hospĭtĭum (noun N) : hospes.
* Hospitality (class.): quos ego universos adhiberi liberaliter, optimum quemque hospitio amicitiaque conjungi dico oportere,Cic. Q. Fr. 1, 1, 5, § 16; cf.: quocum mihi amicitiam res publica conciliavit, hospitium voluntas utriusque conjunxit, etc.,id. Deiot. 14, 39: gratia atque hospitiis florens hominum nobilissimorum ... cum Metellis, erat ei hospitium,id. Rosc. Am. 6, 15: pro hospitio quod sibi cum eo esset,Cic. Verr. 2, 2, 8, § 23: vetus hospitium renovare,id. Deiot. 3, 8: ego hic hospitium habeo,Plaut. Poen. 5, 2, 82: qui hospitio Ariovisti usus erat,Caes. B. G. 1, 47, 4: jungimus hospitio dextras,Verg. A. 3, 83: indulge hospitio,id. ib. 4, 51: ut artum solveret hospitiis animum,Hor. S. 2, 6, 83: renuntiare,Liv. 25, 18, 9: huic paternum hospitium cum Pompeio intercedebat,Caes. B. C. 2, 25, 4: decernunt, ut cum L. fratre hospitium publice fieret,Cic. Verr. 2, 4, 65, § 145; cf.: Gaditani hospitium cum L. Cornelio publice fecerunt,id. Balb. 18, 41; Liv. 37, 54, 5: publice privatimque hospitia jungere,id. 1, 45, 2: clientelae hospitiaque provincialia,Cic. Cat. 4, 11, 23; cf. Auct. Her. 1, 5, 8.
* A hospitable reception, entertainment: te in Arpinati videbimus et hospitio agresti accipiemus,Cic. Att. 2, 16, 4: cum ab eo magnificentissimo hospitio acceptus esset,id. Div. 2, 37, 79: hospitio invitabit,id. Phil. 12, 9, 23: hic apud me hospitium tibi praebebitur,Plaut. Poen. 5, 2, 93: alibi te meliust quaerere hospitium,id. Curc. 3, 47: me excepit Aricia hospitio modico,Hor. S. 1, 5, 2: gens hospitio deorum inmortalium sancta,Liv. 9, 34, 19; 29, 11, 6.
* Concr., a place of entertainment for strangers, a lodging, inn, guest-chamber (cf. diversorium): ex vita ita discedo tamquam ex hospitio, non tamquam ex domo,Cic. de Sen. 23, 84; cf. id. de Or. 2, 58, 234: Piliae paratum est hospitium,id. Att. 14, 2, 3: deductus a magistratibus in nemorosum hospitium,Plin. 35, 11, 38, § 121: publicum,Liv. 5, 28, 4: ibi (milites) benigne excepti divisique in hospitia,id. 2, 14, 8: ad hospitium imperatoris venire,id. 33, 1, 6: hospitia singulorum adire,Suet. Ner. 47: praetorianae cohortes per hospitia dispersae,the townquarters,id. Tib. 37: Romae ... magno hospitium miserabile,Juv. 3, 166: tolerabile,id. 7, 69: hospitio aliquem juvare,id. 3, 211: hospitio prohibemur harenae, of the shore (i. e. from landing), Verg. A. 1, 540.— Transf., of animals: itque pecus longa in deserta sine ullis Hospitiis,Verg. G. 3, 343; 4, 24; Plin. 10, 23, 33, § 66.—Comically: quid faciam nunc, si tresviri me in carcerem compegerint? ... ita Peregre adveniens hospitio publicitus accipiar,Plaut. Am. 1, 1, 8: certe advenientem hic me hospitio pugneo accepturus est,id. ib. 1, 1, 140: nec confidentiae usquam hospitium est, nec de verticulum dolis, id. Capt. 3, 3, 8.—Trop.: ut universi intellegant, sacrosanctum cunctis esse debere hospitium virilis animae, i. e. virile corpus, Mos. et Rom. Leg. Coll. 5, 3, 2.

s. TLL