendendum Avaricum censuerat,Caes. B. G. 7, 3, 2: agros,Verg. G. 1, 84: vepres,id. ib. 1, 271: cum ipse circumsessus paene incenderere,wast consumed,Cic. Verr. 2, 1, 33, § 85.—Absol.: nec incendit nisi ignis,Quint. 6, 2, 28.
* Transf.
* Trop.
* To heat, make hot: diem,Luc. 4, 68: igne et tenuibus lignis fornacem incendemus,will heat, warm,Col. 12, 19, 3.
* To make bright or shining, to brighten, illumine: ejusdem (solis) incensa radiis luna,Cic. N. D. 1, 31, 87; Ov. P. 2, 1, 41: maculosus et auro Squamam incendebat fulgor,Verg. A. 5, 88: vivis digitos incendere gemmis, to make brilliant, i. e. to adorn, Stat. S. 2, 1, 134.
* To kindle, inflame, set on fire; to fire, rouse, incite, excite; to irritate, incense (esp. freq. in pass.): ut mihi non solum tu incendere judicem, sed ipse ardere videaris,Cic. de Or. 2, 45, 188: iidem hominem perustum etiamnum gloria volunt incendere,id. Fam. 13, 15, 2: me ita vel cepit vel incendit, ut cuperem, etc.,id. ib. 5, 12, 1: aliquem morando,Sall. J. 25, 10: (aliquem) querelis,Verg. A. 4, 360: in minime gratum spectaculum animo incenduntur,Liv. 1, 25, 2: Tyndariden incendit amor,Val. Fl. 6, 207: plebem largiundo atque pollicitando,Sall. C. 38, 1: juventutem ad facinora,id. ib. 13, 4: bonorum animos,Cic. Att. 2, 16, 1: animum cupidum inopiā,Ter. Heaut. 2, 3, 126: cupiditatem alicujus,Cic. Fam. 15, 21, 1: odia improborum in nos,id. Att. 9, 1, 3: tum pudor incendit vires et conscia virtus,inflames,Verg. A. 5, 455: illam incendentem luctus,id. ib. 9, 500: clamore incendunt caelum, set on fire with, i. e. fill with, id. ib. 10, 895: regiam repentino luctu,Just. 38, 8 fin.: rabie jecur incendente feruntur Praecipites,Juv. 7, 648: quibus incendi jam frigidus, aevo Laomedontiades possit,id. 6, 325.—In pass.: nimis sermone hujus irā incendor,Plaut. Ps. 1, 2, 66; id. As. 2, 4, 14; cf.: incendor irā, esse ausam facere haec te injussu meo,Ter. Hec. 4, 1, 47: hisce ego illam dictis ita tibi incensam dabo, ut, etc.,id. Phorm. 5, 7, 81: amore sum incensus,Cic. Q. Fr. 3, 1, 5, § 18: (mulier) incensa odio pristino,id. Clu. 64, 181: incendor quotidie magis non desiderio solum sed etiam incredibili fama virtutum admirabilium,id. Or. 10, 33: incensus studio,id. Rosc. Am. 17, 48: iratus iste vehementer Sthenio et incensus hospitium renuntiat,Cic. Verr. 2, 2, 36, § 89: omnes incenduntur ad studia gloriā,id. Tusc. 1, 2, 4; cf. id. ib. 1, 19, 44: imperator incensus ad rem publicam bene gerendam,id. Prov. Cons. 14, 35: Caesar ab eo (Crasso) in me esset incensus,id. Fam. 1, 9, 9: nulla mens est tam ad comprehendendam vim oratoris parata, quae possit incendi, nisi inflammatus ipse ad eam et ardens accesseris,id. de Or. 2, 45, 190 fin.: inimicitiis incensa contentio,id. Opt. Gen. Or. 7, 22: incensus calcaribus equus,Hirt. B. G. 8, 48, 5.—Absol.: loquarne? incendam; taceam? instigem,Ter. Phorm. 1, 4, 9: dumque petit petitur pariterque incendit et ardet,Ov. M. 3, 425.—*
* To enhance, raise: annonam (the price of corn), to produce a dearness or scarcity (shortly before: excandefaciebant),Varr. R. R. 3, 2, 16 (cf. incendium, II. A.).
* To destroy, ruin, lay waste: si istuc conare ... tuum incendes genus,Plaut. Trin. 3, 2, 49: campos,Stat. Th. 1, 631. — Hence, incensus, a, um, P. a., inflamed, burning, hot: profuit incensos aestus avertere ( = vehementissimos ardores febris),Verg. G. 3, 469 Forbig. ad loc.— In comp.: aether,Claud. Rapt. Pros. 3, 201.
Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary

TLL

s. TLL
Thesaurus Linguae Latinae
memory