(v. a.adj.P. a.) : hăbĕo, ŭi, ĭtum, 2 (archaic
* Perf. subj. habessit, Cic. Leg. 2, 8, 19; inf. haberier, Plaut. Mil. 2, 6, 111), v. a. and n. etym. dub.; cf. Gr. κώπη, handle; Lat. capio; Germ. haben, Haft; Engl. have, to have, in the widest sense of the word, to hold, keep, possess, cherish, entertain, occupy, enclose, contain (cf.: teneo, possideo, etc.).
* In gen.
* Of personal subjects.
* In partic.
* Of inanim. or abstr. subjects: prima classis LXXXVIII. centurias habeat,Cic. Rep. 2, 22: locus ille nihil habet religionis,id. Leg. 2, 22, 57: humani animi eam partem, quae sensum habeat,id. Div. 1, 32, 70: animus incorruptus agit atque habet cuncta, neque ipse habetur,Sall. J. 2, 3: divinus animus mortale nihil habuit, Cic. Scaur. § 50: habet statum res publica de tribus secundarium,id. Rep. 1, 42; cf.: nullum est genus illarum rerum publicarum, quod non habeat iter ad finitimum quoddam malum,id. ib. 1, 28: ipsa aequabilitas est iniqua, cum habeat nullos gradus dignitatis,id. ib. 1, 27: nulla alia in civitate...ullum domicilium libertas habet,id. ib. 1, 31: nostri casus plus honoris habuerunt quam laboris,id. ib. 1, 4; cf.: viri excellentis ancipites variique casus habent admirationem,id. Fam. 5, 12, 5: habet etiam amoenitas ipsa illecebras multas cupiditatum,id. Rep. 2, 4: quid habet illius carminis simile haec oratio?id. ib. 1, 36: magnam habet vim disciplina verecundiae,id. ib. 4, 6 et saep.: quomodo habere dicimur febrem, cum illa nos habeat,Sen. Ep. 119 med.; cf.: animalia somnus habebat,Verg. A. 3, 147; Ov. M. 7, 329: me somno gravatum Infelix habuit thalamus,Verg. A. 6, 521; cf.: non me impia namque Tartara habent,id. ib. 5, 734: habentque Tartara Panthoiden,Hor. C. 1, 28, 9: qui (metus) major absentes habet,id. Epod. 1, 18; Sen. Const. Sap. 7: et habet mortalia casus,Luc. 2, 13: terror habet vates,Stat. Th. 3, 549.
* To spend, pass (time, etc.): aetatem procul a republica,Sall. C. 4, 1: vitam,id. ib. 51, 12 al.
* To have in one's mind, to know, be acquainted with: siquidem istius regis (Anci) matrem habemus, ignoramus patrem,Cic. Rep. 2, 18 fin.: habes consilia nostra; nunc cognosce de Bruto,there you have, such are,id. Att. 5, 21, 10: habetis igitur primum ortum tyranni,id. Rep. 2, 27: habetis sermonem bene longum hominis,id. de Or. 2, 88, 361; cf. also: habes nostras sententias,Suet. Claud. 4: habes, quae fortissime de beata vita dici putem,Cic. Tusc. 5, 28 fin.; cf. id. de Or. 2, 71, 291.
* To have as a habit, peculiarity, or characteristic: habebat hoc omnino Caesar: quem plane perditum aere alieno egentemque cognorat, hunc in familiaritatem libentissime recipiebat,Cic. Phil. 2, 32, 78; id. Pis. 32, 81.
* To hold, to make, do, perform, prepare, utter, pronounce, produce, cause: alium quaerebam, iter hac habui,made, directed,Ter. Eun. 5, 9, 35; cf.: ex urbe profectus iter ad legiones habebat,Caes. B. C. 1, 14, 3; so, iter,id. ib. 1, 51, 1; 3, 11, 2; 3, 106, 1; Cic. Q. Fr. 2, 6, 2: vias,Luc. 2, 439: C. Cato contionatus est, comitia haberi non siturum, si, etc.,to be held,Cic. Q. Fr. 2, 6, 6: senatum,id. ib. 2, 13, 3; id. Fam. 1, 4, 1; Caes. B. C. 1, 2, 1: concilia,id. B. G. 5, 53, 4: contionem,Cic. Att. 4, 1, 6: censum,Cic. Verr. 2, 2, 55, § 138: delectum (militum),id. Phil. 5, 12, 31; id. Fam. 15, 1 fin.; Caes. B. G. 6, 1; v. delectus: ludos,Suet. Rhet. 1: sermonem,Cic. Tusc. 1, 24, 57; cf.: orationem,to deliver,id. Rep. 1, 46: multis verbis ultro citroque habitis,id. ib. 6, 9fin.: disputationem,id. ib. 1, 7; Caes. B. G. 5, 30, 1: dialogum,Cic. Att. 2, 9, 1: verba,id. de Or. 2, 47, 190: querelam de aliquo apud aliquem,id. Q. Fr. 1, 2, 1, § 2: controversiam de fundo cum aliquo,id. Fam. 13, 69, 2 et saep.: deinde adventus in Syriam primus equitatus habuit interitum,caused, occasioned,Cic. Prov. Cons. 4, 9; cf. id. Div. 2, 46, 96: latrocinia nullam habent infamiam, quae extra fines cujusque civitatis fiunt,Caes. B. G. 6, 23, 6.
* Habere in animo (or simply animo), with an objectclause, to have in mind, to intend, to be disposed, inclined to do any thing (=propositum habere, constituisse, decrevisse): istum exheredare in animo habebat,Cic. Rosc. Am. 18, 52; id. Att. 1, 17, 11: hoc (flumen) neque ipse transire in animo habebat neque hostes transituros existimabat,Caes. B. G. 6, 7, 5: neque bello eum invadere animo habuit,Liv. 44, 25, 1 dub (al. in animo), v. Drak. ad h. l.
* Habere sibi or secum aliquid, to keep to one's self (lit. and trop.): clamare coeperunt, sibi ut haberet hereditatem,Cic. Verr. 2, 2, 19, § 47: per vindicationem his verbis legamus: DO LEGO, CAPITO, SUMITO, SIBI HABETO,Ulp. Fragm. 24, 3; cf. ib. § 5; Gai. Inst. 2, 209.—So the formula used in divorces: res tuas tibi habeas or habe,Plaut. Am. 3, 2, 47; Sen. Suas. 1, § 7: illam suam suas res sibi habere jussit ex duodecim tabulis,Cic. Phil. 2, 28, 69. —Comic. transf.: apage sis amor: tuas tibi res habeto,Plaut. Trin. 2, 1, 32.— Trop.: secreto hoc audi, tecum habeto, ne Apellae quidem liberto tuo dixeris,Cic. Fam. 7, 25, 2: verum haec tu tecum habeto,id. Att. 4, 15, 6.
* Of a sweetheart, to have, to possess, enjoy: postquam nos Amaryllis habet, Galatea reliquit,Verg. E. 1, 31; Tib. 1, 2, 65; Prop. 3, 8 (4, 7), 22: duxi, habui scortum,Plaut. Bacch. 4, 10, 6; Ter. And. 1, 1, 58: cum esset objectum, habere eum Laida; habeo, inquit, non habeor a Laide,Cic. Fam. 9, 26, 2.
* Gladiatorial t. t., of a wounded combatant: hoc habet or habet, he has that (i. e. that stroke), he is hit: desuper altus equo graviter ferit atque ita fatur: Hoc habet,Verg. A. 12, 296; Prud. Psych. 53.
* Hence: in aliquo (aliquā re), aliquem (aliquid) habere (rare): ea si fecissem, in vestra amicitia exercitum, divitias, munimenta regni me habiturum,Sall. J. 14, 1: in vobis liberos, parentes, consanguineos habeo,Curt. 6, 9, 12: majora in eo obsequia habiturus,Just. 8, 6, 6; cf. Cic. Fam. 2, 16, 5.
* To hold, have possession of, occupy, a place: urbem Romam condidere atque habuere initio Trojani,Sall. C. 6, 1: qui mortales initio Africam habuerint,id. J. 17, 7; 18, 1; cf. Siciliam et Sardiniam per legatos habuit,rule, administer,Flor. 4, 2, 22: urbem Romanam a principio reges habuere,Tac. A. 1, 1: Hispaniae tribus legionibus habebantur,id. ib. 4, 5; 12, 54.
* With se, and sometimes mid. or neut., to hold or keep himself or itself in a certain manner, i. e. to be constituted or situated, to find one's self, to be, in any manner.
* Habere se: Tironem Patris aegrum reliqui...et quamquam videbatur se non graviter habere, tamen sum sollicitus, etc.,Cic. Att. 7, 2, 3: praeclare te habes, cum, etc.,Cic. Verr. 2, 2, 61, § 149: ipsi se hoc melius habent quam nos, quod, etc.,id. Att. 11, 7, 4: Bene habemus nos,id. ib. 2, 8, 1: ego me bene habeo,am well,Tac. A. 14, 51: praeclare se res habeat (is well), si, etc., Cic. de Or. 1, 25, 114: male se res habet, cum, quod virtute effici debet, id tentatur pecunia,id. Off. 2, 6, 22; cf. id. de Or. 2, 77, 313: quae cum ita se res haberet, tamen, etc.,Cic. Verr. 2, 2, 50, § 124; cf.: ita se res habet, ut ego, etc.,id. Quint. 1, 2: sic profecto res se habet,id. de Or. 2, 67, 271: scire aveo, quomodo res se habeat,id. Att. 13, 35, 2; cf. id. de Or. 2, 32, 140: ut se tota res habeat,Cic. Verr. 2, 2, 5, § 15; cf.: ut meae res sese habent,Ter. Phorm. 5, 4, 1.
* Mid.: virtus clara aeternaque habetur,exhibits itself, is, continues,Sall. C. 1, 4: sicuti pleraque mortalium habentur,as for the most part happens in human affairs,id. ib. 6, 3.
* Neutr. (as also the Gr ἔχω): Tullia nostra recte valet: Terentia minus belle habuit, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 1: volui animum tandem confirmare hodie meum, Ut bene haberem filiae nuptiis,I might enjoy myself,Plaut. Aul. 2, 8, 2: qui bene habet suisque amicis est volup, id. Mil. 3, 1, 130: bene habent tibi principia,Ter. Phorm. 2, 3, 82: bene habet: jacta sunt fundamenta defensionis,it is well,Cic. Mur. 6, 14; Liv. 8, 6: magnum narras, vix credibile! atqui sic habet,so it is, it is even so,Hor. S. 1, 9, 53: illasce sues sanas esse habereque recte licere spondesne? Formula emendi, ap. Varr. R. R. 2, 4, 5; 2, 3, 5.
* To take, accept, bear, submit to, endure: neque cuiquam mortalium injuriae suae parvae videntur: multi eas gravius aequo habuere,Sall. C. 51, 11: egestas facile habetur sine damno,id. ib. 6, 37: quae in praesens Tiberius civiliter habuit, sed, etc.,Tac. A. 4, 21: neque tantum maleficium impune habendum,id. ib. 3, 70; 12, 48: nec ita aegre habuit filium id pro parente ausum,Liv. 7, 5, 7 Weissenb.
* More freq. neutr., to dwell, live anywhere (perh. only ante-class.; in good prose habito is used instead): quae Corinthum arcem altam habetis, Enn. ap. Cic. Fam. 7, 6, 1 (Trag. v. 294 Vahl.): ille geminus qui Syracusis habet,Plaut. Men. prol. 69: quis istic habet? id. Bacch. 1, 2, 6: ubi nunc adulescens habet?id. Trin. 1, 2, 156: apud aedem Junonis Lucinae, ubi aeditumus habere solet,Varr. L. L. 5, § 50 Müll.; cf.: situm formamque et universorum castrorum et partium, qua Poeni, qua Numidae haberent...specularentur,Liv. 30, 4, 2 (but v. Weissenb. ad loc.).
* Transf.: hoc habet: reperi, qui senem ducerem,Plaut. Most. 3, 2, 26; id. Rud. 4, 4, 99: egomet continuo mecum; Certe captus est! Habet!Ter. And. 1, 1, 56 (id est vulneratus est. Habet enim qui percussus est: et proprie de gladiatoribus dicitur, Don.).—Hence: hăbĭtus, a, um, P. a., held or kept in a certain condition, state, humor (ante-class.).
* In gen.
* Lit.: equus nimis strigosus et male habitus, Massur. Sabin. ap. Gell. 4, 20, 11; v.in the foll.
* In partic., physically, well kept, well conditioned, fleshy, corpulent: corpulentior videre atque habitior,Plaut. Ep. 1, 1, 8: si qua (virgo) est habitior paulo, pugilem esse aiunt, deducunt cibum,Ter. Eun. 2, 3, 23: (censores) equum nimis strigosum et male habitum, sed equitem ejus uberrimum et habitissimum viderunt, etc., Massur. Sabin. ap. Gell. 4, 20, 11.

s. TLL